GOZAN

Nazwa odnosząca się przypuszczalnie zarówno do miejsca, jak i do rzeki. W 2 Królów 19:12 oraz Izajasza 37:12 Gozan oznacza chyba obszar większy od miasta, gdyż jego mieszkańców wymieniono wśród „narodów” podbitych przez Asyryjczyków. Wielu uczonych, opierając się najwyraźniej na podobieństwie nazw, kojarzy Gozan z okręgiem w Mezopotamii, który u Ptolemeusza występuje pod określeniem Gauzanitis, a w zapiskach asyryjskich jako Guzana. Jak się powszechnie uważa, chodzi o dzisiejsze Tall Halaf, leżące w górnym biegu rzeki Chabur, ok. 590 km na wsch. pn. wsch. od Jeziora Galilejskiego.

W 2 Królów 17:6 i 18:11 pojawia się „Chabor [Habor] nad rzeką Gozan” (NŚ, Bg), choć w niektórych przekładach czytamy: „Chabor, rzeka Gozanu” (Bp, Bw), co by wskazywało, że Gozan również tutaj oznacza miejsce. Niemniej takie tłumaczenie nie jest zgodne z 1 Kronik 5:26, gdzie wymieniono Chalach, Chabor i Harę, a dopiero potem Gozan. Kolejność nazw dowodzi, że Chabor nie może tu być „rzeką Gozanu”. Gdyby więc w dwóch powyższych wersetach z 2 Królów uznać Gozan za miejsce, prowadziłoby to do podważenia relacji z 1 Kronik. Ponieważ jednak tekst hebrajski pozwala wnioskować, że we wszystkich trzech wersetach chodzi o „rzekę Gozan”, można przypuszczać, iż niektórzy Izraelici wygnani z północnego królestwa zostali osiedleni przez króla asyryjskiego w pobliżu rzeki o takiej nazwie. Bywa ona utożsamiana z rzeką Kyzył Uzun (Qezel Uzan) w pn.-zach. Iranie, która wypływa z gór leżących na pd. wsch. od jeziora Urmia (w dawnym kraju Medów) i wpada do Morza Kaspijskiego (w dolnym biegu nosi nazwę Safidrud). Istnieje też pogląd, że Gozan to jakaś rzeka w Mezopotamii.