Możemy wytrwać wzorem Hioba!

„Oto za szczęśliwych ogłaszamy tych, którzy wytrwali” (JAKUBA 5:11).

1. Co powiedział o swych próbach pewien sędziwy chrześcijanin?

‛CZYHA na mnie Diabeł! Czuję się jak Hiob’. W ten sposób podzielił się swymi odczuciami z bliskim przyjacielem A. H. Macmillan, który pracował w biurze koordynującym działalność Świadków Jehowy na całym świecie. Brat Macmillan zakończył swój ziemski bieg 26 sierpnia 1966 roku w wieku 89 lat. Wiedział, że świadectwo wiernej służby chrześcijan namaszczonych duchem, do których się zaliczał, „idzie wraz z nimi” (Objawienie 14:13). Dzięki zmartwychwstaniu do nieśmiertelnego życia w niebie od razu kontynuują służbę dla Jehowy. Przyjaciele brata Macmillana radowali się, że dostąpił tej nagrody. Jednakże w końcowych latach życia na ziemi spadały na niego rozmaite próby, nie wyłączając problemów zdrowotnych, co jasno mu uświadamiało, że Szatan stara się go odwieść od nieskazitelnego służenia Bogu.

2, 3. Kim był Hiob?

² Kiedy brat Macmillan oświadczył, że czuje się jak Hiob, miał na myśli człowieka, który zniósł wielkie próby wiary. Hiob, zwany też Jobem, mieszkał „w ziemi Uz”, leżącej prawdopodobnie w północnej części Półwyspu Arabskiego. Należał do potomków Sema, syna Noego, i był czcicielem Jehowy. Poddany został on próbom najwyraźniej w okresie między śmiercią Józefa a czasami, kiedy swej prawości dowiódł Mojżesz. Na ziemi nie było wówczas nikogo tak pobożnego jak Hiob. Jehowa uważał go za człowieka nienagannego, prawego i bogobojnego (Joba 1:1, 8).

³ Hiob, „najmożniejszy ze wszystkich mieszkańców Wschodu”, miał wiele sług oraz 11 500 zwierząt. Najważniejsze były jednak dla niego dobra duchowe. Podobnie jak większość dzisiejszych pobożnych ojców Hiob najprawdopodobniej pouczał o Jehowie swoich siedmiu synów i trzy córki. Nawet wtedy, gdy nie mieszkali już w jego domu, pełnił w swej rodzinie rolę kapłana, składając za nich ofiary na wypadek, gdyby zgrzeszyli (Joba 1:2-5).

4. (a) Dlaczego prześladowani chrześcijanie powinni rozważyć przykład Hioba? (b) Na jakie pytania dotyczące Hioba poszukamy odpowiedzi?

⁴ Rozważenie przykładu Hioba dodaje sił chrześcijanom znoszącym prześladowania i pomaga im zachować cierpliwość i wytrwałość. Uczeń Jakub napisał: „Oto za szczęśliwych ogłaszamy tych, którzy wytrwali. Słyszeliście o wytrwałości Hioba i widzieliście, jaki wynik sprawił Jehowa, że Jehowa jest bardzo tkliwy w uczuciach i miłosierny” (Jakuba 5:11). Namaszczeni duchem naśladowcy Jezusa oraz nowożytna „wielka rzesza” muszą wzorem Hioba odznaczać się wytrwałością, aby stawić czoło próbom wiary (Objawienie 7:1-9). Na jakie więc próby został wystawiony Hiob? Dlaczego go spotkały? I jaki pożytek możemy odnieść z jego przeżyć?

Paląca kwestia sporna

5. Z jakich wydarzeń rozgrywających się w niebie Hiob nie zdawał sobie sprawy?

⁵ Hiob nie zdawał sobie sprawy, że wkrótce w niebie zostanie podniesiona doniosła kwestia. Pewnego dnia „przybyli synowie Boży, aby się stawić przed Panem” (Joba 1:6). Był tam obecny jednorodzony Syn Boży — Słowo (Jana 1:1-3). Zgromadzili się również prawi aniołowie oraz nieposłuszni duchowi „synowie boży” (1 Mojżeszowa 6:1-3). Pojawił się też Szatan, który został zrzucony z nieba dopiero po ustanowieniu Królestwa w roku 1914 (Objawienie 12:1-12). Za dni Hioba Szatan podniósł palącą kwestię. Chciał podważyć prawowitość zwierzchnictwa Jehowy nad wszystkimi stworzeniami.

6. Co Szatan usiłował zrobić i jak oczernił Jehowę?

⁶ „Skąd przybywasz?” — zapytał Jehowa. Szatan odrzekł: „Wędrowałem po ziemi i przeszedłem ją wzdłuż i wszerz” (Joba 1:7). Szukał kogoś, kogo mógłby pożreć (1 Piotra 5:8, 9). Podkopując nieskazitelność sług Jehowy, starałby się dowieść, że nikt nie będzie posłuszny Bogu tylko z miłości. Jehowa podjął tę kwestię, zadając Szatanowi pytanie: „Czy zwróciłeś uwagę na mojego sługę, Joba? Bo nie ma mu równego na ziemi. Mąż to nienaganny i prawy, bogobojny i stroniący od złego” (Joba 1:8). Hiob stosował się do Bożych mierników, które uwzględniały jego niedoskonałość (Psalm 103:10-14). Ale Szatan odparł: „Czy to tak bezinteresownie Job czci Boga? Czyś Ty nie postawił płotu wokół niego i jego domu, i całej jego posiadłości? Pobłogosławiłeś dziełom rąk jego, a trzody jego rozmnażają się szeroko po kraju” (Joba 1:9, 10, Biblia poznańska). W ten sposób Diabeł oczernił Jehowę, sugerując, jakoby ludzie okazywali Mu miłość i cześć nie z uwagi na to, kim jest, lecz raczej dlatego, że On niejako przekupuje swe stworzenia, by Mu służyły. Szatan twierdził, iż Hiob nie wielbił Boga z miłości, ale dla samolubnych korzyści.

Szatan przypuszcza atak!

7. W jaki sposób Diabeł rzucił Bogu wyzwanie i jak Jehowa na to zareagował?

⁷ „Lecz wyciągnij tylko rękę”, oznajmił Szatan, „i dotknij tego, co ma; czy nie będzie ci w oczy złorzeczył?” Jak Bóg zareaguje na to obelżywe wyzwanie? „Oto wszystko, co ma, jest w twojej mocy, tylko jego nie dotykaj!” — rzekł Jehowa. Diabeł oświadczył, że Bóg błogosławi Hiobowi, że pomnaża i zabezpiecza wszystkie jego dobra. Jehowa pozwolił mu więc zesłać na Hioba cierpienia, ale zabronił dotykać jego ciała. Szatan opuścił zgromadzenie, zdecydowany wyrządzać zło (Joba 1:11, 12).

8. (a) Jakie straty materialne poniósł Hiob? (b) Czym naprawdę był ‛ogień Boży z nieba’?

⁸ Wkrótce Szatan rozpoczął atak. Jeden ze sług Hioba przyniósł złą wiadomość: „Woły orały, a oślice pasły się obok nich. Wtem napadli Sabejczycy i zabrali je, a sługi pozabijali ostrzem miecza” (Joba 1:13-15). „Płot” otaczający dobra Hioba został usunięty. Demoniczna moc zadziałała niemal natychmiast, o czym doniósł drugi sługa: „Ogień Boży spadł z nieba, spalił trzodę i sługi i pochłonął je” (Joba 1:16). Cóż to za diabelska sztuczka — próbowano wywołać wrażenie, że to Bóg zsyła tego rodzaju nieszczęścia, i to nawet na swych sług! Ponieważ błyskawica uderza z nieba, łatwo można było zrzucić winę na Jehowę, ale w rzeczywistości ogień ten pochodził od demonów.

9. Jak ruina materialna Hioba odbiła się na jego więzi z Bogiem?

⁹ Szatan nasilił atak i następny sługa poinformował Hioba, iż Chaldejczycy pozabijali wszystkich innych sług i zabrali jego wielbłądy (Joba 1:17). Chociaż Hiob popadł tym samym w materialną ruinę, nie zniszczyło to jego więzi z Bogiem. Gdybyś poniósł tak ogromne straty, czy potrafiłbyś zachować nieskazitelność wobec Jehowy?

Jeszcze większa tragedia

10, 11. (a) Co się stało z dziesięciorgiem dzieci Hioba? (b) Jak po tragicznej śmierci swych dzieci Hiob wyraził się o Jehowie?

¹⁰ Ale Diabeł nie przestał dręczyć Hioba. Kolejny sługa przyniósł następującą wieść: „Twoi synowie i twoje córki jedli i pili wino w domu swego najstarszego brata. Wtem gwałtowny wicher zerwał się od pustyni i uderzył na cztery węgły domu, tak że on zawalił się na młódź i zginęli; uszedłem tylko ja sam, aby ci o tym donieść” (Joba 1:18, 19). Źle poinformowana osoba mogłaby powiedzieć, iż spustoszenia wyrządzone przez wiatr były ‛dopustem Bożym’. Jednakże to demony uderzyły Hioba w ten szczególnie czuły punkt.

¹¹ Pogrążony w rozpaczy Hiob „rozdarł szaty i ogolił głowę; potem padł na ziemię i oddał pokłon”. Zwróćmy jednak uwagę na jego słowa: „Pan dał, Pan wziął, niech będzie imię Pańskie błogosławione”. Dalej sprawozdanie podaje: „W tym wszystkim nie zgrzeszył Job i nie wypowiedział nic niestosownego przeciwko Panu” (Joba 1:20-22). Szatan jeszcze raz został pokonany. A co wtedy, gdy jako słudzy Boży, odczuwamy smutek po stracie kogoś bliskiego? Niesamolubne oddanie dla Jehowy oraz zaufanie do Niego pomogą nam wzorem Hioba zachować nieskazitelną postawę. Relacja o wytrwałości Hioba z całą pewnością może być dla namaszczonych chrześcijan oraz ich towarzyszy żywiących nadzieję ziemską źródłem siły i otuchy.

Kwestia sporna ulega zaognieniu

12, 13. Czego domagał się Szatan na kolejnym zgromadzeniu w niebie i jak na to zareagował Bóg?

¹² Wkrótce Jehowa ponownie zwołał zgromadzenie na dziedzińcach niebiańskich. Chociaż Hiob postradał dzieci i majątek i wydawało się, że to Bóg go karze, wciąż pozostawał człowiekiem nieskazitelnym. Szatan oczywiście nie zamierzał przyznać, iż jego oskarżenia przeciw Bogu i Hiobowi są fałszywe. Niemniej „synowie Boży” mieli teraz możliwość wysłuchać, jak Jehowa zbija argumenty Diabła, kierując nim w taki sposób, aby doprowadzić do ostatecznego rozstrzygnięcia podniesionej kwestii spornej.

¹³ Jehowa zażądał, żeby Szatan zdał sprawę ze swych poczynań: „Skąd przybywasz?” Jaka padła odpowiedź? „Wędrowałem po ziemi i przeszedłem ją wzdłuż i wszerz”. Jehowa ponownie zwrócił uwagę na swego nienagannego, prawego i bogobojnego sługę Hioba, który wciąż trwał w swej nieskazitelności. Diabeł odrzekł: „Skóra za skórę! Wszystko, co posiada człowiek, odda za swoje życie. Lecz wyciągnij tylko rękę i dotknij jego kości i jego ciała, a na pewno będzie ci złorzeczył w oczy”. Bóg oświadczył więc: „Oto jest w twojej mocy, tylko jego życie zachowaj” (Joba 2:2-6). Sugerując, iż Jehowa nie usunął jeszcze wszystkich barier ochraniających Hioba, Szatan domagał się, by dotknąć jego kości i ciała. Diabłu nie pozwolono go zabić, ale dobrze wiedział, że choroba fizyczna sprawi mu ból i wywoła wrażenie, iż dosięgła go kara od Boga za ukryte grzechy.

14. Czym Szatan poraził Hioba i dlaczego żaden człowiek nie mógł mu pomóc?

¹⁴ Opuściwszy to zgromadzenie, Szatan z sadystyczną rozkoszą przystąpił do czynu. Poraził Hioba „złośliwymi wrzodami od stóp aż do głowy”. Jakże godny pożałowania był Hiob, gdy siedział w popiele i drapał się skorupą! (Joba 2:7, 8). Żaden lekarz nie potrafiłby przynieść mu ulgi w tej niezwykle bolesnej, odrażającej i upokarzającej chorobie, gdyż wywołała ją szatańska moc. Tylko Jehowa mógł go wyleczyć. Jeżeli jako sługa Boży zmagasz się z jakąś chorobą, nigdy nie zapominaj, iż Bóg pomoże ci wytrwać i pozwoli żyć w nowym świecie wolnym od wszelkich niedomagań (Psalm 41:2-4; Izajasza 33:24).

15. Do czego żona namawiała Hioba i jaka była jego reakcja?

¹⁵ W końcu żona Hioba rzekła: „Wciąż trwasz jeszcze w swej nieskazitelności? Złorzecz Bogu i umieraj”. „Nieskazitelność” oznacza nienaganne oddanie, toteż ta złośliwa uwaga miała skłonić Hioba do złorzeczenia Bogu. Ale Hiob odpowiedział: „Mówisz, jakbyś była szalona. Jeśli przyjmowaliśmy od Boga dobro, dlaczego nie mielibyśmy przyjąć zła?” Nawet ten chwyt Szatana okazał się nieskuteczny, czytamy bowiem: „W tym wszystkim Job nie zgrzeszył swoją mową” (Joba 2:9, 10, Bp). Przypuśćmy, że przeciwni członkowie rodziny wmawiają nam, iż bezmyślnie tracimy siły na różne zajęcia chrześcijańskie, i nalegają, byśmy wyrzekli się Jehowy Boga. Ponieważ jednak miłujemy Jehowę i pragniemy wysławiać Jego święte imię, zdołamy znieść taką próbę, naśladując tym wytrwałość Hioba (Psalm 145:1, 2; Hebrajczyków 13:15).

Trzej butni oszuści

16. Kto przyszedł rzekomo pocieszyć Hioba i jak Szatan manipulował tymi osobami?

¹⁶ Okazało się, że Szatan obmyślił kolejny plan — do Hioba przyszli trzej „przyjaciele”, rzekomo chcąc go pocieszyć. Jeden z nich, Elifaz, należał prawdopodobnie do potomków Abrahama ze strony Ezawa. Ponieważ przemawiał pierwszy, zapewne był najstarszy z całej trójki. Ponadto przybył Bildad, potomek Szuacha, jednego z synów Abrahama i Ketury. Trzeci mąż to Sofar z Naama, którego zwano też Naamatczykiem, określając w ten sposób jego ród lub miejsce zamieszkania, znajdujące się przypuszczalnie w północno-zachodniej części Półwyspu Arabskiego (Joba 2:11; 1 Mojżeszowa 25:1, 2; 36:4, 11). Całą tą trójką manipulował Szatan, by zmusić Hioba do uznania fałszywych zarzutów oraz odwieść od nieskazitelnego postępowania, podobnie jak dzisiaj kieruje on osobami próbującymi nakłonić Świadków Jehowy do wyrzeczenia się Boga.

17. Co robili trzej przybysze, a na co się nie zdobyli przez siedem dni i siedem nocy?

¹⁷ Wszyscy trzej demonstracyjnie okazali współczucie, płacząc, rozdzierając szaty i rzucając proch na swe głowy. Potem przez siedem dni i siedem nocy siedzieli z Hiobem, ale nie wypowiedzieli ani słowa pociechy! (Joba 2:12, 13; Łukasza 18:10-14). Ci trzej butni oszuści zdecydowanie nie byli ludźmi duchowymi, toteż nie potrafili powiedzieć nic pokrzepiającego o Jehowie i Jego obietnicach. Wyciągali natomiast błędne wnioski i chętnie wykorzystywali je przeciw Hiobowi, gdy tylko skończyli z formalnym wyrażaniem swego smutku. Warto nadmienić, że zanim upłynęło owych siedem dni, w zasięgu głosu usiadł młody mężczyzna imieniem Elihu.

18. Dlaczego Hiob pragnął zaznać ukojenia w śmierci?

¹⁸ W końcu Hiob przerwał milczenie. Nie zaznawszy żadnej pociechy od tych trzech przybyszy, przeklął dzień swego urodzenia i zastanawiał się, dlaczego przedłużono jego marne życie. Pragnął zaznać ukojenia w śmierci i już nawet nie potrafił sobie wyobrazić, żeby mógł przed jej nadejściem znów dostąpić prawdziwej radości, gdyż teraz zubożał, był osierocony i na dodatek ciężko chory. Ale Bóg nie pozwolił, by odebrano mu życie (Joba 3:1-26).

Atak oskarżycieli Hioba

19. O co Elifaz fałszywie oskarżał Hioba?

¹⁹ W każdym z trzech etapów dyskusji, która stanowiła następną próbę nieskazitelności Hioba, pierwszy zabierał głos Elifaz. W swej pierwszej przemowie zapytał: „Gdzie to sprawiedliwi ulegli zagładzie?” (Bp). Na koniec dodał, że Hiob musiał popełnić coś złego, skoro spotkała go kara Boża (Joba, rozdziały 4 i 5). W drugiej wypowiedzi Elifaz drwił z mądrości Hioba i spytał: „Cóż ty wiesz, czego my nie wiemy?” Utrzymywał, iż Hiob starał się wynosić nad Wszechmocnego. Kończąc swój drugi atak słowny, zarzucił Hiobowi, że dopuszczał się odstępstwa, przekupstwa i oszustw (Joba, rozdział 15). W ostatnim wystąpieniu Elifaz fałszywie go oskarżył o wiele innych przewinień — o zdzierstwo, odmawianie chleba i wody potrzebującym oraz o uciskanie wdów i sierot (Joba, rozdział 22).

20. W jaki sposób Bildad atakował Hioba?

²⁰ Drugi w każdym z trzech etapów dyskusji przemawiał Bildad, który zwykle podejmował główny temat poruszony przez Elifaza. Jego wystąpienia były krótsze, ale bardziej zjadliwe. Oskarżył nawet dzieci Hioba o to, że popełniały zło i dlatego zasługiwały na śmierć. W toku pokrętnego rozumowania posłużył się następującym przykładem: Jak papirus i sitowie bez wody wysychają i giną, taki jest los „wszystkich, którzy zapomnieli o Bogu”. Słowa te są prawdziwe, ale nie odnosiły się do Hioba (Joba, rozdział 8). Bildad zaliczył nieszczęścia Hioba do tych, które spadają na ludzi niegodziwych (Joba, rozdział 18). W swej trzeciej krótkiej wypowiedzi dowodził, iż człowiek przypomina „czerwia” i „robaka”, toteż w oczach Bożych jest nieczysty (Joba, rozdział 25).

21. Co zarzucał Hiobowi Sofar?

²¹ Jako trzeci przemawiał Sofar. Ogólnie rzecz biorąc, podążał podobnym tokiem myśli co Elifaz i Bildad. Posądził Hioba o niegodziwość i zachęcał go do zaniechania grzesznych praktyk (Joba, rozdziały 11 i 20). Po dwóch seriach wystąpień Sofar nie zabierał już głosu. Za trzecim razem nie miał nic do dodania. Jednakże Hiob przez cały czas odważnie odpierał zarzuty oskarżycieli. W pewnym momencie powiedział na przykład: „Jakże jesteście wy wszyscy uciążliwymi pocieszycielami. Czy będzie raz koniec tym słowom na wiatr rzucanym?” (Joba 16:2, 3, Bp).

Możemy wytrwać

22, 23. (a) Czego z przeżyć Hioba dowiadujemy się o sposobach, którymi Diabeł może próbować podkopać naszą nieskazitelność wobec Jehowy Boga? (b) Jakie pytania dotyczące Hioba mogą się nasunąć w związku z jego rozmaitymi próbami?

²² Możliwe, że tak jak Hiobowi przyjdzie nam stawić czoło więcej niż jednej próbie na raz, a Szatan zechce wykorzystać zniechęcenie lub inne czynniki, by podkopać naszą nieskazitelność. Jeżeli napotkamy trudności finansowe, będzie się starał nas zwrócić przeciw Jehowie. Gdyby umarła nam ukochana osoba lub zapadlibyśmy na jakąś chorobę, Szatan mógłby usiłować nas nakłonić do obwiniania o to Boga. Ktoś może nawet stawiać nam fałszywe zarzuty, podobnie jak niegdyś towarzysze Hioba. W myśl słów brata Macmillana Szatan niekiedy ‛na nas czyha’, ale mimo to możemy wytrwać.

²³ Jak się przekonaliśmy, Hiob był wystawiony na rozmaite próby. Ale czy wytrwał ostatkiem sił? A może złamano jego ducha? Zobaczmy, czy Hiob rzeczywiście zupełnie stracił nadzieję.

Nagroda Hioba jest źródłem nadziei

„Jahwe błogosławił Jobowi w ostatnich czasach bardziej aniżeli na początku” (JOBA 42:12, Biblia poznańska).

1. Co Jehowa czyni dla swych sług, nawet jeśli próby wyczerpują ich siły?

JEHOWA „nagradza tych, którzy go pilnie szukają” (Hebrajczyków 11:6). Swych oddanych sług pobudza również do odważnego świadczenia, nawet jeśli z powodu prób są tak słabi, jakby byli martwi (Hioba 26:5, NW; Objawienie 11:3, 7, 11). Potwierdziło się to w wypadku cierpiącego Hioba. Oczerniany przez trzech fałszywych pocieszycieli, nie pozwolił, by lęk przed człowiekiem zmusił go do milczenia. Wręcz przeciwnie — dał śmiałe świadectwo.

2. Jak wpływają na Świadków Jehowy prześladowania i trudności?

² W dobie obecnej wielu Świadków Jehowy znosi tak wielkie prześladowania i trudności, że są bliscy śmierci (2 Koryntian 11:23). Podobnie jak Hiob okazują jednak miłość do Boga i trzymają się sprawiedliwych zasad (Ezechiela 14:14, 20). Ponadto wychodzą z tych prób zwycięsko, zdecydowani podobać się Jehowie, wzmocnieni do dawania śmiałego świadectwa oraz napełnieni prawdziwą nadzieją.

Hiob daje śmiałe świadectwo

3. Jakie świadectwo dał Hiob w swej ostatniej mowie?

³ Zabierając głos po raz ostatni, Hiob dał jeszcze dobitniejsze świadectwo niż w poprzednich mowach. Wprost zamknął usta swym obłudnym pocieszycielom. Do jednego z nich powiedział z gorzką ironią: „Ale świetnie pokrzepiłeś bezsilnego” (Joba 26:2). Hiob wychwalał Jehowę, który swą mocą utrzymuje nasz glob ziemski nad pustką i zawiesza nad nim chmury skupiające ogromne masy wody (Joba 26:7-9). Jednakże Hiob powiedział, że te cuda to ‛zaledwie zarys dróg’ Jehowy (Joba 26:14).

4. Co Hiob oświadczył o swej niewinności i dlaczego mógł tak powiedzieć?

⁴ Przekonany, że nie ciąży na nim żadna wina, Hiob oświadczył: „Mojej niewinności będę bronił aż do śmierci” (Joba 27:5). Wbrew fałszywym oskarżeniom, którymi go zasypano, nie uczynił nic, czym zasłużyłby sobie na taki los. Hiob wiedział, iż Jehowa nie wysłuchuje modlitw odstępców, ale nagradza osoby obstające przy nieskazitelnym postępowaniu. Słusznie to nam przypomina, że już wkrótce zawierucha Armagedonu zrzuci z piedestałów niegodziwców i że nie umkną przed srogą ręką Boga. Zanim to nastąpi, lud Jehowy będzie trwać w swej nieskazitelności (Joba 27:11-23).

5. Jak Hiob wyraził się o prawdziwej mądrości?

⁵ Wyobraźmy sobie całą tę trójkę, mądrą na sposób świecki, która słucha opowieści Hioba o tym, jak człowiek wykorzystuje swe umiejętności do wydobywania z ziemi i morza złota, srebra oraz innych skarbów. „Większą wartość ma zdobycie mądrości niż perły” — oświadczył Hiob (Joba 28:18). Jego nieszczerzy pocieszyciele nie mogli kupić prawdziwej mądrości. Pochodzi ona od Tego, który stworzył wiatr, deszcz, błyskawice i pioruny. Doprawdy, pełna czci „bojaźń Pańska [Jehowy, NW], ona jest mądrością, a unikanie złego rozumem” (Joba 28:28).

6. Dlaczego Hiob wspominał wcześniejsze lata swego życia?

⁶ Pomimo cierpień Hiob nie przestał służyć Jehowie. Ten prawy człowiek nie odwrócił się od Najwyższego, choć tęsknił za latami, gdy ‛Bóg wspierał przyjaźnie jego namiot’ (Joba 29:4, Biblia gdańska). Hiob wcale się nie przechwalał, przypominając, jak ‛ratował ubogiego, przyodziewał się w sprawiedliwość i był ojcem dla biednych’ (Joba 29:12-16). Przytaczał raczej fakty ze swego życia, wypełnionego wierną służbą dla Jehowy. Czy ty również możesz się powołać na tak piękne świadectwo? Oczywiście w ten sposób Hiob dowodził też, iż oskarżenia trzech świętoszkowatych oszustów były fałszywe.

7. Jaką osobą był Hiob?

⁷ Z Hioba wyśmiewali się młodzi ludzie, ‛których ojców nie chciałby postawić przy psach swej trzody’. Brzydzono się nim i go opluwano. Chociaż ogromnie cierpiał, nie okazywano mu współczucia (Joba 30:1, 10, 30). Ponieważ jednak służył Jehowie z całkowitym oddaniem, miał czyste sumienie i mógł powiedzieć: „Niech mnie Bóg zważy na dokładnej wadze, a wtedy pozna moją niewinność!” (Joba 31:6). Hiob nie był cudzołożnikiem ani intrygantem, nie zapominał też o pomaganiu potrzebującym. Chociaż należał do ludzi zamożnych, nigdy nie polegał na swym bogactwie. Co więcej, nie skalał się bałwochwalstwem przez oddawanie czci tworom nieożywionym, takim jak księżyc (Joba 31:26-28). Pokładając ufność w Bogu, stał się dla nas wspaniałym wzorem trwania w nieskazitelnym postępowaniu. Pomimo tych wszystkich cierpień oraz obecności fałszywych pocieszycieli Hiob mistrzowsko się bronił i dał znakomite świadectwo. W końcowych słowach odwołuje się do Boga jako swego Sędziego i Dobroczyńcy (Joba 31:35-40).

Wystąpienie Elihu

8. Kim był Elihu i w jaki sposób okazał zarówno szacunek, jak i odwagę?

⁸ W pobliżu był też młody mężczyzna imieniem Elihu, potomek Buza, syna Nachora, a więc daleki krewny Abrahama, przyjaciela Jehowy (Izajasza 41:8). Elihu okazał szacunek dla starszych od siebie, przysłuchując się obu stronom uczestniczącym w dyskusji. Odważnie jednak zabrał głos w sprawach, w których się mylili. Na przykład zapłonął gniewem, gdy Hiob „uważał się za sprawiedliwszego od Boga”. Szczególnie się oburzył na fałszywych pocieszycieli. Swymi wypowiedziami pozornie wywyższali Boga, ale w rzeczywistości Go zniesławiali, stając w tym sporze po stronie Szatana. Elihu, „pełen słów” i pobudzany duchem świętym, bezstronnie świadczył na rzecz Jehowy (Joba 32:2, 18, 21).

9. W jaki sposób Elihu wskazał, że Hiob może odzyskać zdrowie?

⁹ Hiobowi bardziej zależało na usprawiedliwieniu samego siebie niż na oczyszczeniu z zarzutów Boga. W gruncie rzeczy się z Nim spierał. Kiedy jednak jego dusza była bliska śmierci, pojawiła się nadzieja na odzyskanie zdrowia. Jak to się stało? Elihu został pobudzony do oznajmienia, iż Jehowa zaszczycił Hioba następującym orędziem: „Powstrzymaj go od zejścia do dołu! Znalazłem okup! Niech jego ciało stanie się czerstwiejsze niż za młodu, niech powróci do dni swej młodzieńczej rześkości” (Hioba 33:24, 25, NW).

10. Jak dalece Hiob został doświadczony, ale czego możemy być pewni w myśl Listu 1 do Koryntian 10:13?

¹⁰ Elihu zganił Hioba za wypowiedź, iż znajdowanie upodobania w Bogu przez trwanie w nieskazitelnym postępowaniu nie przynosi pożytku. Elihu rzekł: „Bóg nie ma nic wspólnego z bezprawiem, Wszechmocny z nieprawością. Owszem, odpłaca On człowiekowi według uczynków”. Hiob czynił nierozważnie, podkreślając swą sprawiedliwość, ale jego słowa wynikały z braku dostatecznej wiedzy i rozeznania. Elihu dodał jeszcze: „Niech będzie Hiob doświadczany aż do granicy za swe odpowiedzi wśród ludzi czyniących szkodę” (Joba 34:10, 11; 34:35, 36, NW). Podobnie nasza wiara oraz nieskazitelność zostają w pełni wypróbowane tylko wtedy, gdy jesteśmy w jakiś sposób ‛doświadczani do końca’. Niemniej nasz kochający Ojciec niebiański nie pozwoli, żebyśmy byli kuszeni ponad to, co możemy znieść (1 Koryntian 10:13).

11. O czym powinniśmy pamiętać, gdy przechodzimy ciężkie próby?

¹¹ Dalej Elihu ponownie wyjaśnił, że Hiob kładzie zbyt duży nacisk na swą sprawiedliwość. Należy przecież koncentrować uwagę na naszym Wielkim Twórcy (Joba 35:2, 6, 10, NW). „Bezbożnego [Bóg] nie pozostawia przy życiu, ubogim zaś zapewnia sprawiedliwość” — powiedział Elihu (Joba 36:6). Nikt nie może wytyczać Bogu drogi ani zarzucać Mu złych czynów. On jest potężniejszy niż nam się wydaje, a liczba Jego lat — nieprzeliczona (Joba 36:22-26, Bp). Kiedy przechodzimy ciężkie próby, pamiętajmy, że nasz wieczny Bóg odznacza się sprawiedliwością i nas nagrodzi, jeśli wiernym postępowaniem przysparzamy Mu chwały.

12. Na co wskazuje końcowa wypowiedź Elihu o wykonaniu wyroku Bożego na niegodziwych?

¹² W czasie wystąpienia Elihu nadciągnęła burza. Kiedy była już bardzo blisko, jego serce podskoczyło i zaczęło drżeć. Opowiedział o wielkich rzeczach dokonywanych przez Jehowę, po czym rzekł: „Słuchaj tego, Jobie, zastanów się i rozważ cuda Boże!” Podobnie jak Hiob musimy rozmyślać o cudownych dziełach Boga oraz o Jego przejmującym lękiem dostojeństwie. „Wszechmocny jest niedostępny” — oświadczył Elihu. „Jest potężny siłą i bogaty w sprawiedliwość, ale nie podepcze prawa. Dlatego niechże boją się go ludzie” (Joba 37:1, 14, 23, 24). Końcowe słowa Elihu przypominają nam, że gdy wkrótce Bóg wykona wyrok na niegodziwych, nie podepcze sprawiedliwości i prawa, ale ochroni swych czcicieli przejętych szacunkiem i bojaźnią wobec Niego. Możliwość przebywania wśród tych, którzy obstają przy nieskazitelnym postępowaniu i uważają Jehowę za Władcę Wszechświata, jest niezrównanym przywilejem. Naśladuj wytrwałość Hioba i nigdy nie pozwól, by Diabeł pozbawił cię twego zaszczytnego miejsca wśród owych szczęśliwych rzesz.

Jehowa odpowiada Hiobowi

13, 14. (a) O co Jehowa zaczął pytać Hioba? (b) Jakie wnioski można wyciągnąć z dalszych pytań, które Bóg zadał Hiobowi?

¹³ Jakże musiał się zdumieć Hiob, gdy Jehowa przemówił do niego spośród zawieruchy! Tym razem rzeczywiście wywołał ją Bóg w przeciwieństwie do gwałtownego wichru, którym posłużył się Szatan, by zawalić dom i zabić dzieci Hioba. Hiob milczał, kiedy Bóg spytał: „Gdzie byłeś, gdy zakładałem ziemię? (...) Kto założył jej kamień węgielny? Gdy gwiazdy poranne chórem radośnie się odezwały i okrzyk wydali wszyscy synowie Boży?” (Joba 38:4, 6, 7). Jehowa zarzucił Hioba pytaniami na temat morza i okrywających je chmur, na temat zorzy, bram śmierci, światła i ciemności, a także gwiazdozbiorów. Kiedy Bóg zapytał: „Czy znasz ty prawa niebios?”, Hiob nie potrafił odpowiedzieć (Joba 38:33, Bp).

¹⁴ Inne pytania wykazały, że zanim Bóg stworzył człowieka i powierzył mu panowanie nad rybami, ptactwem, płazami i wszelką zwierzyną, sam zaspokajał ich potrzeby — bez żadnej pomocy lub rady ludzi. Potem Jehowa wspomniał jeszcze o takich stworzeniach, jak bawół, struś i koń. Zapytał też: „Czy na twój rozkaz wznosi się orzeł i ściele wysoko swoje gniazdo?” (Joba 39:27). Oczywiście, że nie! Wyobraźmy sobie, jak zareagował Hiob, gdy Bóg zwrócił się do niego: „Czy chce wieść spór z Wszechmocnym ten, co Go gani?” Nic dziwnego, że ów mąż oświadczył: „Oto jestem zbyt mały, cóż Tobie odpowiem? Rękę sobie na ustach położę” (Hioba 40:2, 4, KUL). Jehowa zawsze ma słuszność, toteż jeśli kiedykolwiek odczuwalibyśmy pokusę, by się na Niego uskarżać, powinniśmy ‛położyć sobie rękę na ustach’. Posługując się pytaniami, Bóg podkreślił również swą wyższość, dostojeństwo i siłę, widoczne w dziele stwórczym.

Behemot i Lewiatan

15. Z jakim zwierzęciem na ogół bywa kojarzony Behemot i jakie są niektóre jego cechy?

¹⁵ Następnie Jehowa wspomniał o „Behemocie”, którego na ogół kojarzy się z hipopotamem (Joba 40:10-19, Wujek [40:15-24, Bw]). To zwierzę ‛jedzące siano’ zasługuje na uwagę ze względu na swe olbrzymie rozmiary, wielką wagę oraz twardą skórę. Jego siła i moc kryje się w biodrach oraz w mięśniach jego cielska. W swych nogach ma kości twarde jak „rury miedziane” (Bw). W rwących wodach się nie płoszy, ale z łatwością płynie nawet pod prąd.

16. (a) Do jakiego zwierzęcia pasuje opis Lewiatana i co można o nim powiedzieć? (b) Na co może wskazywać siła Behemota i Lewiatana w odniesieniu do naszych zadań w służbie dla Jehowy?

¹⁶ Ponadto Bóg zapytał Hioba: „Czy będziesz mógł wyciągnąć Lewiatana wędą, a powrozem uwiążesz język jego?” Opis Lewiatana pasuje do krokodyla (Joba 40:20 do 41:25, Wujek [40:25 do 41:26, Bw]). Gad ów z nikim nie zawiera przymierza pokoju i żaden rozsądny człowiek nie waży się z nim drażnić. Nie boi się strzały z łuku i „śmiać się będzie ze świstającego oszczepu”. Rozwścieczony Lewiatan wzburza głębinę jak wrzącą maść w kotle. Uświadomienie sobie, iż Lewiatan i Behemot są od niego o wiele silniejsze, nauczyło Hioba pokory. My również musimy pokornie przyznać, że sami z siebie jesteśmy zbyt słabi, by się ustrzec przed kłami wielkiego Węża — Szatana — i wywiązać się z naszych zadań w służbie dla Jehowy, wobec czego potrzebujemy udzielanych przez Boga sił i mądrości (Filipian 4:13; Objawienie 12:9).

17. (a) W jakim sensie Hiob „oglądał Boga”? (b) Czego dowiodły pytania, na które Hiob nie potrafił odpowiedzieć, i w czym może nam to pomóc?

¹⁷ Z głęboką pokorą Hiob przyznał, że patrzył na sprawę z niewłaściwego punktu widzenia i że mówił bez rozeznania. Wierzył jednak, iż ‛zobaczy Boga’ (Joba 19:25-27, Bp). Ale jak to możliwe, skoro żaden człowiek nie może ujrzeć Jehowy i pozostać przy życiu? (2 Mojżeszowa 33:20). W rzeczywistości Hiob zobaczył przejaw potęgi Boga, usłyszał Jego słowa, dzięki czemu otworzyły mu się oczy i pojął prawdę o Jehowie. Właśnie dlatego ‛odwołał swoje słowa i kajał się w prochu i popiele’ (Joba 42:1-6). Liczne pytania, na które nie potrafił odpowiedzieć, dowiodły wyższości Boga i wykazały znikomość ludzi, nawet tak oddanych Jehowie jak Hiob. Pomaga nam to zrozumieć, że nie powinniśmy przedkładać własnych spraw nad uświęcanie imienia Jehowy i oczyszczanie z zarzutów Jego zwierzchnictwa (Mateusza 6:9, 10). Naszym głównym celem ma być zachowanie nieskazitelności w oczach Jehowy i przysparzanie czci Jego imieniu.

18. Co musieli uczynić fałszywi pocieszyciele Hioba?

¹⁸ A co się stało z obłudnymi pseudopocieszycielami? Jehowa miał prawo pozbawić życia Elifaza, Bildada i Sofara za to, że w przeciwieństwie do Hioba nie mówili o Nim prawdy. Niemniej Bóg oświadczył: „Weźcie sobie siedem byków i siedem baranów, idźcie do mojego sługi Joba i złóżcie je na ofiarę całopalną za siebie; a Job, mój sługa, będzie się modlił za was”. Aby spełnić to polecenie, wszyscy trzej musieli się zdobyć na pokorę. Trwający w nieskazitelnym postępowaniu Hiob modlił się za nich, a Jehowa zechciał go wysłuchać (Joba 42:7-9). A jak potoczyły się losy żony Hioba, która zachęcała go, by złorzeczył Bogu i umarł? Dzięki miłosierdziu Bożemu najwyraźniej pojednała się z mężem.

Obiecane dobrodziejstwa napawają nas nadzieją

19. Jak w wypadku Hioba Jehowa dowiódł swej wyższości nad Diabłem?

¹⁹ Kiedy tylko Hiob przestał się zamartwiać z powodu swych cierpień i na nowo podjął służbę dla Boga, Jehowa zmienił jego położenie. Po tym, gdy modlił się za tamtą trójkę, Bóg ‛przywrócił go do dawnego stanu’ i zwrócił mu „całą majętność w dwójnasób”. Jehowa dowiódł swej wyższości nad Diabłem — odsunął sprowadzającą choroby rękę Szatana i cudownie uzdrowił Hioba. Bóg odsunął też hordy demonów i uniemożliwił im działanie, ponownie otaczając Hioba „płotem” i zakładając wokół niego obóz anielski (Joba 42:10, BT; Psalm 34:8).

20. Jak Jehowa wynagrodził i pobłogosławił Hioba?

²⁰ Hioba zaczęli odwiedzać jego bracia, siostry i dawni znajomi, by z nim jeść i wyrażać mu współczucie oraz pocieszać go z powodu wszystkich nieszczęść, do których dopuścił Jehowa. Od każdego otrzymał pieniądze i złoty pierścień. Jehowa błogosławił ostatnie lata Hioba bardziej niż początkowe, tak iż miał on 14 000 owiec, 6000 wielbłądów, 1000 par bydła i 1000 oślic. Hiobowi urodziło się też siedmiu synów i trzy córki — dokładnie tyle, ile miał poprzednio. Jego córki — Jemima, Kesja, Kerenhappuch — były najpiękniejszymi kobietami w kraju i otrzymały od niego dział dziedziczny wśród swych braci (Joba 42:11-15). Hiob żył jeszcze 140 lat i oglądał swe potomstwo aż do czwartego pokolenia. Sprawozdanie kończy się słowami: „I umarł Job stary i syty dni” (Joba 42:16, 17). Przedłużenie jego życia było cudownym dziełem Jehowy Boga.

21. W czym pomaga nam biblijna relacja o Hiobie i na co powinniśmy być zdecydowani?

²¹ Biblijna relacja o Hiobie bardzo wyraźnie ukazuje, jakich forteli używa Szatan, i pozwala nam dostrzec, że kwestia dotycząca zwierzchnictwa nad wszechświatem wiąże się z nieskazitelnym postępowaniem ludzi. Każdy, kto miłuje Boga, będzie wypróbowany. Ale tak jak Hiob możemy wytrwać. Wyszedł on ze swych prób zwycięsko, umocniony w wierze i nadziei, został także sowicie nagrodzony. Również obecnie słudzy Jehowy żywią prawdziwą wiarę i nadzieję. Jakąż wspaniałą perspektywę roztacza przed każdym z nas Wielki Dobroczyńca! Pamiętanie o nadziei niebiańskiej pomaga namaszczonym chrześcijanom lojalnie służyć Bogu do końca ich ziemskiego biegu. Wiele osób spodziewających się żyć na ziemi nigdy nie zazna śmierci, a gdyby ktoś umarł, dostąpi razem z Hiobem zmartwychwstania w raju na ziemi. Oby wszyscy miłujący Boga, którzy mają w sercu i umyśle taką niezawodną nadzieję, dalej zadawali Szatanowi kłam, zdecydowanie stojąc po stronie Jehowy, trwając w nieskazitelnym postępowaniu i lojalnie popierając Jego zwierzchnictwo nad wszechświatem!