Kościół naucza, że chleb i wino cudownie przeistaczają się w literalne ciało i krew Chrystusa. Przemianę tę nazywa się transsubstancjacją. Nauka o niej upowszechniała się stopniowo, a wspomniany termin zdefiniowano i oficjalnie wprowadzono w XIII wieku.

Wieczerza Pańska

Jezus osobiście ustanowił „wieczerzę Pańską”, czyli Pamiątkę swej śmierci (1 Koryntian 11:20, 24). Ale czy polecił przy tym celebrować jakiś tajemniczy obrzęd, w trakcie którego jego naśladowcy jedliby ciało bądź pili krew Mistrza?

Tamtego wieczora Syn Boży dopiero co skończył obchodzić żydowską Paschę i właśnie odprawił Judasza Iskariota, który nieco później miał go zdradzić. Mateusz, jeden z 11 pozostałych apostołów, napisał: „Gdy jeszcze jedli, Jezus wziął chleb i pobłogosławiwszy, połamał go, a dając uczniom, rzekł: ‚Bierzcie, jedzcie. To oznacza moje ciało’. Wziął także kielich i złożywszy podziękowania [po grecku eucharistésas], dał im go, mówiąc: ‚Pijcie z niego, wy wszyscy; bo to oznacza moją „krew przymierza”, która ma być wylana za wielu dla przebaczenia grzechów’” (Mateusza 26:26-28).

Dla Jezusa, podobnie jak dla wszystkich innych sług Bożych, prośba o pobłogosławienie pokarmu była czymś oczywistym, codziennym (Powtórzonego Prawa 8:10; Mateusza 6:11; 14:19; 15:36; Marka 6:41; 8:6; Jana 6:11, 23; Dzieje 27:35; Rzymian 14:6). Czy są podstawy ku temu, by wierzyć, że przez wspomniane dziękczynienie Jezus dokonał również cudu, po czym apostołowie dosłownie spożyli jego ciało i krew?

„To oznacza” czy „to jest”?

To prawda, że różne przekłady Pisma Świętego oddają słowa Jezusa następująco: „Bierzcie i jedzcie, to jest Ciało moje” oraz „Pijcie z niego wszyscy; bo to jest moja Krew” (Mateusza 26:26-28, Biblia Tysiąclecia, wydanie II, kursywa nasza). Ponadto greckie słowo estín, będące formą czasownika „być”, na ogół znaczy „jest”. Ale ten sam czasownik może być też tłumaczony na „oznacza”. Co ciekawe, w wielu przekładach Biblii często oddaje się go właśnie przez „znaczy” lub „wyobraża”.b O tym, jak przetłumaczyć dany wyraz, zazwyczaj decyduje kontekst. Na przykład w licznych przekładach słowo estin występujące w Ewangelii według Mateusza 12:7 oddano przez „znaczy”. W Biblii Tysiąclecia fragment ten brzmi: „Gdybyście zrozumieli, co znaczy [po grecku estin]: Chcę raczej miłosierdzia niż ofiary, nie potępialibyście niewinnych”.

Wielu biblistów doszło do wniosku, że we fragmencie o podaniu chleba i wina słowo „jest” nie oddaje właściwie myśli, jaką chciał przekazać Jezus. Na przykład katolicki teolog Jacques Dupont, wziąwszy pod uwagę warunki społeczne i kulturowe, w jakich żył Jezus, doszedł do wniosku, że „najbardziej naturalne” tłumaczenie omawianego fragmentu powinno brzmieć: „To oznacza moje ciało” albo „To przedstawia moje ciało”.

Jezus z pewnością nie sugerował, że jego naśladowcy powinni literalnie spożyć jego ciało i krew. Dlaczego? Otóż po potopie z czasów Noego, gdy Bóg pozwolił ludziom jeść mięso zwierząt, wyraźnie zabronił spożywania krwi (Rodzaju 9:3, 4). Zakaz ten został powtórzony w Prawie Mojżeszowym, którego Jezus w sposób doskonały przestrzegał (Powtórzonego Prawa 12:23; 1 Piotra 2:22). Również apostołowie pod wpływem ducha świętego podtrzymali zakaz spożywania krwi — obowiązuje on więc wszystkich chrześcijan (Dzieje 15:20, 29). Czy Jezus ustanowiłby uroczystość, której obchodzenie wymagałoby złamania świętego przykazania Boga Wszechmocnego? W żadnym wypadku!

A zatem Syn Boży użył chleba i wina jako symboli. Przaśny chleb oznaczał, czyli symbolizował, jego bezgrzeszne ciało, które miało zostać złożone w ofierze. Czerwone wino symbolizowało jego krew, która miała być wylana „za wielu dla przebaczenia grzechów” (Mateusza 26:28).