Butny król asyryjski

Pałac w Niniwie miał ponad 70 pomieszczeń, a łączna długość ścian wynosiła mniej więcej trzy kilometry. Na owych ścianach znaleziono szczątki spalonych rzeźb, upamiętniających zwycięstwa wojenne i inne osiągnięcia. Większość rzeźb była w bardzo złym stanie. Pod koniec pobytu w tym miejscu Layard odkrył jednak doskonale zachowaną komnatę. Na jej ścianach przedstawiono zdobycie warowni, króla najeźdźców zasiadającego na tronie za miastem oraz prowadzonych przed nim jeńców. Nad wizerunkiem króla widnieje napis, który asyriolodzy odczytują następująco: „Sennacheryb, król świata, król Asyrii, zasiadł na tronie nimedu i dokonał przeglądu łupów (wziętych) z Lakisz (La-ki-su)”.

Scenę tę wraz z inskrypcją można dziś obejrzeć w Muzeum Brytyjskim. Harmonizuje z nimi opis wydarzenia historycznego zawarty w Biblii, w 2 Królewskiej 18:13, 14: „W czternastym roku panowania króla Ezechiasza najechał Sennacheryb, król asyryjski, wszystkie warowne miasta judzkie i zdobył je. Wtedy Ezechiasz, król judzki, wysłał poselstwo do króla asyryjskiego do Lakisz ze słowami: ‚Zbłądziłem. Odstąp ode mnie! Ilekolwiek kary mi wymierzysz, to przyjmę’. Król asyryjski wymierzył Ezechiaszowi, królowi Judy, trzysta talentów srebra i trzydzieści talentów złota” (BT).

W ruinach Niniwy znaleziono też inne inskrypcje, odsłaniające dalsze szczegóły najazdu Sennacheryba na Judę i zapłacenia haraczu przez Ezechiasza. Layard napisał: „Jedną z najciekawszych zbieżności w spisanych dokumentach historycznych jest chyba ilość złota zabranego Ezechiaszowi — trzydzieści talentów. Potwierdzają to dwa zupełnie niezależne źródła”. Jak oznajmił sir Henry Rawlinson, który przyczynił się do odcyfrowania pisma asyryjskiego, dzięki tym inskrypcjom „historyczna tożsamość [Sennacheryba] stała się bezdyskusyjna”. Ponadto w książce Nineveh and Babylon (Niniwa i Babilon) Layard pyta: „Czy przed dokonaniem tych odkryć ktoś by przypuszczał, że pod kopcem usypanym z ziemi i śmieci, kopcem wyznaczającym położenie Niniwy, będzie można znaleźć dzieje wojen między Ezechiaszem a Sennacherybem, spisywane na bieżąco przez samego Sennacheryba i potwierdzające w najdrobniejszych szczegółach sprawozdanie biblijne?”

Oczywiście relacja Sennacheryba nie jest w pełni zgodna z Biblią. Na przykład archeolog Alan Millard zaznacza: „Najbardziej zadziwiające jest zakończenie [kroniki Sennacheryba]: Poseł dostarcza Sennacherybowi całą kontrybucję od Ezechiasza dopiero ‚później — do Niniwy’. Wbrew zwyczajowi nie przynoszą tej daniny zwycięskie wojska asyryjskie”. Natomiast Biblia podaje, iż haracz został zapłacony przed powrotem króla asyryjskiego do Niniwy (2 Królewska 18:15-17). Skąd ta różnica? I dlaczego Sennacheryb nie mógł się szczycić zdobyciem stolicy Judy, Jeruzalem, tak jak się przechwalał wzięciem warowni judzkiej Lakisz? Na pytanie to odpowiada trzech pisarzy biblijnych. Jeden z nich, naoczny świadek, napisał: „Wyszedł anioł Jahwe i pobił w obozie Asyryjczyków sto osiemdziesiąt pięć tysięcy. I oto rano, gdy trzeba było wstawać, wszyscy oni byli martwi. Sennacheryb więc, król Asyrii, zwinął obóz i odszedł; wrócił się i pozostał w Niniwie” (Izajasza 37:36, 37, BT; 2 Królewska 19:35; 2 Kronik 32:21).

W książce Treasures From Bible Times Millard dochodzi do następującego wniosku: „Nie ma podstaw do powątpiewania w tę relację (...) To zupełnie zrozumiałe, iż Sennacheryb nie opisał takiej klęski, nie chciał się przecież kompromitować przed swymi następcami”. Próbował raczej wywołać wrażenie, że najazd na Judę zakończył się sukcesem i że Ezechiasz posłał daninę do Niniwy, jak gdyby dalej był podporządkowany Sennacherybowi.

[Ilustracje na stronach 6, 7]

Powyżej: Trzy fragmenty płaskorzeźby ściennej

Poniżej: Zdobycie Lakisz — rysunek na podstawie asyryjskiej płaskorzeźby ściennej

[Prawa własności]

(Za uprzejmą zgodą British Museum)

(Źródło: The Bible in the British Museum, wydane przez British Museum Press)