Ciondogio — koreańska religia niebiańskiej drogi

Buddyzm, taoizm i konfucjanizm należą do najważniejszych religii niechrześcijańskich w Korei. Kiedy przedostały się tu z Chin, uległy wpływowi szamanizmu — koreańskiej religii ludowej — i zostały „poddane selekcji, przeobrażone oraz w różnym stopniu dostosowane do sytuacji społecznej i umysłowości mieszkańców Półwyspu Koreańskiego”, czytamy w The Encyclopedia of Religion.a

Inną religią koreańską jest ciondogio, „religia niebiańskiej drogi”, zwana tak od roku 1905. Założył ją w 1860 roku Cioe Suun i początkowo była znana jako tonghak, „nauka Wschodu”, w odróżnieniu od sohak, „nauki Zachodu”. Ten ostatni termin odnosi się do chrześcijaństwa, bo ciondogio powstało między innymi dla osłabienia jego wpływów. Niemiecki pisarz Gerhard Bellinger twierdzi, że ciondogio zgodnie z intencjami swego twórcy próbuje łączyć „konfucjański ideał humanitaryzmu i sprawiedliwości, taoistyczną bierność i buddyjskie współczucie”. Zawiera też elementy szamanizmu i katolicyzmu. A chociaż głosi poparcie dla jedności religijnej, to do roku 1935 powstało z niego co najmniej 17 sekt.

Według podstawowego wierzenia owej „religii niebiańskiej drogi” człowiek w gruncie rzeczy ma w sobie pierwiastek boski, stanowi cząstkę Boga. Naczelną regułą etyczną jest więc sain jochon („traktuj człowieka jak Boga”), co znaczy, że bliźnim należy okazywać „najdalej posuniętą troskę, szacunek, szczerość, poważanie, bezstronność i sprawiedliwość”, wyjaśnia Yong-choon Kim z Uniwersytetu Stanu Rhode Island.

Wzniosłe te zasady Cioe Suun chciał wcielić w życie przez zmianę porządku społecznego, wskutek czego popadł w konflikt z władzami. Wtrącanie się do polityki zaprowadziło na szafot zarówno jego, jak i jego następców. W roku 1884 przyczyniło się też do wybuchu wojny chińsko-japońskiej. Aktywność polityczna jest w gruncie rzeczy cechą charakterystyczną wszystkich nowszych religii koreańskich, których wiele powstało po ruchu tonghak. Głoszą one głównie poglądy nacjonalistyczne, wróżąc Korei odegranie wybitnej roli w świecie.