Pociecha od „Boga wszelkiego pocieszenia”

„Błogosławiony niech będzie Bóg i Ojciec naszego Pana, Jezusa Chrystusa, Ojciec tkliwych zmiłowań i Bóg wszelkiego pocieszenia, który nas pociesza we wszelkim naszym ucisku” (2 KORYNTIAN 1:3, 4).

1, 2. Jakiego pocieszenia potrzebują osoby pogrążone w żalu?

POGRĄŻENI w żalu nie potrzebują ogólników i frazesów, lecz prawdziwego pocieszenia. Wprawdzie każdy zna powiedzenie „czas leczy rany”, ale czy słowa te pokrzepią osobę, której śmierć niedawno zabrała kogoś bliskiego? Chrześcijanie wiedzą, iż Bóg obiecał zmartwychwstanie, niemniej taka nagła strata sprawia im dotkliwy ból i pozostawia uraz psychiczny. A jeśli komuś umiera jedno z ukochanych dzieci, to pozostałe z pewnością nie mogą go zastąpić.

² Po stracie drogiej sercu osoby największą pomoc niesie prawdziwa pociecha — pociecha mająca mocne podstawy w obietnicach Bożych. Ponadto potrzebujemy, by ktoś wczuł się w nasze położenie. Na pewno dotyczy to mieszkańców Ruandy, a zwłaszcza setek rodzin Świadków Jehowy, które utraciły bliskich w tamtejszej diabolicznej masakrze na tle etnicznym. Kto może być źródłem pocieszenia dla wszystkich pogrążonych w smutku?

Jehowa — Bóg pocieszenia

3. Jak Jehowa ustanowił wzór pocieszania?

³ Wzór pocieszania ustanowił Jehowa, który pokrzepia nas wszystkich. Posłał na ziemię swego jednorodzonego Syna, Chrystusa Jezusa, by wlał w nasze serca nadzieję i zapewnił wiecznotrwałe pocieszenie. Jezus nauczał: „Bóg tak bardzo umiłował świat, że dał swego jednorodzonego Syna, aby nikt, kto w niego wierzy, nie został zgładzony, lecz miał życie wieczne” (Jana 3:16). Swym naśladowcom powiedział też: „Nikt nie ma miłości większej niż ta, gdy ktoś daje swą duszę za swoich przyjaciół” (Jana 15:13). Przy innej okazji oznajmił: „Syn człowieczy nie przyszedł po to, by mu usługiwano, lecz by usługiwać i dać swoją duszę jako okup w zamian za wielu” (Mateusza 20:28). Paweł zaś oświadczył: „Bóg zaleca swoją miłość do nas przez to, że gdy jeszcze byliśmy grzesznikami, Chrystus za nas umarł” (Rzymian 5:8). Dzięki tym oraz wielu innym wersetom uświadamiamy sobie, jaką miłością darzą nas Bóg i Jezus Chrystus.

4. Dlaczego apostoł Paweł miał szczególny dług wdzięczności wobec Jehowy?

⁴ Apostoł Paweł w szczególny sposób poznał niezasłużoną życzliwość Jehowy. Został wyrwany ze stanu duchowej martwoty — z zaciekłego gnębiciela naśladowców Chrystusa zmienił się w chrześcijanina i sam był potem prześladowany (Efezjan 2:1-5). Swoje przeżycia opisał następująco: „Jestem najmniejszym z apostołów i nie jestem godzien zwać się apostołem, ponieważ prześladowałem zbór Boży. Jednakże dzięki niezasłużonej życzliwości Boga jestem, czym jestem. A jego niezasłużona życzliwość wobec mnie nie okazała się daremna, ale trudziłem się więcej niż oni wszyscy, nie ja jednak, lecz niezasłużona życzliwość Boża, która jest ze mną” (1 Koryntian 15:9, 10).

5. Co Paweł napisał na temat pocieszenia od Boga?

⁵ Słusznie więc Paweł napisał: „Błogosławiony niech będzie Bóg i Ojciec naszego Pana, Jezusa Chrystusa, Ojciec tkliwych zmiłowań i Bóg wszelkiego pocieszenia, który nas pociesza we wszelkim naszym ucisku, abyśmy tych, co są w jakimkolwiek ucisku, mogli pocieszać tym pocieszeniem, którym sami jesteśmy pocieszani przez Boga. Bo jak obfitują w nas cierpienia dla Chrystusa, tak też przez Chrystusa obfituje pocieszenie, którego doznajemy. Jeśli więc jesteśmy w ucisku, dzieje się to dla waszego pocieszenia i wybawienia, a jeśli doznajemy pocieszenia, dzieje się to dla pocieszenia waszego, które oddziałuje, by was przysposobić do przetrzymania takich samych cierpień, jakie i my cierpimy. Toteż nasza nadzieja co do was jest niezachwiana, bo przecież wiemy, że jak jesteście współuczestnikami cierpień, tak samo też będziecie mieć udział w pocieszeniu” (2 Koryntian 1:3-7).

6. Jaka myśl kryje się w greckim słowie przetłumaczonym na „pocieszenie”?

⁶ Jakże pokrzepiające słowa! Grecki wyraz oddany tu przez „pocieszenie” zawiera myśl o „wezwaniu do stanięcia u boku”. A zatem „oznacza stanie obok drugiej osoby, by dodawać jej otuchy, gdy przechodzi trudne próby” (A Linguistic Key to the Greek New Testament). Pewien biblista napisał: „Słowo to (...) zawsze określa coś znacznie głębszego niż kojące współczucie. (...) Chrześcijańskie pocieszenie dodaje odwagi oraz pomaga radzić sobie ze wszystkimi przeciwnościami życiowymi”. Obejmuje ono między innymi słowa zachęty oparte na niezawodnej obietnicy i nadziei zmartwychwstania.

Jezus i Paweł — współczujący pocieszyciele

7. W jaki sposób Paweł niósł pociechę swym chrześcijańskim braciom?

⁷ Jakiż wspaniały przykład niesienia pociechy dał Paweł! Do braci w Tesalonice mógł napisać: „Staliśmy się pośród was delikatni jak karmiąca matka, gdy pielęgnuje swe dzieci. Darząc was zatem tkliwym uczuciem, radzi byliśmy przekazać wam nie tylko dobrą nowinę Bożą, lecz także nasze dusze, ponieważ staliście się nam umiłowani. Toteż dobrze wiecie, że jak ojciec postępuje ze swymi dziećmi, tak każdego z was usilnie zachęcaliśmy i pocieszaliśmy, i składaliśmy wam świadectwo”. Wzorem kochających, troskliwych rodziców wszyscy możemy okazywać serdeczność i zrozumienie osobom, które przeżywają ciężkie chwile (1 Tesaloniczan 2:7, 8, 11).

8. Dlaczego nauki Jezusa są pokrzepieniem dla pogrążonych w żalu?

⁸ Okazując taką troskę i życzliwość, Paweł w gruncie rzeczy naśladował wielkiego Wzorodawcę, Jezusa. Przypomnijmy sobie przepełnione współczuciem zaproszenie Jezusa, zanotowane w Ewangelii według Mateusza 11:28-30, a skierowane do każdego: „Przyjdźcie do mnie wszyscy, którzy się mozolicie i jesteście obciążeni, a ja was pokrzepię. Weźcie na siebie moje jarzmo i uczcie się ode mnie, bo jestem łagodnie usposobiony i uniżony w sercu, a znajdziecie pokrzepienie dla dusz waszych. Albowiem moje jarzmo jest miłe, a moje brzemię lekkie”. Nauki Jezusa rzeczywiście niosą pokrzepienie, ponieważ zawierają nadzieję i obietnicę zmartwychwstania. Właśnie na nią kierujemy uwagę ludzi, pozostawiając im na przykład broszurę Gdy umrze ktoś bliski. Nadzieja ta może pomóc wszystkim, nawet osobom od dawna pogrążonym w smutku.

Jak pocieszać zrozpaczonych

9. Dlaczego powinniśmy być cierpliwi wobec osób, które straciły bliskich?

⁹ Nie można zakładać, że dotkliwy smutek po śmierci bliskiej osoby dość szybko ustąpi. Niektórzy borykają się z przygniatającym żalem przez całe życie, zwłaszcza gdy stracili dziecko. Jedenastoletni syn pewnego małżeństwa wiernych chrześcijan z Hiszpanii zmarł na zapalenie opon mózgowych w roku 1963. Ale po dziś dzień, gdy rodzice opowiadają o Paquito, w oczach mają łzy. Rocznice, zdjęcia oraz pamiątki mogą przywoływać bolesne wspomnienia. Dlatego nigdy nie powinniśmy tracić cierpliwości i myśleć, że ktoś już powinien się pogodzić ze stratą. Pewien autorytet w dziedzinie medycyny przyznaje: „Przygnębienie i zmiany nastroju mogą się utrzymywać nawet przez długie lata”. Pamiętaj więc, że podobnie jak blizny na ciele, również rany w sferze emocjonalnej często pozostają na całe życie.

10. Co musimy robić, jeśli chcemy pomóc osobom okrytym żałobą?

¹⁰ A jakie są niektóre praktyczne sposoby pocieszania pogrążonych w żalu członków zboru chrześcijańskiego? Kierując się szczerymi chęciami, moglibyśmy zaproponować bratu lub siostrze: „Gdybyś czegoś potrzebował (potrzebowała), daj mi znać”. Ale jak często się zdarza, iż ktoś taki rzeczywiście zwróci się do nas i powie: „Przyszło mi do głowy, że mógłbyś mi w czymś pomóc”? Jeżeli chcemy wesprzeć osoby, które straciły bliskich, niewątpliwie musimy wykazać stosowną inicjatywę. A zatem co pożytecznego moglibyśmy zrobić? Oto kilka praktycznych wskazówek.

11. Jak można pocieszać przez słuchanie?

¹¹ Słuchaj. Okazywanie współczucia przez wysłuchanie należy do najskuteczniejszych form pomocy. Mógłbyś zapytać: „Czy nie chciałbyś mi o tym opowiedzieć?” Niech dana osoba sama zadecyduje. Wracając pamięcią do śmierci swego ojca, pewien chrześcijanin oświadczył: „Naprawdę czułem się lepiej, gdy inni pytali, co się stało, a potem faktycznie słuchali”. Toteż zgodnie z radą Jakuba bądź prędki do słuchania (Jakuba 1:19). Słuchaj cierpliwie i życzliwie. „Płaczcie z tymi, którzy płaczą” — zachęca Biblia w Liście do Rzymian 12:15. Jezus przecież płakał z Martą i Marią (Jana 11:35).

12. W jaki sposób podnosić na duchu osierocone osoby?

¹² Podnoś na duchu. Weź pod uwagę, że osierocony człowiek początkowo może sobie wyrzucać jakieś domniemane niedopatrzenie. Zapewniaj go, iż najprawdopodobniej zrobiono wszystko, co było możliwe (lub powiedz o czymś jeszcze, co zabrzmi pozytywnie i będzie zgodne z prawdą). Niech wie, że jego odczucia nie są czymś nietypowym. Opowiedz o znanych ci osobach, które otrząsnęły się po podobnej stracie. Innymi słowy — bądź delikatny i współczujący. Twoja życzliwa pomoc może się okazać nieoceniona! Salomon napisał: „Słowo wypowiedziane we właściwym czasie jest jak złote jabłko na srebrnych czaszach” (Przypowieści 16:24; 25:11; 1 Tesaloniczan 5:11, 14).

13. Jak możemy pomóc, stawiając się do dyspozycji?

¹³ Bądź do dyspozycji. Zechciej pomagać nie tylko przez pierwsze kilka dni, kiedy są obecni liczni przyjaciele i krewni, ale w razie potrzeby przez szereg miesięcy, gdy drudzy wrócą już do codziennych zajęć. Niektórzy opłakują swych bliskich krócej, inni zaś dłużej. Okazywanie chrześcijańskiego zainteresowania i współczucia może być bardzo potrzebne w różnym czasie. Biblia mówi, że „niejeden przyjaciel jest bardziej przywiązany niż brat”. Powinniśmy więc kierować się dobrze znaną zasadą wyrażoną w przysłowiu: „Prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie” (Przypowieści 18:24; porównaj Dzieje 28:15).

14. O czym możemy rozmawiać, by nieść pociechę osobom, które straciły bliskich?

¹⁴ Rozmawiaj o zaletach zmarłego. Również w ten sposób możesz skutecznie pomóc, jeśli wybierzesz odpowiednią porę. Opowiedz jakiś przyjemny epizod związany z tą osobą. Nie obawiaj się używać jej imienia. Nie zachowuj się tak, jakby utracony bliski nigdy nie istniał lub był nikim. W piśmie wydawanym przez Wydział Medyczny Uniwersytetu Harvarda zamieszczono pokrzepiającą informację: „Rany poniekąd się zabliźniły, gdy myśl o zmarłym już nie pogrąża osoby osieroconej w przytłaczającym smutku (...). Kiedy człowiek zaakceptuje nową sytuację i się do niej dostosowuje, miejsce żalu zajmują drogie wspomnienia”. „Drogie wspomnienia” — jakąż pociechę niesie przypominanie sobie cennych chwil spędzonych z bliską osobą! Świadek, który parę lat temu stracił ojca, powiedział: „Szczególnie miło wspominam wspólne czytanie Biblii krótko po tym, gdy tato zaczął poznawać prawdę. Pamiętam także, jak leżeliśmy nad brzegiem rzeki i rozmawialiśmy o niektórych moich problemach. Widywałem się z nim co trzy, cztery lata, toteż były to cenne spotkania”.

15. Jak wykazywać inicjatywę w udzielaniu pomocy?

¹⁵ Kiedy zachodzi potrzeba, wykaż inicjatywę. Po stracie bliskiej osoby nie wszyscy radzą sobie jednakowo dobrze. Dlatego uwzględniając okoliczności, staraj się udzielić praktycznej pomocy. Pewna pogrążona w smutku chrześcijanka wspomina: „Wielu mówiło: ‚Gdybym mógł ci w czymś pomóc, daj mi znać’. Ale jedna siostra ze zboru o nic nie pytała. Weszła prosto do sypialni, zdjęła i wyprała brudną pościel. Inna wzięła wiadro, wodę, środki czystości i wyszorowała dywanik zabrudzony wymiocinami męża. Okazały się prawdziwymi przyjaciółkami i nigdy im tego nie zapomnę”. Kiedy dostrzegasz jakąś rzeczywistą potrzebę, wykaż inicjatywę — może należałoby przygotować posiłek, pomóc posprzątać lub pozałatwiać jakieś sprawy. Oczywiście trzeba uważać, by się nie narzucać, gdy dana osoba chce zostać sama. Warto zatem wziąć sobie do serca słowa Pawła: „Toteż jako wybrani Boży, święci i umiłowani, przyodziejcie się w tkliwe uczucia: współczucie, życzliwość, uniżenie umysłu, łagodność i wielkoduszną cierpliwość”. Życzliwość, cierpliwość i miłość nigdy nie zawodzą (Kolosan 3:12; 1 Koryntian 13:4-8).

16. Dlaczego otuchy może dodać list lub karta?

¹⁶ Napisz list lub wyślij kartę okolicznościową. Często nie docenia się wartości listów lub pięknych kart kondolencyjnych. A jaką przynoszą one korzyść? Można je czytać wielokrotnie. Taki list nie musi być długi, ale powinien wyrażać twoje współczucie. Nadaj mu duchowy charakter, ale nie praw kazań. Pocieszyć może proste zapewnienie „Jesteśmy z Tobą”.

17. Jakim pocieszeniem okazuje się modlitwa?

¹⁷ Módlcie się wspólnie. Nie bagatelizuj znaczenia modlitw za pogrążonych w smutku współchrześcijan — osobistych lub zanoszonych w ich obecności. W Liście Jakuba 5:16 Biblia mówi: „Błaganie prawego (...) ma wielką siłę”. Kiedy na przykład osoby okryte żałobą słyszą, że się za nie modlisz, łatwiej im będzie uwolnić się od negatywnych emocji, takich jak poczucie winy. Szatan wykorzystuje nasze chwile słabości oraz przygnębienia i usiłuje nas zniechęcać poprzez „machinacje”, czyli „podstępne działania”. Właśnie wtedy potrzebujemy pociechy i wsparcia przez modlitwę, jak na to wskazał Paweł: ‛W każdej formie modlitwy i błagania módlcie się w duchu przy każdej sposobności. A w tym celu czuwajcie z wszelką stałością oraz błaganiem za wszystkich świętych’ (Efezjan 6:11, 18, Kingdom Interlinear; porównaj Jakuba 5:13-15).

Czego unikać

18, 19. Jak w naszych rozmowach możemy przejawiać takt?

¹⁸ W kontaktach z osobami pogrążonymi w żalu trzeba również unikać pewnych zachowań i wypowiedzi. Księga Przypowieści 12:18 ostrzega: „Kto mówi nierozważnie, rani jak miecz; lecz język mędrców leczy”. Czasami bezwiednie popełniamy nietakt. Mówimy na przykład: „Wiem, co czujesz”. Ale czy rzeczywiście tak jest? Czy poniosłeś dokładnie taką samą stratę? A poza tym każdy reaguje w inny sposób. Ty mogłeś to przeżywać nieco inaczej. Okażemy się zatem delikatniejsi, jeśli powiemy: „Naprawdę ci współczuję, bo mnie dotknął kiedyś podobny cios, gdy umarł mój (moja) ...”.

¹⁹ Wzgląd na uczucia takich osób wymaga też unikania rozważań o szansach nieżyjącego na zmartwychwstanie. Zdarzało się już, że ktoś głęboko zranił brata lub siostrę próbą osądzenia przyszłego losu zmarłego niewierzącego współmałżonka. Nie do nas należy decyzja, kto zostanie, a kto nie zostanie wskrzeszony. Możemy doznać ulgi, pamiętając, iż Jehowa patrzy na serce, toteż okaże znacznie więcej miłosierdzia, niż uczyniłaby to większość z nas (Psalm 86:15; Łukasza 6:35-37).

Wersety niosące pocieszenie

20, 21. Jakimi wersetami można pocieszać osoby okryte żałobą?

²⁰ Jednym z najlepszych sposobów udzielenia wsparcia jest rozważenie w stosownej chwili obietnic Jehowy dotyczących umarłych. Owe myśli biblijne będą pomocne bez względu na to, czy rozmawiamy z osieroconym współwyznawcą, czy też z osobą napotkaną w służbie. O jakich wersetach mowa? Wiemy, że Jehowa to Bóg wszelkiego pocieszenia, gdyż sam powiedział: „Ja, Ja jestem tym, który was pociesza”. Oświadczył też: „Jak matka pociesza syna, tak Ja będę was pocieszał” (Izajasza 51:12; 66:13).

²¹ Psalmista napisał: „To jest pociechą moją w niedoli mojej, że obietnica twoja mnie ożywia. Pamiętam, Panie, o odwiecznych prawach twoich i doznaję pocieszenia. Niechaj łaska twoja będzie pociechą moją, jak przyrzekłeś słudze swemu!” Warto zauważyć, iż w wersetach tych kilkakrotnie jest mowa o pocieszaniu. Kiedy w chwilach udręki sięgamy po Słowo Jehowy, rzeczywiście możemy znaleźć prawdziwe pokrzepienie dla siebie samych oraz dla drugich. W połączeniu z miłością i współczuciem braci pomoże nam to przetrwać trudne chwile po stracie bliskiej osoby oraz pozwoli na nowo wypełnić życie radosnym udziałem w chrześcijańskiej służbie kaznodziejskiej (Psalm 119:50, 52, 76).

22. Jaką mamy przed sobą perspektywę?

²² Żal możemy do pewnego stopnia przezwyciężyć również wtedy, gdy zaangażujemy się w niesienie pomocy innym cierpiącym. Poświęcanie uwagi tym, którzy potrzebują otuchy, przynosi także prawdziwe szczęście wynikające z dawania pod względem duchowym (Dzieje 20:35). Rozmawiajmy z drugimi o obietnicy zmartwychwstania, kiedy ludzie ze wszystkich byłych narodów będą w nowym świecie witać kolejne pokolenia swych utraconych bliskich, którzy powrócą do życia. Cóż za wspaniała perspektywa! Ileż łez radości wówczas popłynie, gdy będziemy rozmyślać o tym, że Jehowa naprawdę jest Bogiem, „który pociesza poniżonych”! (2 Koryntian 7:6).

Czy sobie przypominasz?

◻ Jak Jehowa okazuje się „Bogiem wszelkiego pocieszenia”?

◻ Jak Jezus i Paweł pocieszali pogrążonych w smutku?

◻ Co moglibyśmy zrobić, aby pocieszyć osobę okrytą żałobą?

◻ Czego należy unikać w kontaktach z osobami, które straciły bliskich?

◻ Jakie są twoje ulubione wersety niosące pociechę po śmierci kogoś bliskiego?

[Ilustracja na stronie 15]

Pomóż pogrążonym w żalu, taktownie wykazując inicjatywę