CZYNEL

W czasach biblijnych instrument perkusyjny przypominający współczesne talerze, towarzyszący m.in. harfie czy trąbie (2Sm 6:5; 1Kn 15:28; 2Kn 5:12, 13). Dwa hebrajskie słowa oznaczające czynele (celcelím oraz meciltájim) pochodzą od rdzenia calál: „dzwonić; trząść” (1Sm 3:11; Hab 3:16). Jak wynika z 1 Kronik 15:19, czynele w świątyni Jehowy były wykonane z miedzi i jest to jedyna dodatkowa informacja na ich temat. W pewnym starożytnym grobie egipskim znaleziono dwa czynele, które mogą dać wyobrażenie o instrumentach wspomnianych w Biblii. Zostały wykonane z miedzi z niedużą domieszką srebra, mają ok. 14 cm średnicy, a na środku są wyposażone w uchwyty.

Z Psalmu 150:5 można wysnuć wniosek, że w Izraelu znano więcej niż jeden rodzaj czyneli. Nadmieniono tu o „czynelach o dźwięcznym brzmieniu”, a zaraz potem o „brzęczących czynelach”. Ponieważ w poprzednich dwóch wersetach tej pieśni w każdym zdaniu wymieniono jeden lub dwa różne instrumenty, więc również tutaj najprawdopodobniej jest mowa najpierw o mniejszych, dźwięcznie brzmiących czynelach, a następnie o talerzach o większej średnicy, które mocno uderzone, wydawały głośniejszy i głębszy dźwięk.

O „brzęczącym czynelu” pisał też apostoł Paweł, chcąc unaocznić, jak mało warte byłoby mówienie językami, gdyby nie wypływało z miłości (1Ko 13:1). Jednakże pozostałe biblijne wzmianki o czynelach odnoszą się do oddawania czci Jehowie (1Kn 13:8; 16:5, 42; 25:1, 6; 2Kn 29:25; Ezd 3:10; Neh 12:27). Grali na nich wyszkoleni Lewici (1Kn 16:4, 5, 42). Niektórzy uczeni sugerują, że czynele były instrumentem używanym wyłącznie przez Lewitów, a może nawet tylko przez kapłanów, niemniej Psalm 150:1, 5 świadczy o ich większej popularności, zachęcał bowiem: „Wysławiajcie Jah! (...) Wysławiajcie go czynelami”.