• Nakrycie głowy
    Wnikliwe poznawanie Pism, tom 2: Mądrość-Żywopłot

    • NAKRYCIE GŁOWY

      Hebrajczycy na co dzień nie nakrywali głowy. Gdy zachodziła taka potrzeba, osłaniali ją płaszczem lub szatą. Jednak ozdobne nakrycia głowy nosili mężczyźni piastujący odpowiedzialne stanowiska, a wszyscy — zarówno mężczyźni, jak i kobiety — podczas świąt i innych specjalnych okazji. Określone nakrycia głowy sporządzano dla kapłanów (Wj 28:4, 39, 40; zob. KORONA; UBIÓR).

      Nakrycia głowy w Pismach Hebrajskich. Pierwszym nakryciem głowy wspomnianym w Biblii jest chusta, którą Rebeka założyła na głowę przed spotkaniem z Izaakiem (Rdz 24:65). Użyte tu hebrajskie słowo caʽíf w innych miejscach przetłumaczono na „szal” (Rdz 38:14, 19). Założenie chusty przez Rebekę najwyraźniej oznaczało podporządkowanie się jej przyszłemu mężowi, Izaakowi.

      Zawój (hebr. micnéfet) arcykapłana był wykonany z delikatnego lnu; z przodu niebieskim sznurkiem przymocowywano do niego złotą płytkę (Wj 28:36-39; Kpł 16:4). Kapłani też nosili ozdobne nakrycie głowy, ale określano je innym słowem (migbaʽáh), co sugeruje, że miało inny kształt i prawdopodobnie było skromniejsze niż zawój arcykapłana. Poza tym nie miało złotej płytki (Kpł 8:13).

      Hiob wspomniał o zawoju w sensie przenośnym, przyrównując do niego swą sprawiedliwość (Hi 29:14; por. Prz 1:9; 4:7-9). W Biblii jest też mowa o zawojach noszonych przez kobiety (Iz 3:23). W tych dwóch sytuacjach użyto hebrajskiego słowa caníf. Występuje ono również w wyrażeniu „królewski zawój” w Izajasza 62:3 oraz w Zachariasza 3:5 w odniesieniu do nakrycia głowy arcykapłana.

      Oblubieniec nosił nakrycie głowy zwane peʼér; prawdopodobnie przypominało ono zawój i było symbolem radości (Iz 61:3, 10; por. Eze 24:17, 23). Tym samym słowem określono nakrycia głowy kobiet (Iz 3:20) i kapłanów (Eze 44:18).

      Przepaski na głowę (hebr. szewisím) przypuszczalnie wykonywano z siateczki (Iz 3:18). Wspomniane przez Ezechiela „zawoje ozdobione wisiorkami” (hebr. tewulím), które nosili chaldejscy wojownicy, zapewne były bogato przystrojone i bardzo kolorowe (Eze 23:14, 15).

      Na rozkaz Nebukadneccara trzech młodych Hebrajczyków, towarzyszy Daniela, wrzucono do pieca w ubraniu i czapkach. Być może wskazywały one na ich pozycję lub stanowisko. Zdaniem niektórych miały kształt stożka (Dn 3:21).

      Starożytne i współczesne nakrycia głowy. Na większości egipskich, babilońskich i asyryjskich pomników i płaskorzeźb przedstawiono sceny wojenne, łowieckie, pałacowe lub świątynne. Egipcjanie uwiecznili także sporo scen ukazujących pracowników wykonujących różne zawody. Królowie i dostojnicy na ogół mają wyszukane nakrycia głowy, natomiast zwykli ludzie jedynie bardzo proste, ściśle przylegające do głowy, lub nie mają ich wcale.

      Tego typu nakrycie głowy, zwane kufią, noszą dziś na Bliskim Wschodzie beduini. Jest to kwadratowa chusta złożona w trójkąt, przy czym jeden róg opada na plecy, a dwa z przodu na ramiona. Przytrzymuje ją sznur zawiązany wokół głowy. W rezultacie twarz jest odkryta, natomiast głowa i szyja są osłonięte przed słońcem i wiatrem. Być może podobnie nakrywali głowy starożytni Hebrajczycy.