Rosnący niepokój społeczeństwa

Opisane w załączonej ramce nieludzkie warunki, na jakie bywają narażeni więźniowie, nie umacniają zaufania do systemu penitencjarnego. Trudno się spodziewać, by osoby traktowane niesprawiedliwie podczas odbywania wyroku poddały się resocjalizacji. Poza tym szereg organizacji na rzecz przestrzegania praw człowieka jest zaniepokojonych nieproporcjonalną liczbą więźniów należących do różnych mniejszości. Pytają, czy jest to zbieg okoliczności, czy raczej wynik dyskryminacji rasowej.

Raport agencji prasowej Associated Press z 1998 roku zwracał uwagę na ciężkie położenie byłych więźniów zakładu karnego w Holmesburgu w amerykańskim stanie Pensylwania. Domagają się oni odszkodowania, twierdzą bowiem, że przeprowadzano na nich eksperymenty chemiczne. A co z ponownym wdrożeniem w USA praktyki skuwania więźniów idących w grupach do pracy? Amnesty International podaje: „Taka grupa skutych razem więźniów pracuje 10—12 godzin, często w palącym słońcu; mają tylko krótkie przerwy, by się czegoś napić, i godzinną przerwę na obiad. (...) Jedyną dostępną toaletą jest kubeł za prowizorycznym parawanem. Więźniowie są ze sobą skuci nawet wtedy, gdy z niej korzystają. Gdy jej nie ma, muszą załatwiać swe potrzeby publicznie”. Oczywiście nie we wszystkich więzieniach panują takie warunki. Ale nieludzkie traktowanie odczłowiecza zarówno więźniów, jak i ludzi za to odpowiedzialnych.

[Ramka i ilustracja na stronach 6, 7]

Spojrzenie za kratki

PRZEPEŁNIENIE: Więzienia w Wielkiej Brytanii są przepełnione — i nic dziwnego! W porównaniu z całą Europą Zachodnią w kraju tym jest najwięcej więźniów w stosunku do liczby ludności: na 100 000 mieszkańców przypada tam 125 skazanych. Największe więzienie w São Paulo w Brazylii przewidziano dla 500 więźniów, a tymczasem jest ich 6000. W Rosji przetrzymuje się nawet 90—110 osób w celach, w których powinno przebywać najwyżej 28 ludzi. Sytuacja jest tak trudna, że skazani muszą spać na zmianę. W pewnym kraju azjatyckim na 3 metrach kwadratowych tłoczy się 13—14 więźniów. A w Australii Zachodniej władze poradziły sobie z brakiem miejsca, umieszczając więźniów w kontenerach zazwyczaj używanych do przewozu różnych towarów.

PRZEMOC: Niemiecki tygodnik Der Spiegel podaje, że w niemieckich zakładach karnych brutalni więźniowie zabijają i torturują innych, ponieważ trwa „wojna między rywalizującymi ze sobą grupami uwikłanymi w nielegalne interesy związane z alkoholem, narkotykami, seksem i lichwą”. Przemoc w więzieniach niejednokrotnie jest podsycana przez uprzedzenia na tle etnicznym. „Skazani pochodzą z 72 narodów. Tarcia i konflikty prowadzące do przemocy są nieuniknione” — zauważa Der Spiegel. Jak poinformowali urzędnicy, w jednym z więzień w RPA każdego miesiąca ginęło średnio 12 więźniów. Londyński dziennik Financial Times donosi, że liczba ta jest zdaniem więźniów dwukrotnie wyższa.

NADUŻYCIA SEKSUALNE: W artykule „Plaga gwałtów za kratami”, opublikowanym na łamach dziennika The New York Times, napisano, że według ostrożnych ocen w USA „co roku ponad 290 000 uwięzionych mężczyzn pada ofiarą gwałtu”. Następnie dodano: „Ta straszna przemoc na tle seksualnym zazwyczaj nie ogranicza się do pojedynczego incydentu — często są to codzienne ataki”. Pewna organizacja szacuje, iż w amerykańskich więzieniach każdego dnia dochodzi do 60 000 wymuszonych stosunków płciowych.

ZDROWIE I HIGIENA: Powszechnie wiadomo o szerzeniu się wśród więźniów chorób przenoszonych drogą płciową. Uwagę światowej opinii publicznej przykuwa gruźlica wśród skazanych w Rosji i w niektórych krajach afrykańskich, a także inne zaniedbania w zakresie opieki lekarskiej, higieny i żywienia w wielu zakładach karnych na całym świecie.

[Ilustracja]

Przepełnione więzienie w São Paulo

[Prawa własności]

AP Photo/Dario Lopez-Mills