Szacuje się, że w okresie od XVI do XIX wieku przetransportowano drogą morską do Nowego Świata około 12 milionów Afrykanów. Tę niewolniczą siłę roboczą wykorzystywano w tamtejszych kopalniach i na plantacjach. Według autora pewnej książki mniej więcej 85 procent niewolników „trafiło do Brazylii oraz kolonii brytyjskich, francuskich, hiszpańskich i holenderskich w basenie Morza Karaibskiego” (American Slavery — 1619-1877). Jakieś 6 procent dostało się do kolonii, które później weszły w skład Stanów Zjednoczonycha.

Długa i mroczna historia

W zamierzchłej przeszłości władcy afrykańscy sprzedawali jeńców wojennych arabskim handlarzom. Z czasem ludźmi zaczęły handlować mocarstwa europejskie, zwłaszcza po utworzeniu kolonii na kontynencie amerykańskim. Niewolnikami stawało się również mnóstwo jeńców branych podczas walk międzyplemiennych. W ten sposób wojna okazała się lukratywnym interesem zarówno dla zwycięzców, jak i dla chciwych handlarzy. Ponadto przyszłych niewolników niekiedy porywano albo nabywano od miejscowych kupców, którzy dostarczali żywy towar z głębi lądu. W niewolę mógł zostać sprzedany niemal każdy — nawet dostojnik, który wypadł z łaski króla.

[Ramka i ilustracja na stronie 24]

„CZŁOWIEK PANUJE NAD CZŁOWIEKIEM KU JEGO SZKODZIE”

W powszechnym mniemaniu handlarze niewolników zagarniali swoją zdobycz, najeżdżając na wioski i porywając, kogo tylko chcieli. Co prawda takie sytuacje rzeczywiście mogły się zdarzać, ale nie zdołaliby oni uprowadzić tylu milionów ludzi „bez pomocy rozległej siatki afrykańskich władców i kupców” — powiedział w wywiadzie radiowym afrykanista dr Robert Harms. Prawdziwe okazały się słowa: „Człowiek panuje nad człowiekiem ku jego szkodzie”! (Kaznodziei 8:9).

[Prawa własności]

© Réunion des Musées Nationaux/​Art Resource, NY