Jak długo trwała służba Jezusa

WŚRÓD czołowych przedstawicieli kół religijnych brak jednolitego poglądu na to, jak długo trwała słynna działalność kaznodziejska Jezusa na ziemi. Niektórzy z nich utrzymują, że obejmowała najwyżej rok,¹ inni, że dwa lub dwa i pół roku, podczas gdy jeszcze inni — włącznie ze świadkami Jehowy — twierdzą, że trwała ona trzy i pół roku.² Wskutek tego nie ma w chrześcijaństwie jednomyślnie przyjętego roku tak historycznego wydarzenia jak przybicie Jezusa do pala; podaje się różne daty w okresie od 28 do 33 roku po Chrystusie.³ Na jakiej podstawie opierają się świadkowie Jehowy, będąc tak pewni nie tylko tego, że służba Jezusa trwała trzy i pół roku, ale i tego, że rozpoczęła się ona jesienią roku 29 (po Chr.) i trwała aż do osiągnięcia punktu szczytowego w dniu śmierci Jezusa na palu, to jest w piątek 1 kwietnia (lub 3 kwietnia według kalendarza juliańskiego) roku 33?

Na podstawie ogólnie uznawanego tekstu kluczowego z Łukasza 3:1, 2 określa się różne lata od 25 do 29 roku (po Chr.) jako rok, w którym Jan Chrzciciel rozpoczął na wiosnę swą służbę i w którym sześć miesięcy później, a więc jesienią, przystąpił do działalności Jezus. Aby lepiej uwydatnić imiona siedmiu dostojników, których starnny dziejopisarz Łukasz wylicza w swoim doniesieniu w celu dokładnego umiejscowienia go w czasie, piszemy je dużymi literami: „Roku piętnastego panowania TYBERIUSZA CESARZA, gdy PONCJUSZ PIŁAT był starostą Judzkim, a HEROD tetrarchą Galilejskim, a FILIP, brat jego, tetrarchą Iturejskim i krainy Trachonitskiej, i LIZANIASZ tetrarchą Abileńskim, za najwyższych kapłanów ANNASZA i KAJFASZA, stało się słowo Boże do Jana, Zachariaszowego syna, na puszczy.” — NT.

Przypatrzmy się wspomnianym osobom w odwrotnej kolejności. Historyk Józef Flawiusz donosi, że KAJFASZ służył za wielkiego kapłana w Jeruzalem od około 18 do 36 roku po Chr. oraz że urząd ten powierzył mu rzymski namiestnik Judei, Valerius Gratus.⁴ ANNASZ, teść Kajfasza, był zamianowany wielkim kapłanem przez rzymskiego nadgubernatora Syrii Quiriniusa (czytaj Kwiryniusa) w 7 roku po Chr. Urząd ten piastował aż do roku 15 po Chr., kiedy został z niego usunięty przez Valeriusa Gratusa.⁵ Nawet po zdjęciu go z urzędu wielkiego kapłana Annasz miał wielkie wpływy, zajmując czołowe miejsce w hierarchii żydowskiej. Występował on jeszcze czynnie, gdy w Jeruzalem przesłuchiwano Jezusa, a nawet i później, gdy przed Sanhedryn przyprowadzono Piotra i Jana. — Jana 18:13; Dzieje 4:6.

Mało znany jest zarządca prowincji abileńskiej, LIZANIASZ. Jednak w mieście Abila, w pobliżu Damaszku, znaleziono napis pochodzący z czasów cesarza Tyberiusza i będący historycznym dowodem tego, że Lizaniasz rządził tam jako tetrarcha.⁶ Nadto pozabiblijny historyk Józef Flawiusz stwierdza, że zarówno FILIP jak i HEROD (Antypas) byli z ramienia Rzymian zarządcami terenów wymienionych przez Łukasza.⁷ Obaj rozpoczęli sprawować władzę krótko po narodzeniu Jezusa. Filip rządził do roku 34, a Herod Antypas aż do 40 roku po Chr.⁸

Józef Flawiusz jest również autorytetem ustalającym, kiedy i jak długo panował PONCJUSZ PIŁAT: „(...) do Vitelliusa, byłego konsula a obecnie pretora Syrii, aby oskarżyć Piłata o zamordowanie tych ofiar. (...) W związku z tym Vitellius przeniósł zarządzanie Judeą na swego przyjaciela Marcellusa, a Piłatowi rozkazał udać się do Rzymu, by tam odpowiadał przed imperatorem na oskarżenia wniesione przez Żydów. Tak więc po dziesięcioletnim urzędowaniu w Judei pospieszył do Rzymu (...) lecz zanim tam przybył, Tyberiusz już nie żył.”⁹ Cesarz Tyberiusz zmarł dnia 16 marca 37 roku po Chr.¹⁰ To wyraźnie ustala dziesięcioletnie panowanie Piłata na lata od 27 do 37 roku. Ponieważ Jan Chrzciciel i Jezus rozpoczęli swą służbę, gdy Piłat zdążył już mocno uchwycić władzę, więc najwcześniejszym z lat, które można uważać za odpowiadające wzmiance Łukasza, jest rok 28 po Chr. Lata 25, 26 i 27 po Chr. odpadają z okresu, w którym Jezus mógł rozpocząć działalność kaznodziejską.

Czynnikiem ostatecznie rozstrzygającym jest początek panowania imperatora TYBERIUSZA CEZARA. Wszystkie godne zaufania źródła historyczne podają, że objął władzę cesarską w roku 14 po Chrystusie. Tyberiusz był pasierbem cesarza Augustusa, wyznaczonym na jego następcę. Augustus zmarł w dniu 19 sierpnia roku 14 po Chr.¹¹ Wobec tego Tyberiusz rozpoczął panować w sierpniu 14 roku po Chrystusie. Jednak mimo tych jawnych faktów historycznych ludzie opowiadający się za wcześniejszą datą rozpoczęcia służby przez Jezusa opierają się na przypuszczeniu, że zdaniem Łukasza początek panowania Tyberiusza przypada na 11 lub być może 12 rok po Chr., ponieważ na krótko przed śmiercią Augustusa jego pasierb miał rzekomo panować razem z nim. Tu znów historyk Józef Flawiusz popiera myśl, że datą wspomnianą przez Łukasza jest bezsprzecznie rok 14 po Chr. „Cezar [Augustus], drugi imperator rzymski, panował przez pięćdziesiąt siedem lat, sześć miesięcy i dwa dni (z czego przez czternaście lat rządził wspólnie z Antoniuszem; żył siedemdziesiąt siedem lat); po jego śmierci nastał Tyberiusz Nero, syn jego żony Julii. Stąd był on trzecim imperatorem.”¹² Zatem w czasach Łukasza uważano, że Tyberiusz rozpoczął panowanie po śmierci Augustusa w roku 14 po Chr., pomijając okoliczność, czy przez jakiś czas urzędował jako współregent. Warto też zwrócić uwagę, że Józef Flawiusz podaje, iż u boku Augustusa jako współregent stał ktoś inny, a mianowicie Antoniusz.

Data śmierci Augustusa, 19 sierpnia 14 roku po Chr., jest więc bezsprzecznie właściwą datą rozpoczęcia panowania Tyberiusza, na której Łukasz opiera swe doniesienie. Wspomina on, że Jan rozpoczął głoszenie w piętnastym roku cesarza Tyberiusza. Ponieważ jest to liczba porządkowa, musimy policzyć czternaście pełnych lat i klika miesięcy następnego roku. Tak samo obecne stulecie nazywamy wiekiem dwudziestym, chociaż minęło dopiero dziewiętnaście pełnych stuleci i ponad pięćdziesiąt lat następnego. Gdy do 19 sierpnia roku 14 po Chr. dodamy czternaście pełnych lat, znajdziemy się w porze letniej roku 28. Skoro Jan Chrzciciel zaczął głosić na wiosnę, gdy skończył trzydziesty rok życia, musiało to być następnej wiosny, czyli około marca lub kwietnia roku 29 — wciąż jeszcze w piętnastym roku Tyberiusza. Jezus był młodszy od Jana o sześć miesięcy i dlatego musiał osiągnąć 30 lat jesienią roku 29 po Chr. (Łuk. 3:21-23) Udowodniono więc jasno, że początek zadziwiającej służby kaznodziejskiej Jezusa przypada na jesień roku 29 po Chr.

TRZY I PÓŁ ROKU

Rozpatrzmy teraz sprawę trzy i półrocznej służby Jezusa. Prawdą jest, że na podstawie sprawozdań o działalności kaznodziejskiej Jezusa zamieszczonych w Ewangeliach Mateusza, Marka i Łukasza nie da się jasno wykazać, iż rozciągała się ona na przestrzeni pełnych trzech i pół lat. Jednak Jan, który napisał swe doniesienie około roku 98 po Chr., to jest na długo po napisaniu i puszczeniu w obieg trzech poprzednich Ewangelii, dostarcza brakujących dowodów. Jan zaświadcza o tym, że Jezus po rozpoczęciu swej misji jesienią roku 29 czterokrotnie obchodził w Jeruzalem święto Paschy. Jana 2:13 odnosi się do Paschy w roku 30, Jana 5:1 do święta Paschy roku 31, Jana 6:4 do Paschy w roku 32, a w końcu Jana 13:1 dotyczy ostatniego święta Paschy, które Jezus obchodził na krótko przed swą śmiercią w roku 33. Fakt, że Jan donosi o czterech świętach Paschy w czasie służby Jezusa, popiera pogląd, iż trwała ona trzy i pół roku. Ten rozsądny pogląd podziela oprócz świadków Jehowy jeszcze wielu innych.²

Drugi dowód na poparcie okresu trzy i półrocznego daje nam proroctwo biblijne. W Daniela 9:27 powiedziano o Jezusie, że jako Mesjasz i Książę miał umocnić przymierze Abrahamowe z wieloma z ostatka żydowskiego na okres jednego tygodnia, trwającego siedem lat. To wskazuje, że na początku służby kaznodziejskiej Jezusa w jesieni roku 29 po Chr. wspaniała sposobność korzystania z obietnicy Jehowy danej Abrahamowi co do jego nasienia była dostępna samym tylko Żydom. Ta jedyna w swym rodzaju sposobność wygasła siedem lat później, w roku 36 po Chr., kiedy to powołanie zostało rozciągnięte na pogan, ponieważ i oni byli odtąd zapraszani do stania się częścią nasienia Królestwa, które składa się ze 144 001 członków. (Gal. 3:28, 29) Potem Daniel ciągnie rzecz dalej i — co znamienne — mówi, że Jezus „w połowie onego tygodnia”, czyli w połowie siedmiu lat albo po upływie trzech i pół roku, miał oficjalnie położyć kres ofiarom nakazanym w Prawie. Apostoł Paweł wykazuje w liście do Kolosan 2:14, że na podstawie śmierci Jezusa Bóg usunął lub legalnie zniósł przymierze Prawa i jego ofiary przez „przybicie go do pala tortur”. (NW) Stało się to właśnie wiosną roku 33 po Chr. Powyższe stanowi więc dalszy, pełny dowód.

JEZUS ZMARŁ W ROKU 33

Wreszcie wszystkie dowody okolicznościowe wskazują na to, że jedyną możliwą datą śmierci Jezusa na palu tortur jest dzień 14 Nisana roku 33. Wszelkie inne daty, przy których obstają drudzy, na przykład lata 28, 29, 30, 31, 32 i 34 odpadają w obliczu tych faktów.

Niemal wszystkie koła religijne jak również świadkowie Jehowy zgodni są co do tego, że według Pisma Świętego Jezus skonał w piątek po południu. Na tej przecież podstawie katolicy i protestanci nazywają ten dzień „Wielkim Piątkiem”. Jana 19:31 dowodzi, że Jezus zmarł na pewno w piątek. Dlaczego? Ponieważ wspomniano tam, że sabat, który miał się rozpocząć trzy godziny po śmierci Jezusa (umarł on około godziny 15), nie był tylko zwyczajnym cotygodniowym sabatem, rozpoczynającym się w piątek o godzinie 18 i trwającym do godziny 18 w sobotę; przypominamy, że biblijne dni rozpoczynały się o godzinie 18, a nie o północy, jak to jest teraz przyjęte u nas. Jan mówi, że „był wielki on dzień sabatu”. Innymi słowy na tę samą dwudziestoczterogodzinną dobę przypadały jednocześnie dwa oficjalne dni sabatu; był to podwójny sabat. Według Prawa Mojżeszowego dzień 15 Nisana każdego roku obchodzony był jako sabat bez względu na to, na który dzień tygodnia przypadał. (3 Mojż. 23:6, 7) Podobnie dzieje się w wypadku pogańskiego święta narodowego. Gdy takie święto przypadnie na niedzielę, wówczas ludność w tych samych dwudziestu czterech godzinach obchodzi dwa święta. To zdarza się z reguły tylko raz na kilka lat. Tak właśnie w roku 33 po Chr. 15 Nisana zbiegał się z cotygodniowym sabatem. Dowodzi to, że 14 Nisana musiał rozpocząć się we czwartek o godzinie 18 i trwać do godziny 18 w piątek, wobec czego śmierć Jezusa nastąpiła w piątek po południu. Rzadko się zdarza, żeby 14 Nisana przypadał na piątek w ciągu dwóch kolejnych lat; dzieje się tak najwyżej raz na szereg lat. Zobaczymy teraz, jak rok 33 po Chr. odpowiada wszystkim szczegółom biblijnego sprawozdania o dniu śmierci Chrystusa.

Jezus jako Baranek Boży zmarł w dniu Paschy, którym zgodnie z Prawem Mojżeszowym jest dzień 14 Nisana. Ponieważ jest to czternasty dzień po nowiu księżyca rozpoczynającym w Egipcie i Palestynie pierwszy miesiąc roku, przypada on zawsze na pełnię księżyca. (2 Mojż. 12:2, 6) Przychodzi tu nam z pomocą astronomia, dostarczając cyfr do następującej tabeli:¹³

ROK PASCHALNA KOLEJNY DZIEŃ DZIEŃ

PEŁNIA KSIĘŻYCA WEDŁUG KALENDARZA TYGODNIA

po kalendarz kalendarz JULIAŃSKIEGO

Chr. Juliański gregoriański

28 29 marca 27 marca 1 731 373 poniedziałek

29 18 kwietnia 16 kwietnia 1 731 758 poniedziałek

30 7 kwietnia 5 kwietnia 1 732 112 piątek

31 27 marca 25 marca 1 732 466 wtorek

32 14 kwietnia 12 kwietnia 1 732 850 poniedziałek

33 3 kwietnia 1 kwietnia 1 733 204 piątek

34 24 marca 22 marca 1 733 559 środa

Wszystkie lata, które ewentualnie mogłyby być wzięte pod uwagę, muszą — za wyjątkiem roku 30 i 33 — być na podstawie powyższej tabeli pominięte, ponieważ 14 Nisana nie przypadał w nich na piątek. Również rok 30 po Chr. nie wchodzi w rachubę, chociaż 14 Nisana był wtedy piątkiem, ponieważ przyjęcie go oznaczałoby, że służba Jezusa trwała tylko sześć miesięcy, a to według biblijnego sprawozdania byłoby zbyt krótko. Jak już stwierdziliśmy poprzednio, Łukasz jednoznacznie ustala początek kaznodziejskiej służby Jezusa na jesień roku 29 po Chr. Zatem pozostaje tylko rok 33, (w którym dzień 14 Nisana przypadał na piątek) jako odpowiadający wszystkim szczegółom związanym z ofiarną śmiercią Jezusa na palu. W wydanych przez niejakiego Whistona „Dziełach Józefa Flawiusza” (The works of Flavius Josephus), w uwadze marginesowej do „Starożytności żydowskich”, księga 18, rozdział 3, paragraf 3, również znajduje się potwierdzenie, że 3 kwietnia roku 33 (według kalendarza juliańskiego) jest datą przybicia Jezusa do pala oraz że 5 kwietnia tegoż roku jest dniem jego zmartwychwstania. Tak więc rok 33 jest bezsprzecznie jedynym, który tu można wziąć pod uwagę.

Z tego wszystkiego widzimy, iż świadkowie Jehowy mają mocną podstawę, aby wierzyć nie tylko w to, że działalność kaznodziejska Jezusa trwała trzy i pół roku, ale też w to, że rozpoczęła się ona jesienią roku 29, a zakończyła się na wiosną roku 33 po Chrystusie.

ŹRÓDŁA MATERIAŁU

¹ „The Catholic Encyclopedia”, 1908, tom III, str. 736.

² „The International Standard Bible Encyclopaedia”, tom III, str. 1628, 1629.

³ M’Clintock i Strong: „Biblical Cyclopaedia”, 1894, tom IV, str. 874, 875, 877.

⁴ „The International Standard Bible Encyclopaedia”, tom I, str. 538.

⁵ Tamże, tom I, str. 137.

⁶ Finegan: „Light from the Ancient Past”, 1946, str. 219.

⁷ Józef Flawiusz: „Starożytności żydowskie”, tom XVII, rozdz. VIII, par. 1.

⁸ „Webster’s Biographical Dictionary”, 1943, str. 701, 1178.

⁹ Józef Flawiusz: „Starożytności żydowskie”, tom XVIII, rozdz. IV, par. 2.

¹⁰ „The International Standard Bible Encyclopaedia”, tom IV, str. 2396.

¹¹ Tamże, tom V, str. 2979.

¹² Józef Flawiusz: „Starożytności żydowskie”, tom XVIII, rozdz. II, par. 2.

¹³ Parker i Dubberstein: „Babylonian Chronology 626 B.C. — A.D. 45”, 1942, str. 46, oraz Oppolzer „Canon der Mondfinsternisse”, 1887, tom II, str. 344.

[Tabela na str. 12]

CHRZEST JEZUSA 3 1⁄2 ROKU ŚMIERĆ JEZUSA

JESIEŃ R.29 14 NISANA R.33