Kiedy się Jezus narodził?

WEDŁUG Isaaca Asimowa autora szeregu prac naukowych „ze starożytnych świąt zachowywanych w porze przesilenia dnia z nocą największego znaczenia nabrało to, które obchodzili Rzymianie”. Miał na myśli trwające cały tydzień Saturnalia (od 17 do 24 grudnia), odbywające się ku czci ich boga rolnictwa, Saturna. Dr Asimow wyjaśnia także:

„Wyznawcy Mitry obchodzili jego urodziny w okresie przesilenia zimowego, co wynikało z natury rzeczy, i wyznaczyli je na dzień 25 grudnia, żeby popularne rzymskie Saturnalia osiągały punkt kulminacyjny w mitraistycznym ‛Dniu Słońca’. (...) Nieco po Roku Pańskim 300 chrześcijaństwu udało się ostatecznie wchłonąć Saturnalia i to przeważało szalę jego zwycięstwa nad mitraizmem. Dzień 25 grudnia ogłoszono dniem narodzin Jezusa i tak nadano temu wielkiemu świętu charakter chrześcijański. Nie ma absolutnie żadnego biblijnego dowodu na to, iż 25 grudnia narodził się Chrystus”.

Doprawdy interesujące spostrzeżenia. Rzucają jednak cień na doroczne ceremonie bożonarodzeniowe i nasuwają pewne pytania. Czy można ustalić rok, w którym się narodził Jezus Chrystus? Czy da się określić przybliżoną datę? Kiedy w takim razie narodził się Jezus?

USTALENIE ROKU

Rok narodzin Jezusa można określić między innymi przy uwzględnieniu natchnionego przez Boga proroctwa o „siedemdziesięciu tygodniach” lub „siedemdziesięciu tygodniach lat”, zanotowanego w Księdze Daniela 9:24-27 (An American Translation; Moffatt; Revised Standard Version; porównaj z tym uwagi marginesowe w Biblii poznańskiej i w przekładzie Wujka). Anioł Gabriel powiedział do hebrajskiego proroka Daniela: „Od wyjścia słowa, aby przywrócić i odbudować Jeruzalem, aż do Mesjasza Wodza upłynie siedem tygodni oraz sześćdziesiąt dwa tygodnie [tygodnie lat, czyli razem 483 lata]” (Dan. 9:25; Liczb 14:34; Ezech. 4:6, NW).

Kiedy zaczęły płynąć te 483 lata? Jesienią roku 455 p.n.e., w dwudziestym roku panowania króla Artakserksesa, gdy ten perski monarcha wydał dekret o odbudowie Jeruzalem i jego murów (Nehem. 2:1-8). Stosownie do tego wspomniany okres 69 „tygodni” (483 lat) skończył się jesienią roku 29 n.e. Wtedy to na widowni ukazał się Mesjasz, gdyż w tym właśnie roku Jezus został ochrzczony przez Jana Chrzciciela i wskutek namaszczenia świętym duchem Bożym stał się Chrystusem, czyli Pomazańcem (Mat. 3:13-17). Warto przy tym wspomnieć, że Ewangelia według Łukasza 3:1-3 podaje, iż Jan rozpoczął działalność chrzczenia „w piętnastym roku rządów Tyberiusza Cezara”, przypadającym na okres od 17 sierpnia roku 28 n.e. do 16 sierpnia roku 29 n.e.

W jakim wieku był Jezus przy chrzcie? Pismo Święte odpowiada: „Sam zaś Jezus, rozpoczynając swoją działalność [zaraz po chrzcie], miał lat około trzydziestu” (Łuk. 3:21-23). Jeżeli od chrztu Jezusa w roku 29 n.e. policzymy 30 lat wstecz (pamiętając przy tym, iż nie uwzględniano roku zerowego między latami przed naszą erą a naszej ery), wyjdzie nam, że urodził się w roku 2 p.n.e.

Na rok ten wskazuje także proroctwo o „siedemdziesięciu tygodniach lat”. Zapowiadało ono, że Mesjasz zostanie zabity, skutkiem czego w połowie siedemdziesiątego „tygodnia” miały ‛ustać ofiara i dar ofiarny’ jako już niepotrzebne (Dan. 9:27, NW; Rzym. 6:14; Hebr. 7:26-28). Wynika stąd, że Chrystus pełnił służbę trzy i pół roku. Rozpoczął ją od momentu chrztu w roku 29 n.e. i wykonywał do śmierci w czasie Paschy 33 roku n.e. (Łuk. 22:7-20). Cofając się 33 i pół roku (o okres ziemskiego życia Jezusa), dochodzimy do roku jego narodzin, to znaczy do 2 roku p.n.e.

SPRAWA ŚCIŚLEJSZEJ DATY

Jak już nadmieniliśmy, Jezus umarł w czasie Paschy, to znaczy około 1 kwietnia roku 33 n.e. (Mat. 26:17-30). Ponieważ miał około 30 lat, gdy rozpoczął działalność, a jego służba trwała trzy i pół roku, więc do Paschy roku 33 n.e. skończył akurat 33 i pół roku. Sześć miesięcy później, czyli mniej więcej 1 października, miałby 34 lata. Licząc jeszcze raz wstecz, dochodzimy z konieczności do wniosku, że Jezus urodził się nie 25 grudnia, ale około 1 października w roku 2 p.n.e.

NIE URODZIŁ SIĘ W ZIMIE

Zima nie pasuje do okoliczności towarzyszących narodzeniu Jezusa 30 lat wcześniej w Betlejem. Chłodna pora deszczowa rozpoczyna się w Palestynie przy końcu października i trwa kilka miesięcy. Przez grudzień w Betlejem, podobnie jak w sąsiednim Jeruzalem, często występują nocą przymrozki. Jak zimno bywa wtedy zazwyczaj? O judejskim królu Jojakimie czytamy: „Król przebywał w rezydencji zimowej jak zwykle w dziewiątym miesiącu [Kislew, przypadającym na listopad-grudzień], a naczynie z rozżarzonymi węglami płonęło przed nim” (Jer. 36:22). Potrzebne było takie ogrzewanie, żeby w pomieszczeniu było ciepło. Ponadto po powrocie z niewoli lud zgromadzony w Jeruzalem przez Ezdrasza stał pod gołym niebem w tym samym zimowym miesiącu, „drżąc z przejęcia się tą [omawianą] sprawą i z powodu deszczów” (Ezdr. 10:7, 9, 13, NP). Godny uwagi jest fakt, że w następnym miesiącu Tebet (grudzień-styczeń) utrzymują się najniższe temperatury w roku, przy czym niekiedy na wyżynach leży śnieg.

Cesarz August zarządził spis ludności, który — jak się okazało — zbiegł się w czasie z narodzinami Jezusa. Ale czy twoim zdaniem, czytelniku, ten cesarz rzymski niepotrzebnie prowokowałby swych często się buntujących poddanych żydowskich wydaniem dekretu, aby dla potrzeb spisu udali się do swoich rodzinnych miast w dżdżystym, chłodnym, zimowym miesiącu grudniu, gdy podróżowanie było szczególnie trudne? Chyba nie!

W noc narodzin Jezusa pasterze strzegli swych stad „pod gołym niebem” (Łuk. 2:8-14, NW). Ale już w jesiennym miesiącu Bul (październik-listopad) nastawała pora deszczowa (Powt. Pr. 11:14). W drugiej połowie października, gdy rozpoczynał się miesiąc Bul, zwierzęta spędzano na noc pod dach. Tak więc obecność pasterzy na otwartym polu nocą harmonizuje z innymi dowodami przemawiającymi za tym, że Jezus urodził się w pierwszym jesiennym miesiącu Etanim (wrzesień-październik).

ROCZNICA, KTÓRĄ NALEŻY OBCHODZIĆ

Wyraźnie zatem widać, że Jezus nie narodził się 25 grudnia. Dostępne dane wskazują raczej na czas około 1 października 2 roku p.n.e. Z tego względu dla osób, które kierują się Pismem Świętym, obchodzenie jego urodzin podczas świąt tak zwanego Bożego Narodzenia w dniu 25 grudnia jest zupełnie niestosowne.

Brak dokładnie ustalonej daty narodzin Jezusa żadną miarą nie powinien nas niepokoić. W gruncie rzeczy, jak wynika ze sprawozdań biblijnych, urodziny obchodzili tylko władcy światowi (Rodz. 40:20; Mat. 14:6; Marka 6:21-28; Jana 18:36).

Niemniej jednak pamięć o Jezusie nie może wygasnąć. W tym celu ustanowił on Pamiątkę swej śmierci, często zwaną Wieczerzą Pańską. Chrystus wprowadził ją ostatniej nocy swego życia na ziemi, tuż przed złożeniem „duszy swej na okup za wielu” (Mat. 20:28, Biblia gdańska). Posłużywszy się symbolami w postaci niezakwaszonego chleba oraz wina, wyobrażającymi ciało i krew, które był gotów ofiarować, Jezus kazał swym wiernym naśladowcom spożywać je i skierował do nich słowa: „To czyńcie na moją pamiątkę” (Łuk. 22:19, 20; 1 Kor. 11:23-26). Chociaż więc prawdziwych chrześcijan do pewnego stopnia interesuje, kiedy Jezus Chrystus się narodził, to jednak co roku upamiętniają śmierć swego Mistrza, a nie jego urodziny.