Oko w oko z gladiatorami

Kiedy duchowni z Freetown zauważyli, że ich wiernym podobają się wykłady brata Browna, z zazdrości wpadli we wściekłość. W Strażnicy z 15 grudnia 1923 roku (wydanie angielskie) doniesiono: „Przedstawiciele duchowieństwa zaczęli atakować prawdę na łamach prasy. Brat Brown wielokrotnie odpierał ich zarzuty, a gazety publikowały argumenty obu stron”. W końcu przywódcy religijni zamilkli, bo ich fałszywe rozumowanie zostało zdemaskowane. Prawdy ze Słowa Bożego rozeszły się szerokim echem, co skłoniło wielu czytelników gazet do zamówienia literatury biblijnej. Duchowni zamierzali uciszyć lud Boży, ale Jehowa ‛obrócił na nich wyrządzoną przez nich krzywdę’ (Ps. 94:21-23).

Na pomoc klerowi pośpieszyła grupa młodzieży nazywająca siebie gladiatorami. Zapowiedzieli oni serię otwartych spotkań, które miały położyć kres „russellizmowi”, jak określali wieść o Królestwie. W odpowiedzi brat Brown publicznie wezwał ich do udziału w cyklu debat. Gladiatorzy nie przyjęli wyzwania i skrytykowali redaktora gazety, który wydrukował ten apel. Zabronili też bratu Brownowi wstępu na swoje spotkania, ale zamiast niego pojawiał się na nich Alfred Joseph.

Spotkania te odbywały się w Buxton Memorial Chapel, dobrze znanym we Freetown kościele metodystów. Brat Alfred wspomina: „W czasie dyskusji prowadzonej w formie pytań i odpowiedzi zakwestionowałem główne nauki kościoła anglikańskiego, w tym dogmat o Trójcy i kilka innych niebiblijnych poglądów. W końcu przewodniczący spotkania nie pozwolił na zadawanie kolejnych pytań”.

Jeden z obecnych tamtego wieczora gladiatorów, Melbourne Garber, wcześniej wysłuchał wykładu brata Browna. Był to ten sam młody kleryk, który wykrzyknął: „Pan Brown naprawdę zna Biblię!”. Po starannym rozważeniu tego, co usłyszał, Melbourne doszedł do wniosku, że znalazł prawdę. W związku z tym zwrócił się do brata Browna z prośbą o studium Biblii. Ten zaprosił go do swojego domu na cotygodniowe studium Strażnicy. Chociaż członkowie rodziny wyrzekli się Melbourne’a, robił on szybkie postępy duchowe i wraz z kilkoma innymi osobami wkrótce został ochrzczony.

Wysiłki Szatana mające na celu stłumienie dzieła głoszenia w zarodku spełzły na niczym. Burmistrz Freetown oznajmił gladiatorom: „Jeśli to dzieło ludzi, to samo się rozpadnie, ale jeśli pochodzi od Boga, nie zdołacie ich powstrzymać” (Dzieje 5:38, 39).

Religia Brownów

Na początku maja 1923 roku brat Brown wysłał do londyńskiego Biura Oddziału telegram z prośbą o więcej literatury. Już wkrótce otrzymał 5000 książek, a potem kolejne dostawy. Wciąż też organizował zebrania, które przyciągały tysiące ludzi.

Tego samego roku w Strażnicy można było przeczytać: „Dzieło głoszenia w Sierra Leone wzrasta tak szybko, że brat Brown poprosił o pomocnika; w drodze jest już Claude Brown z Winnipeg, który był wcześniej na terenie w Indiach Zachodnich”.

Claude Brown był doświadczonym głosicielem dobrej nowiny. Podczas I wojny światowej za odmowę pogwałcenia chrześcijańskiej neutralności znosił prześladowania w kanadyjskich i angielskich więzieniach. Służąc w Sierra Leone cztery lata, był dla miejscowych braci i sióstr ogromnym wsparciem.

Pauline Cole wspomina: „Zanim zostałam ochrzczona w 1925 roku, brat Claude starannie mnie przepytał.

„‚Siostro Cole, czy rozumiesz to, czego się nauczyłaś z Wykładów Pisma Świętego?’ — próbował dociec. ‚Nie chcemy, żebyś odpłynęła od prawdy przez to, że nie zrozumiałaś nauk biblijnych’.

„‚Bracie Claude’ — odpowiedziałam. ‚Czytałam je nie raz i nie dwa. Jestem zdecydowana!’”.

Pauline wiernie służyła Jehowie przeszło 60 lat — sporo z nich jako pionierka specjalna. Zakończyła swój ziemski bieg w roku 1988.

Również William Brown zdawał sobie sprawę, że trzeba pomagać innym w pielęgnowaniu dobrych zwyczajów duchowych. Alfred Joseph opowiada: „Kiedy rano spotykałem brata Browna, nasze rozmowy często wyglądały w następujący sposób: ‚Dzień dobry, bracie Joe. Jak się masz? A jaki jest dzisiejszy tekst dzienny?’. Jeśli nie potrafiłem odpowiedzieć, niestrudzenie uświadamiał mi, jak ważne jest pamiętanie każdego dnia o tekście z Niebiańskiej manny (ówczesny odpowiednik Codziennego badania Pism). Następnego dnia z samego rana usiadłem do tekstu dziennego, żeby brat znowu mnie nie zaskoczył. Dopiero z czasem w pełni doceniłem wartość tych zachęt”.

Szkolenie to przyniosło piękne owoce. W roku 1923 we Freetown powstał zbór, a 14 osób przyjęło chrzest. Jednym z nowych braci był George Brown; w ten sposób liczba rodzin noszących w zborze to nazwisko zwiększyła się do trzech. Gorliwa działalność tych trzech rodzin sprawiła, że wielu mieszkańców Freetown zaczęło nazywać Badaczy Pisma Świętego „religią Brownów”.

Głoszenie na prowincji

Pełen entuzjazmu zbór we Freetown „zaczął się pilnie zajmować słowem” (Dzieje 18:5). Alfred Joseph wspomina: „Często mocowałem karton z książkami na moim motocyklu. Następnie wraz z bratem Thomasem albo Sylvestrem Grantem jadącym na tylnym siodełku wyruszaliśmy do małych miasteczek i na tereny wiejskie wokół Freetown, żeby — jak to nazywaliśmy — pozyskać prenumeratorów”.

Aż do 1927 roku głosiciele dawali świadectwo głównie we Freetown i jego okolicy zwanej The Colony. Ale począwszy od roku 1928, corocznie przed nadejściem pory deszczowej zbór wynajmował autobus i podróżował na prowincję. Ci, którzy nie mogli się wybrać, wspierali takie wyprawy finansowo. Prowadził je Melbourne Garber. Bracia podzieleni na grupy głosili w miasteczkach i wioskach na wschód aż do Kailahun oraz na południe prawie do samej granicy z Liberią. W pierwszą niedzielę każdego miesiąca powracali, żeby podtrzymywać zainteresowanie.

Mniej więcej w tym czasie brat Brown odwiedził Indie Zachodnie i wrócił z samochodem — jednym z pierwszych, które wjechały na teren Sierra Leone. Pojazd ten wyposażony był w głośny megafon zaprojektowany do głoszenia publicznego. Brat Brown parkował auto tam, gdzie było dużo ludzi, i włączał intrygującą muzykę, aby przyciągnąć rzeszę słuchaczy. Potem wygłaszał krótkie przemówienie lub odtwarzał nagrany wykład oraz zachęcał obecnych do wzięcia ze sobą literatury biblijnej. Ten „mówiący samochód”, jak zaczęto go nazywać, wzbudzał powszechne zainteresowanie i ludzie tłumnie się gromadzili, żeby słuchać.

Następnie brat Brown zwrócił uwagę na teren jeszcze nietknięty — pozostałą część anglojęzycznej Afryki Zachodniej. W drugiej połowie lat dwudziestych rozpoczął cykl podróży ewangelizacyjnych do Gambii, Ghany, Liberii oraz Nigerii. W każdym z tych krajów spotkał się z pozytywnymi reakcjami ludzi, ale teren w Nigerii wydawał się szczególnie owocny. Dlatego w 1930 roku razem z rodziną przeniósł się z Freetown do Lagos. Stamtąd wciąż nadzorował dzieło Królestwa w Afryce Zachodniej.

W roku 1950 brat Brown ze względu na stan zdrowia był zmuszony powrócić na Jamajkę. Pozostawił jednak po sobie niezwykłe dziedzictwo — przez ponad 27 lat razem z żoną obserwowali, jak liczba Świadków w Afryce Zachodniej wzrosła z 2 do ponad 11 000. Mogli się naocznie przekonać, jak spełnia się proroctwo Izajasza: „Malutki stanie się tysiącem, a niewielki — potężnym narodem” (Izaj. 60:22). Obecnie, zaledwie 60 lat po tych wydarzeniach, w tamtym rejonie Afryki służy Jehowie „potężny naród” przeszło 500 000 Świadków.

Niezłomni w obliczu zakazu

Kiedy II wojna światowa objęła również Afrykę, lud Jehowy w Sierra Leone bezkompromisowo zachowywał chrześcijańską neutralność (Mich. 4:3; Jana 18:36). Władze brytyjskie bezpodstawnie uznały Świadków za wywrotowców, postanowiły więc śledzić ich działalność, a literaturę objęły zakazem. Celnicy we Freetown zatrzymali i spalili transport literatury. Niektórych braci aresztowano za posiadanie zakazanych publikacji, ale po niedługim czasie ich zwolnionoa.

Pomimo zakazu Świadkowie nieprzerwanie głosili. Pauline Cole wyjaśnia: „Brat, który był stewardem na statku regularnie zawijającym do portu, zaopatrywał nas w Strażnice. Przepisywaliśmy na maszynie dodatkowe egzemplarze potrzebne na zebrania. Drukowaliśmy również ulotki na tematy biblijne i je rozpowszechnialiśmy. Bracia w dalszym ciągu przedstawiali wykłady publiczne i odtwarzali nagrane przemówienia radiowe brata Rutherforda, zwłaszcza na odległych terenach wiejskich”.

Wysiłki te wyraźnie cieszyły się błogosławieństwem Jehowy. Długoletni starszy i pionier specjalny, James Jarrett, wspomina: „Podczas wojny pracowałem jako kamieniarz. Pewnego razu starsza wiekiem siostra dała mi broszurę Uchodźcy. Zaciekawił mnie jej tytuł, bo do Freetown trafiało wielu uchodźców. Przeczytałem ją tamtego wieczora i od razu rozpoznałem głos prawdy. Rano odnalazłem tę siostrę i poprosiłem o egzemplarze dla trzech moich braci. Cała nasza czwórka poznała prawdę”.

Gdy w roku 1945 wojna się skończyła, zbór Freetown liczył 32 głosicieli. Pozostali oni niezachwianie lojalni i aktywni duchowo i byli gotowi podążać naprzód.

Kampania przemówień publicznych

Dnia 29 sierpnia 1945 roku na cotygodniowym zebraniu służby w zborze Freetown rozmawiano na temat nowej kampanii zapowiedzianej w grudniu poprzedniego roku na łamach Informatora (obecnie Nasza Służba Królestwa). Każdy zbór miał powiadomić ludzi o cyklu czterech spotkań i zorganizować je w „każdym mieście, miasteczku i wiosce” na swoim terenie. Na każdym spotkaniu brat mający co najmniej 18 lat, który dobrze sobie radził w szkole teokratycznej, miał przedstawić godzinny wykład. Po czterech takich spotkaniach bracia mieli zorganizować grupy studium Biblii, aby w każdym z miejsc pomóc osobom zainteresowanym.

Jak głosiciele zareagowali na to nowe postanowienie? Oto notatka sporządzona na zebraniu służby:

Prowadzący: „Jak myślicie, w jaki sposób moglibyśmy zabrać się do przeprowadzenia tej nowej kampanii?”.

Brat pierwszy: „Nie powinniśmy się spodziewać równie dobrych rezultatów jak w Ameryce. Tutaj ludzie są inni”.

Brat drugi: „Zgadzam się”.

Brat trzeci: „Ale dlaczego nie spróbować?”.

Brat czwarty: „Na pewno pojawią się przeszkody”.

Brat piąty: „Przecież musimy się zastosować do wskazówek organizacji Jehowy”.

Brat szósty: „W tym kraju to się raczej nie uda”.

Siostra: „Mimo to wskazówki podane w Informatorze są jasne. Spróbujmy!”.

I spróbowali. Od Freetown na wybrzeżu aż po miasto Bo na południowym wschodzie kraju i Kabalę na północnym płaskowyżu bracia organizowali zebrania w szkołach, na rynkach i w domach prywatnych. Ten wspólny wysiłek miał ożywczy wpływ na zbór, a „słowo Jehowy dalej rosło i się rozprzestrzeniało” (Dzieje 12:24).

Głosiciele wciąż jednak potrzebowali teokratycznego szkolenia. I Jehowa je zapewnił.