Wielkanoc — pozostałość kultu Asztarte?

Uroczystości świąteczne rozpoczynają się już wczesnym rankiem, kiedy cała rodzina wstaje, by z nabożną czcią powitać wschodzące słońce. Dzieci są wystrojone w najlepsze, nowe ubranka i kapelusiki. Przygotowano koszyki z pisankami, zajączki i bułeczki z krzyżem. Zapewne chodzi tu o Wielkanoc. Czy rzeczywiście?

Wiosna była świętym okresem dla Fenicjan, uprawiających kult płci. Jajko i zając stanowiły symbole bogini płodności Asztarte, inaczej Isztar (w Grecji Afrodyta). Pałała ona nienasyconą lubieżnością i żądzą krwi. Posągi przedstawiały ją w różny sposób, na przykład z wulgarnie wyolbrzymionymi narządami płciowymi albo z jajkiem w ręku oraz zającem u boku. Kult Asztarte obejmował prostytucję świątynną. W Kanaanie boginię płodności utożsamiano z żoną Baala. Oddawano jej cześć podczas rozpustnych orgii pijackich, gdyż wierzono, że stosunki płciowe przebudzą Baala i jego małżonkę i zachęcą ich do obcowania ze sobą. Według książki Recent Discoveries in Bible Lands (Najnowsze odkrycia w krainach biblijnych) „w żadnym innym kraju nie znaleziono tak wielu, czasem wyjątkowo nieprzyzwoitych posążków nagiej bogini płodności”.

W Kartaginie pod pomnikami wspomnianej bogini odnaleziono kolorowe urny ze zwęglonymi kośćmi małych dzieci. Ich rodzice — a byli to zwykle utytułowani ludzie z najwyższych warstw społecznych — pragnęli uzyskać błogosławieństwo bogów dla swych bogactw i wpływów. Niektóre urny zawierały szczątki kilkorga dzieci w różnym wieku, należących być może do tej samej rodziny.

Ramka zamieszczona powyżej ukazuje współczesne formy tych rytuałów. Nawet nazwa Wielkanocy w niektórych językach (na przykład angielskie Easter) niewiele się różni od imienia starożytnej bogini pogańskiej. Czy w taki właśnie sposób mamy oddawać cześć świętemu Synowi Bożemu?

[Ramka na stronie 13]

Rytuały wiosenne

Wielkanoc (po angielsku Easter) była „pierwotnie świętem wiosny na cześć teutońskiej bogini światła i wiosny, znanej w języku Anglosasów jako Eastre” (The Westminster Dictionary of the Bible). „W Nowym Testamencie nie ma żadnej wzmianki na temat obchodów Wielkanocy” (Encyclopædia Britannica).

Królik „towarzyszył germańskiej bogini imieniem Ostara” (Funk & Wagnalls Standard Dictionary of Folklore, Mythology and Legend).

Jajka „w starożytności (...) malowano i jedzono w okresie świąt wiosennych w Egipcie, Persji, Grecji i Rzymie” (Celebrations).

Kapelusz wielkanocny początkowo „był wiankiem z kwiatów i liści. Okrąg czy korona wyobrażały słońce i jego ruch po niebie, umożliwiający powrót wiosny”. Obowiązywał nowy strój wielkanocny — „skandynawska bogini wiosny, Eastre, okrywała ziemię świeżą szatą, toteż przywitanie jej w czymkolwiek innym uznawano za wyraz braku wychowania, a tym samym za zły omen” (The Giant Book of Superstitions).

Gorące bułeczki z krzyżem. „Podczas publicznego składania ofiar (...) Rzymianie, podobnie jak Grecy, jedli chleb oznaczony krzyżem”. Pogańscy Sasi spożywali go ku czci bogini Easter (Encyclopædia Britannica).

Nabożeństwa o świcie przypominają obrzędy „odprawiane podczas wiosennego zrównania dnia z nocą (...) [na powitanie słońca] i jego niezwykłej siły ponownego ożywiania wszystkiego, co rośnie” (Celebrations).