Przez stulecia teolodzy spekulowali, że ogród Boży w dalszym ciągu gdzieś istnieje. Chrześcijaństwo pozostawało jednak pod wpływem filozofów greckich, takich jak Platon i Arystoteles, zdaniem których nic, co ziemskie, nie może być doskonałe — doskonałość jest zastrzeżona tylko dla niebios. W rezultacie teolodzy uznali, że pierwotny raj musi być gdzieś bliżej niebab. Część z nich utrzymywała, że leży na niezwykle wysokiej górze, której szczyt znajduje się poza zasięgiem ziemskiej niedoskonałości. Inni umiejscawiali go na biegunie północnym lub południowym, a jeszcze inni — na księżycu albo w jego pobliżu. Nic więc dziwnego, że wokół relacji o Edenie narosła baśniowa otoczka. Wielu współczesnych naukowców uważa wszelkie teorie dotyczące położenia geograficznego Edenu za nonsensowne i twierdzi, że takie miejsce nigdy nie istniało.

Przyjrzyjmy się jednak bliżej biblijnemu opisowi raju. Księga Rodzaju 2:8-14 zawiera sporo informacji dotyczących tego ogrodu. Był on usytuowany na wschodzie regionu o nazwie Eden. Nawadniały go wody rzeki, która rozdzielała się na cztery odnogi. Biblia wymienia nazwy tych odnóg i krótko nadmienia, którędy płynęły. Ale badacze, którzy kierowali się tymi informacjami, próbując wyznaczyć położenie pradawnego raju, do niczego nie doszli — jedynym rezultatem ich wysiłków były niezliczone, na dodatek sprzeczne ze sobą teorie. Czy to znaczy, że opis Edenu i wzmianki o rzekach są nieprawdziwe?

Pomyśl: Zdarzenia w ogrodzie Eden, o których mówi Biblia, rozegrały się około 6000 lat temu. Opisał je Mojżesz, który mógł korzystać z przekazów ustnych albo nawet z istniejących już dokumentów. Trzeba jednak pamiętać, że swą relację sporządził jakieś 2500 lat po fakcie. Eden należał już więc do zamierzchłej przeszłości. Czy w ciągu tak długiego czasu rzeki nie mogły zmienić swojego biegu? Przecież powierzchnia naszej planety ulega ciągłym zmianom. Eden najprawdopodobniej leżał w rejonie zaliczanym dziś do obszarów o silnej aktywności sejsmicznej — obszarów, na których miało miejsce 17 procent największych trzęsień ziemi. W takich regionach dość łatwo o zmianę topografii terenu. Co więcej, potop z czasów Noego mógł na nią wpłynąć w sposób niemożliwy dzisiaj do ustaleniac.

Pewne fakty można jednak ustalić. Księga Rodzaju przedstawia ogród Eden jako realne miejsce. Dwie z czterech wymienionych rzek — Eufrat i Chiddekel, czyli Tygrys — istnieją do tej pory, a niektóre z ich źródeł leżą bardzo blisko siebie. Biblia wyjawia nawet nazwy krain, przez które te rzeki płynęły, oraz wspomina o tamtejszych zasobach naturalnych. Starożytnym Izraelitom, pierwszym czytelnikom tego tekstu, szczegóły te wiele mówiły.