11. Jaką rolę w wierzeniach i życiu codziennym sintoistów odgrywają święta?

¹¹ Ponieważ sintoizm nie ma wyraźnie sformułowanego zbioru nauk, czynnikiem zespalającym są rytuały i święta.

12. Jakie oczyszczające rytuały odprawiają sintoiści i dlaczego?

¹² Według wierzeń sintoistów pozostawanie w jedności z bogami wymaga oczyszczenia się od wszelkiej skazy moralnej i grzechu. Właśnie temu celowi służą rytuały. Istnieją dwa sposoby oczyszczania ludzi oraz rzeczy: oharai i misogi. Oharai polega na tym, że nad człowiekiem lub przedmiotem poddawanym oczyszczeniu kapłan macha gałązką wiecznie zielonego drzewa sakaki, do której koniuszka umocowane są skrawki papieru czy strzępki lnu. Z kolei podczas misogi używa się wody. Obrzędy te odgrywają w sintoizmie tak ważną rolę, iż w pewnym miarodajnym źródle japońskim zaznaczono: „Można śmiało powiedzieć, że bez tych rytuałów sintoizm nie mógłby przetrwać [jako religia]”.

[Ilustracja na stronie 196]

Machanie gałązką wiecznie zielonego drzewa, do której przyczepiono skrawki papieru albo strzępki lnu, ma oczyścić człowieka lub przedmiot i zapewnić ochronę