Coraz więcej dzieci ma własnego smartfonaa. Daje im to możliwość korzystania z internetu także wtedy, kiedy są same w swoim pokoju. Może i ty się zastanawiasz, czy twoje dziecko powinno mieć smartfona. Jakie są korzyści i zagrożenia? Kiedy używanie smartfona zmienia się w nadużywanie?

• Co powinieneś wiedzieć

• Jakie pytania warto sobie zadać

• „Sprawdź, czy ty jesteś gotowy”

Co powinieneś wiedzieć

Korzyści

• Bezpieczne dzieci — spokojni rodzice. Bethany, mama dwójki nastolatków, mówi: „Żyjemy w niebezpiecznym świecie. Dlatego to bardzo ważne, żeby dzieci mogły się szybko skontaktować z rodzicami”.

  Catherine, która też jest matką, zauważa: „Niektóre aplikacje pozwalają połączyć się z telefonem dziecka i sprawdzić, gdzie teraz jest”.

• Pomoc w nauce. „Dzieci dostają pracę domową i kontaktują się z nauczycielami przez mejle i SMS-y” — mówi matka o imieniu Marie.

Zagrożenia

• Za dużo czasu przed ekranem. Młodzi ludzie zazwyczaj całymi godzinami siedzą w telefonie. Niestety, rodzice nie są lepsi. Spędzają przed ekranem własnych urządzeń mniej więcej tyle samo czasu, co na rozmowach ze swoimi dziećmi. Niektóre rodziny przypominają — jak to określił pewien psycholog — „grupę obcych sobie ludzi, którzy spotykają się codziennie tylko po to, żeby pogapić się w swoje urządzenia”b.

• Pornografia. Według pewnego badania ponad połowa nastolatków każdego miesiąca szuka w internecie materiałów pornograficznych. I nic w tym dziwnego, skoro na urządzeniach mobilnych tak łatwo to zrobić. William, tata kilkunastoletnich dzieci, mówi: „Kiedy rodzice dają dziecku smartfona, mogą nieświadomie zapewnić mu superłatwy dostęp do wszelkiego rodzaju pornografii”.

• Uzależnienie. Wielu ludzi jest emocjonalnie związanych ze swoim telefonem. Jeśli nie mają go pod ręką, wpadają w panikę, czują się zagubieni, a nawet fizycznie chorzy. Niektórzy rodzice zauważyli, że ich dzieci stają się niegrzeczne, kiedy trzymają w ręku swoje urządzenie. Na przykład Carmen opowiada: „Czasami chcę porozmawiać z synem, a on przewraca oczami i coś mi odburkuje, bo nie lubi, jak mu się przeszkadza”.

• Inne zagrożenia. Korzystanie ze smartfonów wiąże się z ryzykiem cyberprzemocy i sekstingu. Może też prowadzić do problemów zdrowotnych wynikających ze złej postawy i braku snu. Poza tym niektórzy młodzi używają aplikacji, które wyglądają niewinnie — jak na przykład kalkulator — a w rzeczywistości służą do ukrywania różnych plików przed rodzicami.

  Daniel, tata nastolatki, podsumowuje to tak: „Smartfon otwiera drzwi do wszystkiego, co oferuje internet — i do dobrych, i do złych rzeczy”.

Jakie pytania warto sobie zadać

• „Czy moje dziecko naprawdę potrzebuje smartfona?”

  W Biblii czytamy: „Roztropny zastanawia się nad każdym swoim krokiem” (Przysłów 14:15). Pamiętając o tym, zadaj sobie kilka pytań:

  „Czy ze względów bezpieczeństwa lub innych powodów dobrze by było, żeby moje dziecko miało smartfona? Czy uważnie przemyślałem wszystkie za i przeciw? Czy jest jakaś alternatywa?”.

  Ojciec o imieniu Todd mówi: „Wystarczy, że kupisz dziecku zwykły telefon, żeby móc się z nim skontaktować. I do tego taka opcja jest dużo tańsza”.

• „Czy moje dziecko jest gotowe na taką odpowiedzialność?”

  W Biblii czytamy: „Serce mądrego prowadzi go ku temu, co właściwe” (Kaznodziei 10:2). Pamiętając o tym, zadaj sobie kilka pytań:

  „Co mnie przekonuje, że mogę zaufać swojemu dziecku? Czy szczerze ze sobą rozmawiamy? Czy zdarza mu się coś ukrywać, na przykład z kim utrzymuje kontakt? Czy umie odpowiedzialnie korzystać z innych urządzeń, takich jak telewizor, tablet czy laptop?”. Matka o imieniu Serena przyznaje: „Smartfon to bardzo przydatne urządzenie, ale też bardzo niebezpieczne. Pomyśl o odpowiedzialności, jaką nakłada na dziecko korzystanie ze smartfona. Może nie być jeszcze na to gotowe”.

• „Czy ja jestem gotowy na taką odpowiedzialność?”

  W Biblii czytamy: „Ucz dziecko, jaką drogą ma iść” (Przysłów 22:6). Pamiętając o tym, zadaj sobie kilka pytań:

  „Czy wiem o telefonach wystarczająco dużo, żeby przygotować dziecko na potencjalne zagrożenia? Czy potrafię używać aplikacji do kontroli rodzicielskiej? Jak nauczę swoje dziecko mądrze korzystać ze smartfona?”. Cytowany wcześniej Daniel mówi: „To smutne, ale wielu rodziców daje dzieciom smartfona i pozostawia je bez żadnej kontroli”.

Wniosek: Żeby odpowiedzialnie korzystać ze smartfonów, dzieci potrzebują szkolenia. W pewnym poradniku stwierdzono: „Trudno oczekiwać od dzieci, żeby oparły się pokusie nadużywania tych urządzeń (...), szczególnie jeśli nie są pod nadzorem rodziców” (Indistractable).

Smartfon jest jak samochód z silnikiem o dużej mocy — w zależności od tego, jak się go używa, może być użyteczny lub niebezpieczny. Jak możesz nauczyć swoje dzieci mądrego korzystania z tego wielofunkcyjnego urządzenia? Na przykład, ile czasu każdego dnia powinny one spędzać przed ekranem smartfona?a

• Co powinieneś wiedzieć

• Co możesz zrobić

• „Kochający rodzice ustalają zasady”

Co powinieneś wiedzieć

• Smartfon wystawia użytkownika na niebezpieczeństwo. Jak wspomniano w artykule „Dzieci i smartfony. Część 1: Czy moje dziecko powinno mieć smartfona”, smartfon zapewnia dostęp do wszystkiego, co zamieszczono w internecie — zarówno tego, co dobre, jak i tego, co złe.

  „Łatwo zapomnieć, że smartfon może wystawić nasze dzieci na kontakt z różnymi niebezpiecznymi osobami i poglądami” (Brenda).

• Dzieci potrzebują wskazówek. Młodzi urodzili się już w erze nowoczesnej techniki, podczas gdy większość dorosłych korzysta z jej zdobyczy stosunkowo niedługo. Nie oznacza to jednak, że rodzice zupełnie nie znają się na technice, a dzieci są lepiej przygotowane do podejmowania decyzji na temat tego, jak i kiedy korzystać ze swoich smartfonów.

  To prawda, że dziecko może sobie radzić ze smartfonem lepiej od ciebie, ale nie myl umiejętności z dojrzałością. Nawet dzieci, które bardzo dobrze znają się na gadżetach elektronicznych, potrzebują wskazówek rodziców, żeby korzystać ze smartfona w sposób odpowiedzialny.

  „Sprezentowanie dziecku smartfona bez nauczenia go, jak z niego korzystać, to jak wręczenie mu kluczyków do samochodu, posadzenie za kierownicą, uruchomienie silnika i powiedzenie: ‚Proszę, bądź ostrożny’, bez udzielenia mu wcześniej lekcji prowadzenia auta” (Seth).

Co możesz zrobić

• Poznaj funkcje telefonu swojego dziecka. Poznaj narzędzia, które pomogą twojemu dziecku korzystać z telefonu w sposób odpowiedzialny. Na przykład:

  Jakie ustawienia kontroli rodzicielskiej pozwalają ograniczyć czas korzystania z telefonu i dostęp do pewnych stron internetowych?

  Czy zdajesz sobie sprawę, że ustawienia umożliwiające blokowanie niepożądanych treści nie są stuprocentowo skuteczne?

  Im więcej się dowiesz na temat smartfona swojego dziecka, tym lepiej będziesz mógł mu pomóc korzystać z niego w sposób odpowiedzialny.

  Zasada biblijna: „Dzięki wiedzy [człowiek] pomnaża swoją potęgę” (Przysłów 24:5).

• Wyznacz granice. Zdecyduj, na co się zgodzisz, a na co nie. Na przykład:

  Czy pozwolisz dziecku korzystać z telefonu w trakcie posiłków albo odwiedzin u rodziny lub przyjaciół?

  Czy twoje dziecko powinno w nocy mieć telefon w swoim pokoju?

  Jakie aplikacje pozwolisz zainstalować?

  Ile czasu twoje dziecko może spędzać przed smartfonem?

  Czy ustalisz dzienny limit korzystania z telefonu?

  Poinformuj dziecko o ustalonych zasadach i bądź gotowy wyciągnąć konsekwencje, jeśli zostaną one złamane.

  Zasada biblijna: „Nie powstrzymuj się przed karceniem dziecka” (Przysłów 23:13).

• Kontroluj. Znaj hasło do telefonu swojego dziecka i w razie potrzeby sprawdzaj jego zawartość, w tym wiadomości tekstowe, aplikacje, zdjęcia i odwiedzane strony internetowe.

  „Uprzedziliśmy naszą córkę, że od czasu do czasu możemy bez zapowiedzi sprawdzać jej telefon. Zaznaczyliśmy, że jeśli się okaże, że korzystała z niego w sposób nieodpowiedzialny, będziemy ograniczać jej dostęp do niego” (Lorraine).

  Jako rodzic masz pełne prawo wiedzieć, w jaki sposób twoje dziecko korzysta ze smartfona.

  Zasada biblijna: „Dziecko swoimi uczynkami pokazuje, czy jego zachowanie jest czyste i właściwe” (Przysłów 20:11).

• Wpajaj wartości. Rozwijaj u swojego dziecka pragnienie robienia tego, co dobre. Dlaczego jest to ważne? Ponieważ, jeśli dziecko naprawdę chce ukryć coś przed rodzicami, to bez względu na ich wysiłki znajdzie na to sposóbb.

  Dlatego ucz swoje dziecko przejawiania takich cennych zalet jak uczciwość, panowanie nad sobą i poczucie odpowiedzialności za swoje czyny. Jeśli dziecko kieruje się zasadami moralnymi, istnieje większe prawdopodobieństwo, że będzie korzystało z telefonu w sposób mądry.

  Zasada biblijna: ‛Ludzie dojrzali dzięki korzystaniu ze swojej zdolności myślenia nabierają wprawy w odróżnianiu tego, co właściwe, od tego, co niewłaściwe’ (Hebrajczyków 5:14).