PIOTRA, LISTY
Dwa natchnione listy wchodzące w skład Chrześcijańskich Pism Greckich, napisane przez apostoła Piotra. W pierwszych słowach obu listów pisarz sam przedstawia się z imienia (1Pt 1:1; 2Pt 1:1; por. 2Pt 3:1). Wyraźnym dowodem na to, że spisał je Piotr, są też inne informacje zawarte w tych księgach. Pisarz wspomina, iż był naocznym świadkiem przemienienia Jezusa Chrystusa, a zaszczytu tego dostąpili tylko Piotr, Jakub i Jan (2Pt 1:16-18; por. Mt 17:1-9). Ponadto jak wynika z Jana 21:18, 19, jedynie Piotr mógł powiedzieć: „Bliskie jest odłożenie mego przybytku, jak też mi na to wskazał nasz Pan, Jezus Chrystus” (2Pt 1:14). Różnicę w stylu między oboma listami można wyjaśnić tym, że za pierwszym razem Piotr korzystał z pomocy Sylwana (Sylasa), a za drugim najwyraźniej nie (1Pt 5:12). Są to listy powszechne, skierowane do ogółu chrześcijan — pochodzenia hebrajskiego i pozostałych. Pierwszy został zaadresowany bezpośrednio do tych w Poncie, Galacji, Kapadocji, Azji i Bitynii — regionach Azji Mniejszej (1Pt 1:1; 2:10; 2Pt 1:1; 3:1; por. Dz 2:5, 9, 10).
Listy Piotra całkowicie harmonizują z innymi księgami biblijnymi. Kładą nacisk na właściwe postępowanie i płynące z tego korzyści oraz zawierają bezpośrednie cytaty z innych Pism, należących do natchnionego Słowa Bożego. Piotr przytacza fragmenty z ksiąg: Rodzaju (18:12; 1Pt 3:6), Wyjścia (19:5, 6; 1Pt 2:9), Kapłańskiej (11:44; 1Pt 1:16), Psalmów (34:12-16; 118:22; 1Pt 3:10-12; 2:7), Przysłów (11:31, LXX; 26:11; 1Pt 4:18; 2Pt 2:22) i Izajasza (8:14; 28:16; 40:6-8; 53:5; 1Pt 2:8; 2:6; 1:24, 25; 2:24). O biblijnych proroctwach Piotr pisze, że powstały pod wpływem ducha Bożego (2Pt 1:20, 21; por. 2Tm 3:16). Powtarza Bożą obietnicę dotyczącą nowych niebios i nowej ziemi (2Pt 3:13; por. Iz 65:17; 66:22; Obj 21:1). Podobieństwa między Listem 2 Piotra (2:4-18; 3:3) a Listem Judy (5-13, 17, 18) dowodzą, iż uczeń Juda uznawał list Piotra za natchniony. Warto też zauważyć, że Piotr wspomina o listach apostoła Pawła i stawia je na równi z „pozostałymi Pismami” (2Pt 3:15, 16).
Kiedy je napisano. Z listów tych można wywnioskować, że powstały przed prześladowaniami rozpętanymi przez Nerona w 64 r. n.e. A skoro przy Piotrze był wtedy obecny Marek, to pierwszy list widocznie został napisany między 62 a 64 r. (1Pt 5:13). Wcześniej bowiem (ok. 59-61 n.e.) Marek towarzyszył Pawłowi podczas jego pierwszego uwięzienia w Rzymie, a później, gdy Paweł trafił do rzymskiego więzienia po raz drugi (ok. 65 n.e.), poprosił Tymoteusza, by przybył tam razem z Markiem (Kol 4:10; 2Tm 4:11). Swój drugi list Piotr prawdopodobnie napisał wkrótce po pierwszym, czyli ok. 64 r.
Napisane w Babilonie. Z wypowiedzi samego Piotra wynika, że pierwszy list napisał podczas pobytu w Babilonie (1Pt 5:13). Tam też prawdopodobnie powstał drugi list. Dostępne dowody wyraźnie poświadczają, iż pod nazwą „Babilon” kryje się miasto nad Eufratem, a nie Rzym, jak twierdzą niektórzy. Piotrowi powierzono dobrą nowinę dla obrzezanych, więc słusznie można się spodziewać, że pełnił służbę w ośrodku judaizmu, jakim był Babilon (Gal 2:8, 9). W starożytnym Babilonie i okolicach mieszkało sporo Żydów. Omawiając powstanie Talmudu Babilońskiego, dzieło Encyclopaedia Judaica (Jerozolima 1971, t. 15, szp. 755) wspomina o judaistycznych „wielkich akademiach Babilonu”, działających tam już w naszej erze. A skoro Piotr pisał do „tymczasowych osiedleńców rozproszonych po [literalnym] Poncie, Galacji, Kapadocji, Azji i Bitynii” (1Pt 1:1), logika podpowiada, że gdy wymienił „Babilon” jako miejsce powstania listu, miał na myśli literalne miasto o tej nazwie. Biblia nigdzie nie sugeruje, jakoby nazwa „Babilon” odnosiła się do Rzymu, ani nigdzie nie wspomina o pobycie Piotra w Rzymie.
Pierwszym, który twierdził, iż Piotr umarł śmiercią męczeńską w Rzymie, był Dionizy, biskup Koryntu z drugiej połowy II w. Żyjący wcześniej Klemens Rzymski wymienia razem Pawła i Piotra, ale wspomina, że cechą wyróżniającą Pawła było głoszenie zarówno na wschodzie, jak i na zachodzie, sugerując tym, iż Piotr nigdy nie był na zachodzie. A ponieważ władze rzymskie (z Neronem na czele) najwyraźniej jeszcze nie rozpoczęły zaciekłych prześladowań chrześcijan, Piotr nie miał powodu ukrywać tożsamości Rzymu pod inną nazwą. Poza tym gdy Paweł pisał do Rzymian, imiennie pozdrowił wielu tamtejszych chrześcijan, ale nic nie wspomniał o Piotrze. Gdyby Piotr był w Rzymie znaczącym nadzorcą, pominięcie go byłoby wysoce nieprawdopodobne. Co więcej, Piotr nie występuje wśród osób przesyłających pozdrowienia wymienionych w listach Pawła pisanych z Rzymu — do Efezjan, Filipian, Kolosan, 2 do Tymoteusza, do Filemona i Hebrajczyków.
Pierwszy list. Chrześcijanie, do których apostoł Piotr skierował swój pierwszy list, przechodzili bolesne doświadczenia (1Pt 1:6). Ponadto „zbliżył się koniec wszystkiego” — najwidoczniej koniec żydowskiego systemu rzeczy, przepowiedziany przez Jezusa (por. Mk 13:1-4; 1Ts 2:14-16; Heb 9:26). Musieli więc być „bardzo czujni co do modlitw” (1Pt 4:7; por. Mt 26:40-45). Potrzebowali też zachęt do trwania w wierze i apostoł właśnie takich zachęt im udzielił.
Piotr wielokrotnie przypomina współbraciom o błogosławieństwach, które stały się ich udziałem. Dzięki miłosierdziu Bożemu dostąpili „nowego zrodzenia do żywej nadziei”, co jest powodem do ogromnej radości (1Pt 1:3-9). Zostali kupieni drogocenną krwią Chrystusa (1:18, 19). Poprzez chrzest otrzymali dobre sumienie i nie przestaną się nim cieszyć, dopóki będą żyć w zgodzie z tym, co ten chrzest symbolizuje (3:21 do 4:6). Jako żywe kamienie są budowani na Chrystusie Jezusie niczym duchowy dom, duchowa świątynia. Są „rodem wybranym, królewskim kapłaństwem, narodem świętym, ludem na szczególną własność” (2:4-10).
Biorąc pod uwagę to, co Bóg i Jego Syn uczynili dla dobra chrześcijan, powinni oni — jak wykazuje Piotr — być gotowi przetrwać cierpienia i wciąż właściwie postępować. Muszą się liczyć z udrękami, bo „nawet Chrystus raz na zawsze umarł za grzechy, prawy za nieprawych” (1Pt 3:17, 18). Współuczestniczenie w cierpieniach Chrystusa samo w sobie jest dla nich powodem do radości, gdyż dzięki temu podczas objawienia się jego chwały będą mogli wręcz tryskać radością. Jeżeli ktoś jest lżony ze względu na imię Chrystusa, to ma dowód, że spoczywa na nim duch Boży (4:12-14). Znosząc rozmaite doświadczenia, chrześcijanie mogą wypielęgnować wiarę o wypróbowanej jakości, potrzebną do wybawienia (1:6-9). A gdy będą wiernie trwali, Bóg nie przestanie otaczać ich swą troską. Utwierdzi ich i umocni (5:6-10).
Niemniej chrześcijanie, jak podkreśla Piotr, nigdy nie powinni cierpieć jako przestępcy (1Pt 4:15-19). Mają postępować przykładnie i w ten sposób uciszać ignorancką mowę przeciwników (2:12, 15, 16). Dotyczy to każdej dziedziny życia chrześcijanina — stosunku do władz państwowych, do właścicieli, do członków rodziny oraz do braci w zborze (2:13 do 3:9). Wiąże się z tym właściwe korzystanie z daru mowy, zachowywanie dobrego sumienia (3:10-22) i wystrzeganie się nieczystych praktyk narodów (4:1-3). W zborze starsi usługujący jako pasterze nie mogą się panoszyć wśród trzody, lecz mają wykonywać swą pracę ochoczo. Młodsi mężczyźni powinni być podporządkowani starszym (5:1-5). Wszyscy chrześcijanie mają być gościnni, zabiegać o to, co służy zbudowaniu drugich, gorąco miłować się wzajemnie, przepasać się uniżeniem umysłu (4:7-11; 5:5).
Drugi list. Piotr napisał drugi list, aby pomóc chrześcijanom utwierdzić ich powołanie i wybranie oraz dać odpór fałszywym nauczycielom i bezbożnym ludziom wewnątrz zboru (2Pt 1:10, 11; 3:14-18). Zachęcił braci, by zabiegali o wiarę, cnotę, poznanie, panowanie nad sobą, wytrwałość, zbożne oddanie, uczucie braterskie i miłość (1:5-11) oraz zwracali uwagę na natchnione „słowo prorocze” (1:16-21). Przypominając, jak w przeszłości Jehowa wykonywał wyroki na bezbożnych ludziach, apostoł wykazał, że osoby porzucające ścieżkę prawości nie unikną gniewu Bożego (2:1-22). Bez względu na to, co w „dniach ostatnich” będą twierdzić szydercy, nadejście dnia Jehowy — dnia zagłady ludzi bezbożnych — jest tak pewne, jak zniszczenie niegodziwego świata za dni Noego. Równie pewna jest Boża obietnica dotycząca nowych niebios i nowej ziemi; powinna ona pobudzać każdego chrześcijanina do pilnych starań, by w oczach Boga okazać się nieskalanym (3:1-18).
[Ramka na stronie 377]
GŁÓWNE MYŚLI LISTU 1 PIOTRA
List zachęcający chrześcijan do czujności i wiernego znoszenia prób
Apostoł Piotr napisał go w Babilonie ok. 62—64 r. n.e. z pomocą sekretarza imieniem Sylwan
Chrześcijanie powinni postępować w sposób godny swej cudownej nadziei
„Wybrani” otrzymali żywą nadzieję, niezniszczalne dziedzictwo w niebie (1:1-5)
Wierzą w Jezusa Chrystusa ku wybawieniu swych dusz; tym Bożym postanowieniem ogromnie interesowali się starożytni prorocy, a nawet aniołowie (1:8-12)
Dlatego chrześcijanie powinni przystosować swoje umysły do działalności, odrzucić dawne pragnienia, zachowywać świętość, postępować w bojaźni Bożej i przejawiać miłość braterską (1:13-25)
Muszą rozwinąć gorące pragnienie „mleka mającego związek ze słowem”, by rosnąć ku wybawieniu (2:1-3)
Są duchowym domem, świętym kapłaństwem, zbudowanym na fundamencie, jakim jest Chrystus; mają zatem składać duchowe ofiary godne przyjęcia przez Boga (2:4-8)
Jako lud będący szczególną własnością Boga, szeroko oznajmiają Jego wspaniałe przymioty i postępują w sposób przynoszący Mu chwałę (2:9-12)
W kontaktach z bliźnimi należy się kierować zasadami Bożymi
Bądźcie podporządkowani ludzkim władcom; miłujcie braci; Boga się bójcie (2:13-17)
Słudzy domowi mają być podporządkowani swym panom, nawet tym, którzy są nierozsądni; dobry przykład cierpliwego znoszenia zła dał Jezus (2:18-25)
Żony powinny być podporządkowane mężom; jeśli mąż nie jest chrześcijaninem, żona może go pozyskać dzięki swemu przykładnemu postępowaniu (3:1-6)
Mężowie mają darzyć żony szacunkiem „jako naczynie słabsze” (3:7)
Wszyscy chrześcijanie powinni ‛okazywać wzajemne zrozumienie’, nie odpłacać krzywdą za krzywdę, lecz dążyć do pokoju (3:8-12)
Zbliżył się koniec wszystkiego, toteż chrześcijanie powinni być trzeźwego umysłu i czujni co do modlitw, darzyć jedni drugich żarliwą miłością i wykorzystywać swe dary ku chwale Bożej (4:7-11)
Starsi mają chętnie paść trzodę Bożą; młodsi mężczyźni niech się podporządkują starszym; wszyscy mają przejawiać uniżenie umysłu (5:1-5)
Wierne trwanie w cierpieniach przysparza błogosławieństw
Chrześcijanie mogą się radować, nawet jeśli przechodzą bolesne doświadczenia, gdyż zostanie ujawniona jakość ich wiary (1:6, 7)
Nie powinni cierpieć jako złoczyńcy; jeśli cierpią ze względu na prawość, mają wychwalać Boga i się tego nie wstydzić; nastał czas sądu (3:13-17; 4:15-19)
Chrystus cierpiał i umarł w ciele, by nas przywieść do Boga; dlatego nie żyjemy już dla pragnień cielesnych — nawet jeśli ludzie usposobieni cieleśnie lżą nas z tego powodu, że jesteśmy inni (3:18 do 4:6)
Gdy chrześcijanin wiernie trwa w doświadczeniach, będzie miał udział w wielkiej radości podczas objawienia Jezusa, a teraz może być pewny, że spoczywa na nim duch Boży (4:12-14)
Niech każdy ukorzy się pod ręką Boga i zrzuci na Niego swe troski; niech się przeciwstawi Diabłu, ufając, że sam Bóg umocni swych sług (5:6-10)
[Ramka na stronie 378]
GŁÓWNE MYŚLI LISTU 2 PIOTRA
List zachęcający chrześcijan do wytężania sił i trzymania się proroczego słowa; zawiera stanowcze ostrzeżenia przed odstępstwem
Napisany prawdopodobnie w Babilonie ok. 64 r. n.e.
Chrześcijanie muszą wytężać siły i ufać proroczemu słowu
Bóg wspaniałomyślnie daje wszystko, co dotyczy życia i zbożnego oddania; dlatego chrześcijanie muszą ze wszystkich sił zabiegać o wiarę, cnotę, poznanie, panowanie nad sobą, wytrwałość, zbożne oddanie, uczucie braterskie i miłość — przymioty, dzięki którym pozostaną aktywni i owocni (1:1-15)
Należy zwracać uwagę na natchnione przez Boga słowo prorocze; zostało ono jeszcze bardziej potwierdzone, gdy Piotr obserwował na górze przemienienie Jezusa i słyszał głos Boży (1:16-21)
Strzeżcie się fałszywych nauczycieli i innych zdeprawowanych osobników; nadchodzi dzień Jehowy
Do zboru wkradną się fałszywi nauczyciele, wprowadzając zgubne sekty (2:1-3)
Jehowa na pewno osądzi tych odstępców, tak jak osądził nieposłusznych aniołów, bezbożny świat w czasach Noego oraz Sodomę i Gomorę (2:4-10)
Owi fałszywi nauczyciele gardzą zwierzchnictwem, a swymi wybrykami i rozwiązłością szargają dobre imię chrześcijan; zwabiają słabych, obiecując im wolność, choć sami są niewolnikami skażenia (2:10-19)
Tacy są teraz w gorszej sytuacji niż przed poznaniem Jezusa Chrystusa (2:20-22)
Wystrzegajcie się szyderców, którzy w dniach ostatnich będą kpić z orędzia o obiecanej obecności Jezusa; zapominają oni, iż Bóg, który zamierza zniszczyć ten system rzeczy, zniszczył już świat istniejący przed potopem (3:1-7)
Nie uważajcie Bożej cierpliwości za powolność — Bóg jest cierpliwy, ponieważ chce, by ludzie doszli do skruchy, ale w dniu Jehowy ten system rzeczy na pewno zostanie usunięty, a jego miejsce zajmą nowe niebiosa i nowa ziemia (3:8-13)
Chrześcijanie powinni robić wszystko, co mogą, by być „niesplamionymi i nieskalanymi, i w pokoju”; wówczas nie dadzą się wprowadzić w błąd fałszywym nauczycielom i będą wzrastać w życzliwości niezasłużonej i poznaniu Chrystusa (3:14-18)