„W mojej głowie toczy się niekontrolowana walka. Jedna część mojego ja pragnie jeść, a druga wzdraga się przed tym, truchlejąc na myśl o przytyciu” (Jaimee).

CZEGO obawiasz się najbardziej? Wiele dziewcząt bez wahania odpowie: przybrania na wadze. Pewien sondaż ujawnił, że dzisiejsze młode kobiety bardziej się boją dodatkowych kilogramów niż wojny nuklearnej, raka, a nawet utraty rodziców!

Niekiedy troska o figurę pojawia się zaskakująco wcześnie. Jak zauważa dr Catherine Steiner-Adair, sporo dziewczynek nie mających jeszcze nastu lat prowadzi tak zwane rozmowy o tłuszczyku — pogawędki, w czasie których narzekają na swe kształty. Najwyraźniej nie kończy się na samej rozmowie. Wśród 2379 ankietowanych dziewcząt aż 40 procent rzeczywiście się odchudzało. A uczestniczki sondażu miały zaledwie dziewięć lub dziesięć lat!

Z czasem wiele z nich wpada w sidło modnych diet. Co gorsza, niektóre doprowadzają się do takiego stanu, jak 20-letnia Jenna. Ta młoda kobieta ma 160 centymetrów wzrostu, a waży tylko 40 kilogramów. „Po prostu nie chcę jeść” — mówi. „Boję się, że gdy zacznę, w ciągu miesiąca odzyskam wszystkie kilogramy, które straciłam przez trzy lata”.

Być może rozumiesz jej odczucia. Niewykluczone, że także pragniesz wyszczupleć, by się świetnie prezentować. W troszczeniu się o wygląd z pewnością nie ma nic złego. Ale Jenna smukłą sylwetkę niemal przypłaciła życiem. Dlaczego?

Głodzenie się na śmierć

Jenna zmaga się z niebezpiecznym zaburzeniem apetytu zwanym anoreksją. Dotknęło ono także Jaimee, cytowaną na wstępie. Przez jakiś czas obie dosłownie głodziły się na śmierć — i wcale nie są pod tym względem wyjątkami. Szacuje się, że na anoreksję cierpi co setna dziewczyna. Ofiarami są więc miliony młodych kobiet, może również któraś z twoich koleżanek.a

Początki anoreksji bywają niewinne. Chcąc stracić parę kilogramów, dziewczyna zaczyna stosować pozornie nieszkodliwą dietę. Ale gdy osiąga swój cel, nie cieszy się. „Wciąż jestem za gruba!” — myśli, patrząc z dezaprobatą w lustro. Postanawia więc zrzucić jeszcze kilka kilogramów. Potem jeszcze kilka. I jeszcze kilka. W ten sposób utrwala się pewien wzorzec i ziarna anoreksji zostają zasiane.

Oczywiście nie każda osoba przestrzegająca diety ma anoreksję. Niektórzy słusznie martwią się nadwagą i dla własnej korzyści mogliby stracić parę kilogramów. Jednakże wiele dziewcząt opacznie postrzega swój wygląd. W czasopiśmie FDA Consumer przyrównano to do patrzenia w krzywe zwierciadło. Czytamy tam: „Wydajesz się sobie grubsza, niż jesteś”.

W rezultacie anorektyczka chorobliwie boi się przytyć — nawet gdy już jest bardzo szczupła. Potrafi zapamiętale ćwiczyć, byle tylko nie nabrać ciała, a ponadto kilka razy dziennie staje na wadze, sprawdzając, czy nie nastąpiła „regresja”. Spożywa tylko mikroskopijne porcje albo nie je nic. „Codziennie brałam do szkoły przygotowane przez mamę drugie śniadanie i prawie codziennie je wyrzucałam” — opowiada Heather. „Wkrótce tak się przyzwyczaiłam do poszczenia, że nawet kiedy chciałam coś zjeść, nie mogłam. Nie czułam głodu”.

Z początku anorektyczki, tak jak Heather, są uszczęśliwione, że tracą na wadze. Ale brak właściwego odżywiania w końcu daje się we znaki. Anorektyczka staje się ospała i niemrawa. Osiąga gorsze wyniki w nauce. Niekiedy przestaje miesiączkować.b Po jakimś czasie rytm serca i ciśnienie krwi mogą u niej spaść do niepokojąco niskiego poziomu. Mimo to dziewczyna nie zwraca uwagi na żadne zagrożenie. Niebezpieczne wydaje jej się tylko odzyskanie choćby jednego ze zrzuconych kilogramów.

Zagrożenia zdrowotne

Wszystkie trzy zaburzenia apetytu stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia. Anoreksja może prowadzić do dotkliwego niedożywienia, a w licznych przypadkach — według pewnych danych aż w 15 procentach — do śmierci. Zdrowiu szkodzą też napady obżarstwa, zarówno z wymiotami, jak i bez. Skutkiem otyłości bywają z czasem schorzenia tętnic i serca, cukrzyca czy nawet niektóre odmiany raka. Prowokowanie wymiotów może być przyczyną pęknięcia przełyku, a nadmierne stosowanie środków przeczyszczających i moczopędnych w skrajnych sytuacjach kończy się ustaniem pracy serca.

Jednakże przy zaburzeniach apetytu należy uwzględnić jeszcze jeden aspekt. Większość cierpiących na anoreksję, bulimię lub kompulsywne objadanie się to ludzie nieszczęśliwi. Zazwyczaj mają niskie poczucie wartości i są bardziej niż inni podatni na lęki i przygnębienie. Najwyraźniej potrzebują wsparcia. Ale jak można im pomóc wyzwolić się z obsesji na punkcie wagi? Zagadnienie to omówimy w kolejnym artykule z tej serii.