BETZATA

Sadzawka, przy której Jezus uzdrowił człowieka chorego od 38 lat (Jn 5:1-9). W Jana 5:2 część rękopisów i przekładów zawiera nazwę „Betezda” lub „Betesda” (Bg, BT, Bw). Jak podaje Biblia, sadzawka miała pięć kolumnad, w których zbierały się tłumy chorych, ślepych i kulawych. Jej wodzie najwyraźniej przypisywano właściwości uzdrawiające — zwłaszcza zaraz po tym, jak została poruszona. W niektórych przekładach nawiązuje do tego końcówka wersetu 3 oraz werset 4, gdzie jest mowa, że wodę poruszał anioł. Jednakże słowa te, nieobecne w części najstarszych rękopisów greckich, są uważane za późniejszą wstawkę. A zatem Biblia nie informuje, dlaczego woda się poruszała, lecz jedynie wskazuje, że ludzie wierzyli w jej leczniczą moc.

Sadzawka była usytuowana przy „bramie owczej” (choć w tekście greckim słowo „brama” nie występuje), na ogół umiejscawianej w pn. części Jerozolimy. Z Nehemiasza 3:1 wynika, że bramę tę zbudowali kapłani, co sugeruje jej położenie w pobliżu świątyni. Sama nazwa Betzata jest kojarzona z Bezetą, dzielnicą starożytnej Jerozolimy na pn. od terenu świątynnego. W czasach Jezusa dzielnica ta leżała poza murami miejskimi, lecz za panowania Klaudiusza (41-54 r. n.e.), gdy Herod Agryppa I (zm. w r. 44) dobudował trzeci, północny mur, znalazła się w obrębie miasta, toteż Jan — który je pamiętał sprzed zburzenia w r. 70 — mógł słusznie napisać, że sadzawka była „w Jerozolimie”.

W r. 1888 podczas wykopalisk prowadzonych na pn. od terenu świątyni odkryto dwie bliźniacze sadzawki (rozdzielone występem skalnym) o łącznych wymiarach ok. 46 na 92 m. Znaleziono też pozostałości po kolumnadach oraz wyblakły fresk (który mógł jednak pochodzić z późniejszych czasów) przedstawiający anioła poruszającego wody. Miejsce to zdaje się odpowiadać opisowi biblijnemu.