Skarby biblijne z Krymu

Jednakże na wstępie wspomnieliśmy także o innym uczonym poszukującym skarbów biblijnych. Kto nim był? Kilka lat przed powrotem Tischendorfa do Rosji carska biblioteka otrzymała propozycję tak niewiarygodną, że car nie mógł pozostać obojętny. Na wieść o niej ściągnęli też do Rosji uczeni z całej Europy. Nie mogli uwierzyć swym oczom. Oto patrzyli na ogromną kolekcję manuskryptów i innych dzieł. Wśród 2412 eksponatów znajdowało się 975 rękopisów, w tym 45 manuskryptów biblijnych sprzed X wieku. A najbardziej niezwykłe było to, że wszystkie te skarby zebrał niemalże bez niczyjej pomocy jeden człowiek — Abraham Firkowicz, karaimski uczony, który miał wówczas ponad 70 lat! Ale kim byli Karaimi?b

Pytanie to nurtowało samego cara. Rosja podporządkowała sobie różne państwa. W skład imperium weszły nowe grupy etniczne. Przepiękny Półwysep Krymski nad Morzem Czarnym zamieszkiwali ludzie, którzy wydawali się Żydami, ale mieli tureckie zwyczaje i mówili językiem przypominającym tatarski. Karaimi wywodzili swe pochodzenie od Żydów uprowadzonych do Babilonu po zburzeniu Jerozolimy w 607 roku p.n.e. W odróżnieniu od wyznawców judaizmu rabinicznego odrzucali Talmud i podkreślali znaczenie czytania Świętych Pism. Krymscy Karaimi chcieli przedstawić carowi dowody swojej odmienności od innych Żydów, co mogło im zapewnić odrębny status. Pokazując starożytne rękopisy, mieli nadzieję dowieść, że są potomkami Żydów, którzy trafili na Krym po niewoli babilońskiej.

Firkowicz rozpoczął poszukiwania starożytnych zapisków i rękopisów od skalnych miast Czufut-Kale. W tych małych domkach wykutych w skale mieszkało i wielbiło Boga wiele pokoleń Karaimów. Nigdy nie niszczyli zużytych kopii Świętych Pism zawierających imię Boże, Jehowa, gdyż według nich byłby to akt profanacji. Rękopisy starannie umieszczano w genizach (co po hebrajsku znaczy „schowek”). Ponieważ Karaimi darzyli imię Boże głębokim szacunkiem, pergaminy te rzadko stamtąd wyjmowano.

Nie zrażając się wielowiekowym kurzem, Firkowicz uważnie przeszukiwał takie schowki. W jednym odnalazł słynny manuskrypt z 916 roku n.e., nazwany petersburskim kodeksem proroków późniejszych. Jest to jedna z najstarszych zachowanych kopii Pism Hebrajskich.

Firkowicz zdołał zgromadzić ogromną ilość rękopisów i w roku 1859 postanowił zaproponować ich kupno carskiej bibliotece. W 1862 roku Aleksander II pomógł zakupić kolekcję za niewyobrażalną jak na owe czasy sumę 125 000 rubli. Ówczesny roczny budżet Biblioteki nie przekraczał 10 000 rubli! Nabytek zawierał słynny Kodeks leningradzki (B 19^A). Pochodzi on z roku 1008 i jest najstarszym na świecie kompletnym tekstem Pism Hebrajskich. Jak zauważył pewien uczony, jest to „prawdopodobnie najważniejszy rękopis Biblii, gdyż stanowi podstawę tekstu większości współczesnych wydań krytycznych Biblii Hebrajskiej”

[Ilustracja na stronie 12]

Abraham Firkowicz