Wczesne rozpoznanie

„Jeżeli chodzi o zahamowanie rozwoju raka sutka, to w dalszym ciągu najwięcej zależy od wczesnego rozpoznania” — czytamy w czasopiśmie Radiologic Clinics of North America. Trzy podstawowe metody pozwalające osiągnąć ten cel to regularne samodzielne badanie piersi, coroczna kontrola lekarska oraz mammografia.

Samodzielne badanie piersi powinno się przeprowadzać regularnie co miesiąc; trzeba zwracać baczną uwagę, czy nie pojawiły się jakiekolwiek podejrzane symptomy, na przykład stwardnienia lub guzki, których istnienie można zaobserwować lub wyczuć dotykiem. Choćby zauważone zmiany były z pozoru bardzo niewielkie, należy się natychmiast skontaktować z lekarzem. Im wcześniej wykryje się nowotwór, tym lepsze jest rokowanie. Z informacji zebranych w Szwecji wynika, że po chirurgicznym usunięciu z piersi nieprzerzutowego nowotworu o średnicy 1,5 centymetra lub mniejszej 94 procent kobiet ma szansę przeżycia 12 lat.

Doktor Patricia Kelly komentuje: „Jeśli nawrót nowotworu sutka nie nastąpił w ciągu dwunastu i pół roku, to najprawdopodobniej już nie nastąpi. (...) Kobiety można nauczyć, jak za pomocą dotyku wykrywać w piersi guzy o średnicy nawet mniejszej niż centymetr”.

Zaleca się, by każda kobieta, zwłaszcza po czterdziestce, poddawała się co rok rutynowemu badaniu przedmiotowemu przeprowadzanemu przez klinicystę lub lekarza ogólnego. W razie rozpoznania guza warto zasięgnąć jeszcze jednej opinii od lekarza specjalizującego się w leczeniu nowotworów sutka lub od chirurga.

Specjaliści z Państwowego Instytutu Raka w USA uważają, że skutecznym orężem w walce z rakiem piersi jest regularne poddawanie się mammografii. Dzięki temu badaniu rentgenowskiemu można stwierdzić istnienie nowotworu podobno nawet na dwa lata wcześniej, niż da się go wyczuć dotykiem. Korzystanie z tej metody zaleca się kobietom po czterdziestce. Niemniej doktor Daniel Kopans wyraził się o niej następująco: „Jest daleka od doskonałości”. Nie da się nią bowiem wykryć wszelkich nowotworów piersi.

Doktor Wende Logan-Young z kliniki raka sutka w stanie Nowy Jork powiedziała w wywiadzie dla Przebudźcie się!, że po stwierdzeniu jakiejś nieprawidłowości, której nie wykazuje jednak mammogram, kobieta i badający ją lekarz często zawierzają raczej prześwietleniu, a ignorują wyniki badań fizykalnych. Wspomniana lekarka nazwała to „największą pomyłką naszych czasów”. Poradziła też kobietom, by z pewną rezerwą odnosiły się do możliwości wykrywania raka przez mammografię i w nie mniejszej mierze polegały na badaniu palpacyjnym piersi.

Dzięki mammografii można wprawdzie wykryć guzy nowotworowe, ale nie sposób dokładnie ustalić, czy są one łagodne (nierakowe), czy też złośliwe (rakowe). Tego rodzaju diagnozę umożliwia jedynie biopsja, czyli pobranie wycinka tkanki. Weźmy pod uwagę przykład Irene, która poddała się mammografii. Po przeanalizowaniu zdjęcia rentgenowskiego lekarz stwierdził istnienie łagodnego guza piersi i oświadczył: „Jestem zupełnie przekonany, że nie ma pani raka”. Pielęgniarka, która zrobiła prześwietlenie, była jednak zaniepokojona. Irene opowiada: „Myślałam, że skoro lekarz jest pewien, to najwidoczniej uległam panice”. Wkrótce guz się powiększył, więc zwróciła się do innego lekarza. Biopsja wykazała, że jest to rak zapalny — szybko rosnący nowotwór. W celu ustalenia, czy guz jest łagodny (a przypada ich 8 na 10 nowotworów), czy złośliwy, trzeba dokonać biopsji. Gdyby zauważalny lub wyczuwalny guz się powiększał albo wzbudzał podejrzenia swym obrazem klinicznym, biopsja jest konieczna.

[Ramka na stronie 9]

Samodzielne comiesięczne badanie kontrolne

SAMODZIELNE badanie piersi należy przeprowadzać w okresie od czwartego do siódmego dnia po menstruacji. Kobiety, które przeszły klimakterium, powinny się badać raz na miesiąc, tego samego dnia.

Na jakie objawy zwracać uwagę co miesiąc w tym samym dniu

• Guz jakiejkolwiek wielkości (drobny lub większy) albo zgrubienie w piersi.

• Wgłębienia w skórze sutka, jej marszczenie się lub przebarwienia.

• Cofanie się albo zapadanie brodawki sutkowej.

• Wysypka, łuszczenie się brodawki lub wyciek z niej.

• Powiększenie się węzłów chłonnych pod pachą.

• Zmiany w znamionach i bliznach na piersi.

• Wyraźna asymetria piersi, będąca odchyleniem od normy.

Badanie samodzielne

Stojąc podnieś lewą rękę. Rozpocznij od podstawy sutka: za pomocą prawej ręki uciskaj go płaską stroną palców, zataczając niewielkie kręgi, i wolno przesuwaj dłoń dookoła, w kierunku brodawki. Zwróć uwagę również na obszar pomiędzy pachą a piersią.

Połóż się na wznak, umieść poduszkę pod lewym barkiem, lewe ramię połóż na głowie lub za nią. Wykonaj wspomniane wyżej ruchy okrężne. Przewróć się na prawy bok.

Delikatnie uciśnij brodawkę, żeby sprawdzić, czy nie wydostaje się z niej jakaś wydzielina. Zbadaj prawą pierś, powtarzając wszystkie wymienione czynności.