TYBERIUSZ

Drugi cesarz Rzymu. Urodził się w 42 r. p.n.e. jako syn Tyberiusza Klaudiusza Nerona i Liwii Druzylli, ale gdy miał trzy lata, Oktawian zmusił jego ojca do rozwodu z Liwią i sam ją poślubił. Po śmierci starszego Tyberiusza jego syn wraz z bratem przenieśli się do matki, której męża później obwołano Augustem. Osiągnąwszy wiek męski, Tyberiusz ożenił się z Wipsanią Agrypiną, lecz pod naciskiem Augusta stosunkowo szybko się z nią rozwiódł i poślubił jego owdowiałą córkę, Julię.

August wybrał Tyberiusza na swego następcę dopiero wtedy, gdy umarli wszyscy inni potencjalni spadkobiercy. Sam umarł 17 sierpnia 14 r. n.e. (wg kalendarza gregoriańskiego), a 15 września Tyberiusz przyjął władzę z rąk senatu. „W piętnastym roku panowania Tyberiusza Cezara” Jan zaczął chrzcić. Ów „piętnasty rok” biegł albo od sierpnia (jeżeli liczono go od śmierci Augusta) albo od września (gdy formalnie powierzono władzę Tyberiuszowi) 28 r. i trwał do sierpnia lub września r. 29 (Łk 3:1-3).

Tyberiusz umarł w marcu r. 37, a więc panował przez cały okres służby Jezusa. To jego wizerunek widniał na monecie podatku pogłównego przyniesionej Jezusowi, który wtedy powiedział: „Spłacajcie to, co Cezara, Cezarowi” (Mk 12:14-17; Mt 22:17-21; Łk 20:22-25). Tyberiusz poszerzył zakres ustawy o zbrodni obrazy majestatu (crimen laesae maiestatis), którą zaczęto stosować nie tylko do działalności wywrotowej, lecz także do niepochlebnego wyrażania się o władcy. Przypuszczalnie właśnie na to prawo powoływali się Żydzi, nakłaniając Poncjusza Piłata do zgładzenia Jezusa (Jn 19:12-16). Później Piłat — wskutek skarg Samarytan na jego rządy — został wysłany do Rzymu, ale zanim tam dotarł, Tyberiusz zmarł, a jego następcą został Kaligula.

Cesarz Tyberiusz miał zarówno zalety, jak i wady. Nie trwonił pieniędzy na luksusy, toteż dysponował funduszami, którymi hojnie wspierał rozwój cesarstwa, a z nagromadzonych rezerw wspomagał ofiary kataklizmów i trudności gospodarczych. Uważał siebie tylko za człowieka, nie za boga, odmówił przyjęcia wielu zaszczytnych tytułów i na ogół kierował kult cesarza w stronę Augusta (Oktawiana).

Niemniej zalety Tyberiusza zostały przyćmione przez jego wady. Był chorobliwie podejrzliwy i obłudny, a podczas swego panowania kazał zamordować wielu ludzi, wśród nich sporo dawnych przyjaciół. Zasięgał też rady astrologów. A w swojej willi na Capri, gdzie spędził ostatnie dziesięć lat życia, zaspokajał swe zwyrodniałe żądze, utrzymując mężczyzn w celach sprzecznych z naturą.

Tyberiusz był pogardzany nie tylko przez takich ludzi jak jego nauczyciel Teodor z Gadary czy August, jego ojczym, lecz także przez ogół poddanych. Kiedy umarł, senat nie zaliczył go w poczet bogów. Z tych i innych powodów bibliści właśnie do Tyberiusza odnoszą proroctwo zapowiadające, że „królem północy” zostanie „ktoś, kto ma być w pogardzie” (Dn 11:15, 21).