Rola edukacji

Już dzieci powinny umieć rozsądnie korzystać ze słońca. Jak informuje Fundacja Walki z Rakiem Skóry, większość ‛ludzi jeszcze przed ukończeniem 18 lat przyjmuje dawkę promieniowania słonecznego równą 80 procentom dawki, którą przyjmą w ciągu całego życia. Szacuje się, że zaledwie jedno poparzenie słoneczne w dzieciństwie, prowadzące do powstania bąbli, podwaja ryzyko czerniaka w późniejszym życiu’. Dzieje się tak dlatego, że nowotwór skóry może się rozwijać przez 20 lat, a nawet dłużej (wskazówki dotyczące ochrony przed słońcem można znaleźć na stronie 8).

Wysoki odsetek zachorowań na raka skóry, zwłaszcza na czerniaka, odnotowuje się w Australii.b Wynika to z faktu, iż w kraju tym osiedlili się głównie imigranci z północnej Europy, cechujący się jasną karnacją. Większość z nich zamieszkała na wybrzeżu, gdzie jest dużo słonecznych plaż. Badania przeprowadzone wśród tych imigrantów wskazują, że w im młodszym wieku przybyli do Australii, tym większe było niebezpieczeństwo, że zachorują na czerniaka. To potwierdza, jak wielkie znaczenie ma edukacja dotycząca skutecznej ochrony przed słońcem już od najmłodszych lat. Australijskie władze zorganizowały dynamiczną kampanię, by informować ludzi o zagrożeniach związanych z przebywaniem na słońcu. Wykorzystano slogan „Slip, Slap and Slop”, który można przetłumaczyć: „Włóż [koszulkę], nałóż [kapelusz] i natrzyj się [kremem z filtrem]”. Te niewielkie zmiany w stylu życia mają wpływ na częstość występowania czerniaka wśród młodych Australijczyków.

Jeżeli chodzi o kremy z filtrami, warto stosować te o szerokim spektrum absorpcyjnym, które nie przepuszczają zarówno promieniowania UVA, jak i UVB. Trzeba się kremować nawet w pochmurne dni, gdyż 85 procent promieniowania nadfioletowego przenika przez chmury. Promieni tych nie zatrzymuje również przejrzysta woda. Część specjalistów poleca kremy o wskaźniku co najmniej SPF 15. Jeżeli zastosujesz taki krem, oparzenie wystąpi dopiero po 15-krotnie dłuższym czasie opalania się niż bez tej ochrony. Krem powinno się nakładać nie rzadziej niż co dwie godziny, przy czym ponowne kremowanie nie podwaja całkowitego czasu ochrony.

Ponadto, jak ostrzega książka The Skin Cancer Answer, stosowanie kremu z filtrem może dawać fałszywe poczucie bezpieczeństwa. Żaden krem nie stanowi stuprocentowej ochrony przed poparzeniem słonecznym ani całkowicie nie zapobiega rakowi skóry. W gruncie rzeczy stosowanie takich kremów może pośrednio zwiększyć ryzyko wystąpienia nowotworu — jeżeli używając ich, pozwalamy sobie na dłuższe przebywanie na słońcu. We wspomnianej książce zauważono: „Zachowywanie rozsądku to najlepsze zabezpieczenie. Za skuteczną broń przeciw nowotworom skóry uważa się nakładanie odpowiednich ubrań oraz niewychodzenie na zewnątrz, gdy słońce świeci najostrzej”.

A co powiedzieć o lampach i łóżkach opalających? Jak się szacuje, 20 minut opalania się w solarium jest równoznaczne z przebywaniem mniej więcej cztery godziny na słońcu. W przeszłości sądzono, że solaria są bezpieczne, ponieważ używane w nich urządzenia emitują głównie promienie nadfioletowe z zakresu A, rzekomo niepowodujące poparzeń. Ale autorzy The Skin Cancer Answer podają: „Teraz wiadomo, że promieniowanie UVA wnika w skórę głębiej niż UVB. Może to osłabiać układ odpornościowy i prowadzić do zmian nowotworowych”. Z pewnych badań opisanych w międzynarodowym wydaniu gazety The Miami Herald wynika, że u kobiet, które chodziły do solarium raz na miesiąc albo częściej, „ryzyko wystąpienia czerniaka wzrastało o 55 procent”.

Konieczne jest więc poważne podejście do chronienia się przed słońcem. Pamiętaj, dzisiejsze poparzenia mogą się rozwinąć w nowotwór skóry za 20 lat, a nawet później.

[Ramka i ilustracje na stronie 8]

JAK SIĘ CHRONIĆ PRZED SŁOŃCEM

1. Ogranicz przebywanie na słońcu, szczególnie w godzinach między 10.00 a 16.00 — promieniowanie nadfioletowe (UV) jest wtedy najbardziej szkodliwe.

2. Dokładnie oglądaj swą skórę od stóp do głów nie rzadziej niż co trzy miesiące.

3. Kiedy zamierzasz przebywać na zewnątrz, stosuj preparaty ochronne o szerokim spektrum absorpcyjnym, co najmniej o współczynniku SPF 15. Nakładaj je obficie na pół godziny przed wyjściem, a potem co dwie godziny (niemowląt poniżej szóstego miesiąca życia nie należy smarować kremami z filtrem).

4. Naucz swe dzieci chronić się przed słońcem. Uszkodzenia doznane w dzieciństwie mogą po latach prowadzić do raka skóry.

5. Noś długie spodnie, koszule z długimi rękawami, kapelusze z szerokim rondem oraz okulary przeciwsłoneczne z filtrem pochłaniającym promieniowanie UV.