Pytania czytelników
● Ile lat miał Tymoteusz, gdy mu apostoł Paweł udzielał rady: „Niechaj nikt młodością twoją nie gardzi”? (1 Tym. 4:12, NT)
Na ogół panuje zdanie, że Tymoteusz był wówczas zupełnie młody, że być może miał poniżaj dwudziestu lat. Ale jest to mylne wrażenie. Chociaż zapisek biblijny ale podaje ściśle jego ówczesnego wieku, to jednak jest dosyć faktów określających ten wiek w przybliżeniu.
Według najlepszych z dostępnych źródeł apostoł Paweł rozpoczął swoją drugą podróż misyjną około roku 49. Na początku tej podróży spotkał Tymoteusza, który już wówczas musiał być dojrzałym chrześcijaninem, a nie pacholęciem, co wynika ze sprawozdania Łukasza: „Był tam pewien uczeń imieniem Tymoteusz, syn Żydówki, która przyjęła wiarę, i ojca poganina. Ponieważ bracia w Lystrze i Ikonium wystawiali mu najlepsze świadectwo, chciał go Paweł zabrać ze sobą jako towarzysza. Za względu na Żydów mieszkających w owych stronach kazał go obrzezać, wszyscy bowiem wiedzieli, że ojciec jago był poganinem.” Rozsądny jest wniosek, że Tymoteusz, aby zyskać taką opinię, musiał mieć blisko lub nawet ponad dwadzieścia lat. — Dzieje 16:1-3, Kow.
Słowa z 1 listu do Tymoteusza 4:12, żeby nie dawał nikomu podstawy do lekceważenia go z uwagi na jego młodość, napisał Paweł dwanaście do piętnastu lat później, pomiędzy rokiem 61 a 64. Wynika z tego, że Tymoteusz musiał wówczas mieć około trzydziestu lat. Jednak nawet i w tym wieku czuł się stosunkowo młody w porównaniu ze starszymi mężami, których był upoważniony mianować na nadzorców po różnych zborach; ponadto był on niewątpliwie dość nieśmiałym młodzieńcem. — 1 Kor. 16:10, 11; 1 Tym. 1:3; 3:1-15.
Na tamtych terenach było wówczas w zwyczaju mówią o człowieku w jego latach jak o młodzieńcu lub nawet chłopcu. Pewne poważne dzieło naukowe podaje: „Określenie pais (chłopiec, pacholę) obejmuje niekiedy starsze lata. Euzebiusz na przykład nazywa Orygenesa pacholęciem, kiedy ten już był wykładowcą teologii i na pewna miał ponad osiemnaście lat (...) a Konstantyn mówi tak samo o sobie w chwili wybuchu prześladowania za Dioklecjana, chociaż miał wówczas już około trzydziestu lat.” Istnieje również pewien pisarz, który wspominając swoje „młode lata”, miał na myśli wiek od osiemnastu do czterdziestu lat. — „Schaaf-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge”, str. 1117.
W Pismach Hebrajskich także znajdujemy określenia „dziecko” i „chłopiec”, użyte w znaczeniu względnym. Ruben nazywa Józefa „pacholęciem”, chociaż ten miał już siedemnaście lat. (1 Mojż. 37:2, 30 ) Według 1 Mojż. 44:20, 22 o Beniaminie, który w owym czasie musiał mieć około trzydziestu lat, Juda mówił jako o „chłopięciu”. Podobnie się rzecz ma z Jeremiaszem; kiedy się usprawiedliwiał: „bom jest dziecięciem”, prawdopodobnie był nim tylko we własnych oczach. Jest w istocie raczej wątpliwe, czy Jeremiaszowi by wyznaczono trudne zadanie, gdyby był dosłownie dzieckiem lub zaledwie kilkunastoletnim wyrostkiem. — Jer. 1:6.
Z powyższego oczywiście nie należy wnioskować, jakoby Jehowa Bóg nie posługiwał się osobami w bardzo młodym wieku. Samuel był całkiem młodziutki, a już służył w przybytku i ukazał mu się anioł Jehowy, aby przekazać ostrzegawcze poselstwo w sprawie sądu Jehowy nad Jego ludem. Według doniesień Józefa Flawiusza Samuel miał wówczas dwanaście lat, co jest zupełnie prawdopodobne. Wiadomo nam, że i Jezus w tym wieku wprawił w zdumienie nauczycieli w świątyni swoimi pytaniami i odpowiedziami. — 1 Sam. 1:24; 3:1-18; Łuk. 2:42-47.
Po latach, pod koniec swej służby kaznodziejskiej, Jezus został przez chłopców w świątyni powitany okrzykiem: „Hosanna synowi Dawida!” Gdy wielcy kapłani i uczeni w Piśmie się na to oburzyli, odpowiedział im Jezus: „Czyście nigdy nie czytali: Z ust niemowląt i ssących zgotowałeś sobie chwałę?” (Nawiasem mówiąc wyrazy ‚niemowlęta’ i ‚ssące’ również są tu użyte w znaczeniu przenośnym.) — Mat. 21:15, 16, NT.
Z tego wszystkiego jasno widać, że przy czytaniu takich wypowiedzi, jak ta apostoła Pawła o Tymoteuszu, trzeba wziąć pod uwagę związek myślowy i wtedy stwierdzić, czy chodzi o znaczenie dosłowne, czy raczej o przenośne.
● Czy tekst Sofoniasza 2:3 oznacza, że nawet jeśli ktoś jest w prawdzie i spełnia wolę Bożą, nie może on być pewny dostąpienia życia wiecznego? — H.B., Puerto Rico.
Werset ten według „Przekładu Nowego Świata” brzmi: „Szukajcie Jehowy, wszyscy pokorni ziemi, którzy stosujecie jego sędziowskie orzeczenia. Szukajcie sprawiedliwości, szukajcie pokory. Prawdopodobnie zostaniecie ukryci w dniu gniewu Jehowy.” Znana polska „Biblia Gdańska” podaje: „Snać się ukryjecie w dzień zapalczywości Pańskiej”, a nowsze wydanie przekładu „Wujka”: „Może się jakoś ukryjecie.”
Hebrajskie słowo, oddane tu przez polskie wyrażania „snać” lub „może jakoś”, brzmi ulai. Treść tego hebrajskiego słowa nie zawiera w sobie nic stanowczego. Można je tłumaczyć na „podobno”, „prawdopodobnie”, „być może”, „chyba”. W „Przekładzie Nowego Świata” jest ono przetłumaczona jako „chyba” w 1 Mojżeszowej 43:12 i w 1 Królewskiej 18:27. W Jozuego 9:7 jest przetłumaczone na „podobno”. W Sofoniasza 2:3 jest oddane przez „prawdopodobnie”. Zgodnie z tym również angielski przekład „Revised Standard Version” z 1952 roku oddaje Sofoniasza 2:3, jak następuje: „Szukajcie PANA, wszyscy uniżeni w kraju, którzy czynicie jego nakazy; szukajcie sprawiedliwości, szukajcie uniżoności; podobno możecie być skryci w dniu zapalczywości PANA.”
Nieraz ulai wyraża wątpliwość, ale może również wyrażać nadzieję. Raczej na nadzieję wskazuje ten wyraz na przykład w 1 Mojżeszowej 16:2, gdzie czytamy: „Rzekła więc [Saraj] do Abrama: ‚Ponieważ Jahwe zamknął mi łono, abym nie rodziła, zbliż się do mojej służebnej; może z niej będę miała dzieci.’ Abram usłuchał rady Saraj.” („Genesis”, przekład Cz. Jakubca) Podobnie w Amosa 5:15 (Wu) wyrażona jest nadzieja: „Miejcie zło w nienawiści, a miłujcie dobro i ustanówcie w bramie sąd, może się Pan, Bóg zastępów, zmiłuje nad ostatkiem Józefa.”
Sofoniasza 2:3 wskazuje, że ci, którzy rozpoczęli poszukiwanie sprawiedliwości i pokory, nie mają jeszcze gwarancji, iż na podstawie samego tylko obrania tego właściwego kierunku będą ukryci w dniu gniewu Jehowy. Ale istnieje nadzieja, że się zakwalifikują do tego, by zostali skryci. Udostępnienie im ukrycia jest prawdopodobne.
Mimo wszystko pozostaje jeszcze pewien ważny element niepewności, wynikający z układu tego tekstu. Niepewność ta nie odnosi się jednak do Boga w tym sensie, jakoby był niezdolny da ukrycia w Armagedonie tych, którzy wiernie szukają sprawiedliwości i pokory. Nic podobnego. Chodzi o to, że Bóg nie jest zobowiązany do tego; właśnie ta okoliczność powoduje lub raczej pozostawia miejsce dla niepewności. Nie możemy zachowania nas uważać za z góry przesądzone, jak gdyby to było coś nam należnego, coś nam przysługującego. Wszystko zależy od miłosierdzia Bożego, Jego niezasłużonej dobroci wobec nas grzeszników, bo w rzeczywistości za swe grzechy zasługujemy na śmierć. Jednak na podstawie Pisma świętego możemy spodziewać się miłosierdzia ze strony Boga, ale jedynie wtedy, gdy będziemy szukać Jego oraz sprawiedliwości i pokory, zanim będzie za późno. Wówczas może się okazać, że uwzględni naszą skruchę, nawrócenie się i oddanie Jemu. Pismo święte daje nam podstawę do przekonania, że prawdopodobnie tak uczyni.