WĄTROBA

Duży narząd gruczołowy u kręgowców i człowieka; bierze udział w procesie trawienia i w licznych reakcjach chemicznych, które współdecydują o składzie krwi. Hebrajski odpowiednik słowa „wątroba” (kawéd) wywodzi się od rdzenia oznaczającego „być ciężkim”. W Pismach Hebrajskich wzmianki o tym narządzie na ogół dotyczą wątroby zwierząt przygotowywanych przez Izraelitów na ofiarę (Wj 29:22; Kpł 3:4, 10, 15; 4:9). Na ołtarzu ‛zamieniano w dym to, co okrywało wątrobę’ (Wj 29:13). Zdaniem biblisty C. F. Keila chodzi tu o szeroką błonę „zaczynającą się na granicy prawego i lewego płata wątroby i sięgającą z jednej strony po żołądek, a z drugiej po okolicę nerek. (...) Ta sieć mniejsza jest dość delikatna i nie tak bogata w tkankę tłuszczową, jak sieć większa, ale mimo wszystko należy do części tłustych” (Biblischer Commentar über das Alte Testament: Leviticus, Numeri und Deuteronomium, Lipsk 1870, ss. 39, 40). W komentarzu do Kapłańskiej 3:4 żydowski uczony Raszi wyjaśnił, że była to „błona osłaniająca wątrobę” (Pentateuch With Targum Onkelos, Haphtaroth and Rashi’s Commentary, tłum. na ang. M. Rosenbaum i A. Silbermann).

Sporządzony przez króla Salomona opis niedoświadczonego młodzieńca, który daje się uwieść rozpustnej kobiecie, kończy się słowami: „Nagle on podąża za nią (...), aż wątrobę przeszyje mu strzała; (...) a nie wie, że chodzi o jego duszę” (Prz 7:21-23). To bardzo trafne spostrzeżenie, ponieważ lekarze stwierdzili, iż w zaawansowanej kile (podobnie jak w wielu innych chorobach) bakterie rujnują właśnie wątrobę. Przyczyną ciężkiego zapalenia wątroby bywają też gonokoki — drobnoustroje wywołujące rzeżączkę, chorobę także przenoszoną przez kontakt płciowy. A poważne uszkodzenie wątroby może doprowadzić do śmierci. Istotną dla życia rolę tego narządu potwierdza przenośna wzmianka o nim zawarta w opisie głębokiego smutku (Lam 2:11).

Babiloński król Nebukadneccar „przyjrzał się wątrobie”, gdy szukał wskazówki w sprawach militarnych (Eze 21:21; zob. WRÓŻBIARSTWO).