Gdy milczenie oznacza zgodę

W KSIĄŻCE Betrayal — German Churches and the Holocaust (Zdrada — kościoły w Niemczech a holocaust) otwarcie omówiono rolę, jaką w nazizmie odgrywała religia. Stwierdzono tam: „Reżim hitlerowski cieszył się powszechnym poparciem chrześcijan; zdecydowana większość nie wyrażała żadnego sprzeciwu wobec prześladowań Żydów. W takim wypadku milczenie jest bardzo wymowne”.

Co takiego pociągało w nazizmie rzekomych chrześcijan? Jak wyjaśniono w tej książce, niejednemu podobało się założenie Hitlera, że „w niemieckim społeczeństwie musi panować prawo i porządek”. Powiedziano tam też: „Potępiał on pornografię, prostytucję, aborcję, homoseksualizm i ‚obsceniczną’ sztukę nowoczesną. Przyznawał brązowe, srebrne i złote medale matkom czworga, sześciorga i ośmiorga dzieci, upowszechniając w ten sposób tradycyjną rolę kobiety jako gospodyni domowej. Połączenie szacunku dla tradycyjnych wartości z wojennym nacjonalizmem — odpowiedzią Hitlera na narodowe upokorzenie, jakie przyniósł traktat wersalski — sprawiło, że dla wielu, a nawet dla większości niemieckich chrześcijan, narodowy socjalizm był atrakcyjny”.

Ale jedno ugrupowanie wyraźnie się pod tym względem odróżniało. W książce tej napisano: „Świadkowie Jehowy nie chcieli brać udziału w stosowaniu przemocy ani w używaniu siły oręża”. Nieuchronnie ściągnęło to na tę niewielką grupę zaciekłe ataki i mnóstwo jej członków umieszczono w obozach koncentracyjnych. Nie wywołało to jednak żadnej reakcji ze strony innych ludzi, uznających się za naśladowców Chrystusa. We wspomnianej książce zauważono jeszcze: „Ogół katolików i protestantów odnosił się do Świadków Jehowy raczej z wrogością niż z sympatią i bardziej podzielał bezwzględne poglądy Hitlera niż pacyfizm Świadków”. To milczenie z pewnością dodatkowo przyczyniło się do brutalnego traktowania Świadków przez reżim hitlerowski.

Podczas gdy zaangażowanie kościołów w politykę hitlerowską nadal wzbudza ogromne kontrowersje, w cytowanej książce nazwano Świadków Jehowy „grupą religijną, która odmówiła poparcia reżimowi hitlerowskiemu i z nim nie współpracowała”.