Już w XVII wieku były katolik Pierre Bayle otwarcie wysunął zastrzeżenia co do tej Księgi, kwestionując jej chronologię i wartość historyczną. Inni podchwycili jego sposób myślenia i w XIX stuleciu ich sceptycyzm zaowocował w postaci wyższej krytyki biblijnej. Przedstawiciele tego kierunku utrzymują, jakoby Pismo Święte nie było tym, za co się podaje. Na przykład Pięcioksiąg ich zdaniem nie wyszedł spod ręki Mojżesza, lecz jest połączeniem szeregu przekazów pisemnych powstałych setki lat po jego śmierci, a zestawionych w jeszcze późniejszym okresie dziejów Izraela. Każde spełnione proroctwo musiało powstać rzekomo dopiero po jego spełnieniu. Tak więc Księga Izajasza miała jakoby kilku autorów, których dzielą od siebie całe wieki, natomiast proroctwo Daniela powstało około 165 roku p.n.e.

Do czego w rezultacie prowadzi krytyka wyższa? Widać to na przykładzie niemieckiego biblisty, Davida Friedricha Straussa. Autor książki Religion and the Rise of Scepticism (Religia a narodziny sceptycyzmu), Franklin L. Baumer, przytacza taką jego wypowiedź: „Czy jesteśmy jeszcze chrześcijanami? Nie, a przynajmniej ci z nas, którzy wchłonęli Krytykę Wyższą, gdyż nie potrafimy już uznawać Biblii za Słowo Boże”.

Epoka uwalniania się od wpływów kościoła przyniosła także sporo odkryć naukowych. Niektóre z nich były zgodne z Biblią, inne zdawały się jej zaprzeczać. Stąd w mniemaniu wielu ludzi Księga ta stała się przeżytkiem. W połowie XIX wieku utwierdziło ich w tym przekonaniu spopularyzowanie teorii ewolucji, która zdecydowanie zaprzecza sprawozdaniu o stwarzaniu, zamieszczonemu w Księdze Rodzaju. Koncepcji tej skwapliwie uchwycili się liczni naukowcy oraz zwolennicy wyższej krytyki biblijnej.

BIBLIA A KRYTYKA WYŻSZA

Krytyka Wyższa jak dotąd nie dostarczyła ani jednego konkretnego dowodu na poparcie swych zarzutów. Nie znaleziono żadnych domniemanych źródeł materiału Pięcioksięgu bądź proroctwa Izajasza. Odkryto za to stare fragmenty Księgi Daniela, z których wynika, że zaledwie kilka lat po hipotetycznej dacie jej napisania, podanej przez krytyków, już cieszyła się ona powszechnym szacunkiem.

A czy nauka w czymkolwiek podważyła wiarogodność Biblii? Czasami można by odnieść wrażenie, że tak się stało. Kiedy na przykład w XVIII wieku zaczęto lepiej poznawać strukturę globu ziemskiego, okazało się, że jest on bardzo stary. Ponieważ w tamtych czasach wielu twierdziło, iż według Pisma Świętego nasza planeta istnieje dopiero 6000 lat, powstało wrażenie, że wyraźnie zdyskwalifikowano jedną z nauk biblijnych. W rzeczywistości jednak Biblia nigdzie nie mówi, ile lat ma ziemia. Tamci obrońcy religii po prostu mylnie rozumieli tę Księgę.

Pierwsze słowa Biblii brzmią: „Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię” (Rodz. 1:1, Biblia Tysiąclecia). Stwierdzenie, iż był jakiś początek, harmonizuje ze spostrzeżeniami współczesnych uczonych. Potem czytamy, iż ziemia była przez jakiś czas „bezładem i pustkowiem”; nie była zamieszkana i nie nadawała się do zamieszkania (Rodz. 1:2, BT). Geolodzy, którzy próbują odtworzyć najwcześniejsze dzieje naszej planety, uważają, że istotnie niegdyś tak było. Następnie Biblia opisuje, jak powstały morza i lądy. Z kolei ukazały się rośliny, stworzenia morskie, ptaki, a później zwierzęta lądowe. Na końcu został stworzony sam człowiek. Wszystko to, nie wyłączając kolejności pojawienia się poszczególnych form życia, jest na ogół zbieżne z odkryciami naukowców, badających warstwy skorupy ziemskiej (Rodz. 1:1-28).