Kto ustalił kanon?

Niektórzy przekonują, że kanon Chrześcijańskich Pism Greckich został ustalony paręset lat później przez wpływowy kościół podległy władzy cesarza Konstantyna. Jednakże fakty temu przeczą.

Na przykład profesor historii kościoła Oskar Skarsaune wyjaśnia: „O tym, które księgi znalazły się w Nowym Testamencie, a które nie, nigdy nie decydował żaden sobór kościelny ani pojedynczy człowiek (...). Kryteria były dość jasne i bardzo rozsądne: Pisma z I wieku n.e., które uznawano za dzieła apostołów lub ich współpracowników, uznawano za wiarygodne. Natomiast inne pisma, listy lub ‚ewangelie’ powstałe później odrzucano (...). Proces ten zakończył się na długo przed Konstantynem oraz na długo przed powstaniem jego potężnego kościoła. Nowy Testament jest dziełem kościoła męczenników, a nie kościoła dzierżącego władzę”.

Doktor Ken Berding, który zajmuje się badaniem Chrześcijańskich Pism Greckich, tak wyjaśnia okoliczności powstania kanonu: „Kościół nie ustalił kanonu wedle własnego uznania; należałoby raczej powiedzieć, że kościół zaakceptował księgi, które chrześcijanie zawsze traktowali jak wiarygodne Słowo od Boga”.

Czy nad ustaleniem kanonu czuwała jedynie społeczność pokornych chrześcijan z I wieku? Biblia wyjawia, że w grę wchodziło coś znacznie ważniejszego i potężniejszego.

Jak podaje Pismo Święte, jednym z cudownych darów ducha, z jakich korzystał zbór wczesnochrześcijański, było „rozeznawanie natchnionych wypowiedzi” (1 Koryntian 12:4, 10). Tak więc niektórzy chrześcijanie otrzymali nadludzką zdolność ustalania, czy jakaś wypowiedź rzeczywiście jest natchniona przez Boga, czy też nie. Dzięki temu Jego dzisiejsi słudzy mogą mieć pewność, że księgi, które weszły w skład Biblii, uznawano za natchnione.

Widać zatem, że kanon świętych Pism został ustalony bardzo wcześnie pod kierownictwem ducha Bożego. Począwszy od drugiej połowy II wieku, niektórzy komentatorzy wypowiadali się o kanoniczności ksiąg biblijnych. Ale to nie oni ustalili kanon — poświadczyli jedynie to, co już do owego czasu Bóg zaaprobował za pośrednictwem swych przedstawicieli, na których oddziaływał duchem świętym.

Kanoniczność poszczególnych ksiąg Pism Greckich dobitnie potwierdzają też starożytne manuskrypty. Do naszych czasów przetrwało ich ponad 5000 — najstarsze pochodzą z II i III stulecia. Rękopisy te dowodzą, że we wczesnych wiekach uznawano autorytet tych ksiąg. Dlatego to one, nie zaś apokryfy, były często powielane i rozpowszechniane.

Trzeba jednak podkreślić, że najbardziej przekonującym dowodem kanoniczności jakichś ksiąg jest ich zgodność ze „wzorem zdrowych słów” zawartym w pozostałych częściach Biblii (2 Tymoteusza 1:13). Księgi takie zachęcają czytelników do miłowania i wielbienia Jehowy, a ostrzegają przed przesądami, demonizmem i oddawaniem czci stworzeniu. Są ścisłe pod względem historycznym i zawierają prawdziwe proroctwa. Ponadto nawołują do miłowania bliźniego. Cechy te są wyraźnie widocznie w poszczególnych księgach Chrześcijańskich Pism Greckich. Czy to samo można powiedzieć o apokryfach?