DBAJ O SWÓJ ORGANIZM

ZASADA BIBLIJNA: „Nikt nigdy nie miał własnego ciała w nienawiści, lecz każdy je żywi i pielęgnuje” (Efezjan 5:29).

CO TO OZNACZA: Z tej zasady uczymy się, że powinniśmy dbać o swoje zdrowie. Jak wynika z pewnych badań, wiele problemów zdrowotnych jest konsekwencją wybranego stylu życia. Dlatego tak ważne jest dokonywanie na co dzień mądrych wyborów.

CO MOŻESZ ZROBIĆ:

• Odżywianie. Jedz wartościowe posiłki i pij odpowiednią ilość wody.

• Zażywaj ruchu. Bez względu na to, ile masz lat, aktywność fizyczna może poprawić twoje zdrowie — nawet jeśli jesteś niepełnosprawny lub cierpisz na przewlekłą chorobę. Chociaż bliscy i lekarze mogą cię wspierać, to ty musisz ćwiczyć!

• Wysypiaj się. Ludzie, którzy przez długi czas się nie wysypiają, są narażeni na poważne choroby. Wiele osób rezygnuje ze snu na rzecz innych zajęć. Kiedy będziesz się wysypiał, podniesie się jakość twojego życia.

UNIKAJ SZKODLIWYCH NAWYKÓW

ZASADA BIBLIJNA: „Oczyśćmy się ze wszystkiego, co zanieczyszcza ciało i ducha” (2 Koryntian 7:1).

CO TO OZNACZA: Jesteśmy zdrowsi, jeśli nie zatruwamy swojego organizmu szkodliwymi używkami takimi jak produkty tytoniowe, które są jedną z głównych przyczyn chorób i śmierci.

CO MOŻESZ ZROBIĆ: Wyznacz sobie dzień, w którym rzucisz palenie, i zaznacz go w swoim kalendarzu. Dzień wcześniej wyrzuć papierosy, popielniczki, zapalniczki i inne akcesoria związane z tym nałogiem. Unikaj miejsc, w których ludzie palą. Powiedz przyjaciołom o swojej decyzji, żeby mogli cię wspierać.

INNE ZASADY BIBLIJNE

DBAJ O BEZPIECZEŃSTWO

„Jeśli zbudujesz dom, zrób na dachu balustradę, żeby (...) nie obciążyć swojego domu winą krwi” (POWTÓRZONEGO PRAWA 22:8).

KONTROLUJ GNIEW

„Kto nie wpada szybko w gniew, ma duże rozeznanie, ale kto jest niecierpliwy, zdradza swoją głupotę” (PRZYSŁÓW 14:29).

NIE PRZEJADAJ SIĘ

‛Nie bądź jednym z tych, którzy się obżerają’ (PRZYSŁÓW 23:20).

GNIEW

ZASADA BIBLIJNA: „Kto nie wpada szybko w gniew, jest lepszy niż mocarz” (Przysłów 16:32).

CO TO OZNACZA: Warto rozwijać umiejętność panowania nad emocjami. Chociaż gniew może być czasami uzasadniony, kiedy jest niekontrolowany, działa destrukcyjnie. Z badań wynika, że w przypływie złości ludzie często mówią albo robią coś, czego potem żałują.

CO MOŻESZ ZROBIĆ: Naucz się panować nad gniewem, zanim on zacznie panować nad tobą. Chociaż niektórzy myślą, że wybuchy gniewu są przejawem siły, to tak naprawdę są oznaką słabości. W Biblii czytamy: „Kto nie umie nad sobą zapanować, jest jak miasto, do którego się wdarto, pozbawione muru” (Przysłów 25:28). W kontrolowaniu emocji pomaga poznanie faktów. „Dzięki wnikliwości człowiek nie wpada szybko w gniew” (Przysłów 19:11). Żeby nie zareagować zbyt emocjonalnie, warto wysłuchać obu stron, których dotyczy dana sprawa.

WDZIĘCZNOŚĆ

ZASADA BIBLIJNA: „Okazujcie się wdzięczni” (Kolosan 3:15).

CO TO OZNACZA: Mówi się, że tylko wdzięczny człowiek może być szczęśliwy. Potwierdzają to nawet osoby, które doznały bolesnej straty. Uważają, że nie załamały się dzięki temu, że zamiast na stracie koncentrowały się na tym, za co są wdzięczne.

CO MOŻESZ ZROBIĆ: Codziennie zapisuj sobie rzeczy, za które jesteś wdzięczny. Nie muszą to być jakieś wielkie sprawy. Może chodzić o piękny wschód słońca, przyjemną rozmowę z bliską osobą albo po prostu o to, że przeżyłeś kolejny dzień. Takie rzeczy mogą pozytywnie wpłynąć na twoje zdrowie emocjonalne — pod warunkiem, że znajdziesz czas na to, żeby je zauważyć i docenić.

Szczególne znaczenie może mieć rozmyślanie o tym, dlaczego jesteś wdzięczny za swoją rodzinę i przyjaciół. Kiedy sprecyzujesz, co cenisz w innych, powiedz im o tym — osobiście, listownie, mailem czy SMS-em. To na pewno was do siebie zbliży i sprawi, że odczujesz szczęście wynikające z dawania (Dzieje 20:35).

INNE ZASADY BIBLIJNE

NIE WDAWAJ SIĘ W KŁÓTNIE

„Początek sprzeczki jest jak otwieranie tamy, zanim więc wybuchnie kłótnia, odejdź” (PRZYSŁÓW 17:14).

NIE MARTW SIĘ NA ZAPAS

„Nigdy więc nie zamartwiajcie się o następny dzień, bo następny dzień będzie miał własne zmartwienia. Każdy dzień ma dosyć własnych problemów” (MATEUSZA 6:34).

NIE DZIAŁAJ POD WPŁYWEM IMPULSU

„Będzie cię strzec umiejętność myślenia i będzie cię chronić rozeznanie” (PRZYSŁÓW 2:11).

NIE BĄDŹ SAMOLUBNY

ZASADA BIBLIJNA: „Miejcie na oku nie tylko swoje własne sprawy, ale też sprawy drugich” (Filipian 2:4).

CO TO OZNACZA: Żeby mieć dobre relacje z drugimi, trzeba być nastawionym na dawanie, a nie na branie. Ktoś, kto myśli tylko o sobie, będzie niszczył relacje z innymi. Na przykład samolubny mąż lub żona może z czasem zdradzić współmałżonka. Ponadto nikt nie chce przyjaźnić się z kimś, kto ciągle się przechwala tym, co wie lub co ma. Dlatego w książce Kształtuj swój charakter napisano: „Egocentryzm prowadzi nas w kilku niezbyt fortunnych kierunkach” (D. Brooks, tłum. M. Kowalczyk).

CO MOŻESZ ZROBIĆ:

• Pomagaj. Prawdziwi przyjaciele ufają sobie i zawsze są gotowi przyjść z pomocą. Pewne badania wskazują, że pomaganie drugim zmniejsza ryzyko depresji oraz pozytywnie wpływa na poczucie własnej wartości.

• Okazuj empatię. Empatia to odczuwanie czyjegoś bólu w swoim sercu. Dzięki niej będziesz unikał sarkazmu — kąśliwych i ironicznych uwag mających na celu zranienie drugiej osoby.

  Empatia oznacza też tolerancję wobec innych. Pomaga odrzucać uprzedzenia i przyjaźnić się z osobami z różnych kultur i środowisk.

• Poświęcaj innym czas. Im więcej czasu będziesz spędzał z innymi, tym lepiej ich poznasz. Żeby zyskać prawdziwych przyjaciół, rozmawiaj z ludźmi o rzeczach, które mają dla nich znaczenie. Uważnie ich słuchaj. Okazuj zainteresowanie ich problemami. Jak zauważono w pewnym opracowaniu, „głębokie rozmowy sprawiają, że ludzie są szczęśliwsi”.

MĄDRZE DOBIERAJ SOBIE PRZYJACIÓŁ

ZASADA BIBLIJNA: „Złe towarzystwo narusza dobre obyczaje” (1 Koryntian 15:33, przypis).

CO TO OZNACZA: Ludzie, z którymi spędzasz czas, mają na ciebie ogromny wpływ — dobry albo zły. Socjologowie zgodnie przyznają, że dotyczy to różnych dziedzin życia. Na przykład kiedy otaczasz się ludźmi, którzy palą lub się rozwodzą, też możesz zacząć palić lub myśleć o rozwodzie.

CO MOŻESZ ZROBIĆ: Przyjaźnij się z osobami okazującymi cechy i kierującymi się wartościami, które podziwiasz lub chciałbyś naśladować. Na przykład szukaj towarzystwa ludzi taktownych, szanujących drugich, szczodrych i gościnnych.

INNE ZASADY BIBLIJNE

NIE RAŃ SŁOWAMI

„Bezmyślne słowa są jak pchnięcia mieczem” (PRZYSŁÓW 12:18).

BĄDŹ SZCZODRY

„Szczodry człowiek będzie miał się dobrze” (PRZYSŁÓW 11:25).

TRAKTUJ INNYCH TAK, JAK SAM CHCIAŁBYŚ BYĆ TRAKTOWANY

„Wszystko, co chcecie, żeby ludzie wam czynili, sami też im czyńcie” (MATEUSZA 7:12).

MĄDRZE PLANUJ

ZASADA BIBLIJNA: „Pilny człowiek planuje i z całą pewnością zmierza do sukcesu, ale wszyscy, którzy działają w pośpiechu, niewątpliwie zmierzają do nędzy” (Przysłów 21:5).

CO TO OZNACZA: Żeby coś osiągnąć, trzeba mieć plan i konsekwentnie go realizować. Dlatego starannie planuj wydatki. Pamiętaj, że raczej nie będziesz mógł kupić wszystkiego, co byś chciał, więc wydawaj pieniądze mądrze.

CO MOŻESZ ZROBIĆ:

• Trzymaj się ustalonego budżetu. Zapisz wszystkie wydatki i podziel je na kategorie. Potem zdecyduj, ile pieniędzy przeznaczysz na każdą z nich. Jeśli przekroczysz budżet w jednej kategorii, weź pieniądze z innej. Na przykład jeśli wydasz więcej, niż zaplanowałeś, na paliwo, ogranicz wydatki na mniej ważne rzeczy — choćby jedzenie poza domem.

• Nie zaciągaj niepotrzebnych długów. O ile to możliwe, nie zadłużaj się. Lepszym rozwiązaniem jest odkładanie pieniędzy na to, czego potrzebujesz. Jeżeli korzystasz z karty kredytowej, staraj się spłacać debet na czas, żeby nie naliczono ci odsetek. Jeśli masz dług, stwórz plan jego spłaty, a potem się go trzymaj.

  Jak wynika z pewnych badań, płacąc kartą kredytową, ludzie zazwyczaj wydają więcej. Dlatego jeśli masz kartę, korzystaj z niej rozsądnie.

WYSTRZEGAJ SIĘ SZKODLIWYCH POSTAW

ZASADA BIBLIJNA: „Leniwy zimą nie orze, więc nie mając nic, w czasie żniw będzie żebrał” (Przysłów 20:4).

CO TO OZNACZA: Lenistwo prowadzi do biedy. Dlatego przykładaj się do pracy i jeśli to możliwe, planuj z myślą o przyszłych wydatkach.

CO MOŻESZ ZROBIĆ:

• Bądź sumiennym pracownikiem. Pracodawcy cenią rzetelność i pilność. Z takim podejściem do pracy masz większe szanse na utrzymanie posady.

• Bądź uczciwy. Nie okradaj pracodawcy. Możesz sobie zepsuć opinię i później mieć problemy ze znalezieniem pracy.

• Nie bądź chciwy. Gdybyś gonił za pieniędzmi, mogłoby się to źle odbić na twoim zdrowiu i relacjach z innymi. Pamiętaj, że w życiu są ważniejsze rzeczy niż pieniądze.

INNE ZASADY BIBLIJNE

NIE MARNUJ CZASU ANI PIENIĘDZY NA NAŁOGI

„Pijak i żarłok popadną w ubóstwo, a ospałość odzieje człowieka w łachmany” (PRZYSŁÓW 23:21).

NIE ZAMARTWIAJ SIĘ

„Przestańcie się zamartwiać o swoje życie — co będziecie jeść lub co będziecie pić, albo o swoje ciało — w co się będziecie ubierać” (MATEUSZA 6:25).

NIE ZAZDROŚĆ INNYM

„Zazdrosny pragnie bogactwa, ale nie wie, że czeka go ubóstwo” (PRZYSŁÓW 28:22).

Występujące w Biblii wyrażenie „usposobienie duchowe” odnosi się do pewnej postawy życiowej (Judy 18, 19). W przeciwieństwie do ludzi, którzy koncentrują się na sobie — czyli mają usposobienie cielesne — ludzie o usposobieniu duchowym starają się patrzeć na życie z Bożego punktu widzenia (Efezjan 5:1).

NADZIEJA

ZASADA BIBLIJNA: „Jeśli w czasie trudności się zniechęcisz, twoje siły będą marne” (Przysłów 24:10).

CO TO OZNACZA: Zniechęcenie może pozbawić nas sił potrzebnych do radzenia sobie z problemami. Natomiast nadzieja nas wzmocni, dzięki czemu się nie poddamy. Dużą ulgę może dać świadomość, że trudności zazwyczaj są tymczasowe i że często wynika z nich coś dobrego.

CO MOŻESZ ZROBIĆ: Staraj się patrzeć w przyszłość z optymizmem. Zamiast martwić się o to, co może się zdarzyć, albo czekać na idealne okoliczności, dąż do wyznaczonych celów. Oczywiście zawsze mogą wystąpić jakieś „nieoczekiwane zdarzenia” (Kaznodziei 9:11, przypis). Ale życie pokazuje, że sprawy często przyjmują bardziej pozytywny obrót, niż się tego spodziewamy. Nawiązując do uprawy ziemi, jeden z pisarzy Biblii ujął to tak: „Siej nasiona już od rana i nie daj odpocząć swojej ręce aż do wieczora, bo nie wiesz, z którego coś wyrośnie — z tego czy z tamtego, czy też z obu naraz” (Kaznodziei 11:6).

ODPOWIEDZI NA WAŻNE PYTANIA

ZASADA BIBLIJNA: „Udziel mi zrozumienia (...). Istotą Twoich [Boga] słów jest prawda” (Psalm 119:144, 160).

CO TO OZNACZA: Biblia zawiera odpowiedzi na pytania, które chyba każdy sobie zadaje, na przykład:

• Skąd się wzięło życie?

• Jaki jest sens naszego istnienia?

• Co się dzieje z człowiekiem po śmierci?

• Co przyniesie przyszłość?

Życie milionów ludzi zmieniło się na lepsze, kiedy poznali oparte na Biblii odpowiedzi na powyższe pytania.

CO MOŻESZ ZROBIĆ: Dowiedz się, czego uczy Biblia. Poproś któregoś ze Świadków Jehowy o pomoc w zrozumieniu tej Księgi. Odwiedź nasz serwis internetowy jw.org albo przyjdź na jedno z naszych spotkań — wstęp jest wolny i wszyscy są mile widziani.

INNE ZASADY BIBLIJNE

BĄDŹ ŚWIADOMY SWOICH POTRZEB DUCHOWYCH

„Szczęśliwi ci, którzy są świadomi swoich potrzeb duchowych” (MATEUSZA 5:3).

POZNAJ LEPIEJ BOGA

‛Poszukujcie Boga. Można Go znaleźć, bo nie jest On daleko od nikogo z nas’ (DZIEJE 17:27).

CZYTAJ BIBLIĘ I ROZMYŚLAJ NAD JEJ TREŚCIĄ

„Szczęśliwy jest człowiek, który (...) rozkoszuje się prawem Jehowya i rozmyśla nad nim dniem i nocą (...). Powiedzie mu się we wszystkim, czego się podejmie” (PSALM 1:1-3 i przypis).