PTASZNIK

Człowiek zajmujący się chwytaniem ptaków (Ps 124:7; Prz 6:5). Hebrajczycy prawdopodobnie wykorzystywali w tym celu głównie pułapki, sidła i sieci, choć niewykluczone, że również łuki i strzały oraz proce.

Po potopie Bóg pozwolił ludziom jeść mięso ptaków, ale należało je przedtem dobrze wykrwawić (Rdz 9:2-4). Później w Prawie Mojżeszowym zabroniono spożywania pewnych gatunków ptaków, jednak wiele z nich uznano za „czyste”, czyli nadające się do jedzenia (Pwt 14:11-20). Po upolowaniu ptaka trzeba było ‛wylać jego krew i przykryć ją prochem’ (Kpł 17:13, 14). Schwytane ptaki przeznaczano nie tylko na pokarm (1Kl 4:22, 23; Neh 5:18); niektóre, zwłaszcza młode gołębie i turkawki, można było złożyć w ofierze (Kpł 1:14). Za czasów Jezusa przypuszczalnie właśnie ptasznicy dostarczali część gołębi sprzedawanych w świątyni w Jerozolimie (Jn 2:14, 16). Ptaki, które miały atrakcyjne upierzenie lub pięknie śpiewały, zapewne trzymano także jako zwierzęta domowe (por. 1Kl 10:22; Hi 41:5).

Pułapki oraz sidła. Spośród różnych hebrajskich słów określających sidła i pułapki dwa (mokész i pach) odnoszą się głównie do narzędzi używanych przez ptaszników. Istnieje pogląd, że mokész („sidła”; Am 3:5) to urządzenie, które obsługiwał ptasznik (lub kilku ptaszników), natomiast pach (Hi 22:10; Ps 91:3) to pułapka, która zamykała się samoczynnie. Żeby zwabić zwierzę, posługiwano się przynętą (Prz 7:23). Hebrajski odpowiednik wyrazu „ptasznik” (jakúsz lub jakòsz) pochodzi od rdzenia czasownikowego jakòsz oznaczającego „zastawiać sidło” (Jer 50:24).

W dawnych czasach ptasznik musiał dobrze poznać zwyczaje i cechy charakterystyczne różnych gatunków ptaków, a zastawiając pułapki, musiał je sprytnie ukryć i zamaskować (por. Hi 18:10; Ps 64:5, 6; 140:5). Ponieważ ptaki mają oczy umieszczone po obu bokach głowy, większość z nich ma szerszy kąt widzenia niż ludzie. Niektóre dobrze widzą z odległości, z jakiej człowiek potrzebowałby już lornetki. Bystry wzrok ptaków i ich wrodzona ostrożność potwierdzają prawdziwość przysłowia, że „na próżno się rozciąga sieć na oczach wszystkiego, co ma skrzydła” (Prz 1:17).

Ludzie nie potrafią przewidzieć przyszłości i nie zawsze radzą sobie z nieszczęściami, dlatego przyrównano ich do ‛ptaków chwytanych w pułapkę [hebr. bappách ], chwytanych w sidło w czasie nieszczęsnym, gdy nagle ich zaskakuje’ (Kzn 9:12). Prawym na ich ścieżce zagrażają wymyślne sidła, ukryte pułapki i atrakcyjne przynęty, za pomocą których niegodziwi chcą ich zwieść i doprowadzić do duchowej i moralnej ruiny (Ps 119:110; 142:3; Oz 9:8). Fałszywe prorokinie potępiono za to, że ‛łowiły dusze, jak gdyby to były stworzenia latające’ (Eze 13:17-23). Ponieważ jednak Jehowa jest ze swymi wiernymi sługami, mogą oni mówić: „Nasza dusza jest jak ptak, który uciekł z pułapki łowiących na przynętę. Pułapka jest połamana, a myśmy uciekli” (Ps 124:1, 7, 8). Psalmista modlił się: „Strzeż mnie przed szponami pułapki [fach], którą na mnie zastawili, i przed sidłami [umokeszòt, żeńska forma lm. słowa mokész] krzywdzicieli. Niegodziwcy wpadną wszyscy razem we własne sieci, podczas gdy ja przejdę obok” (Ps 141:9, 10).