JASKÓŁKA

(hebr. deròr).

W języku hebrajskim słowo deròr zapisuje się identycznie jak słowo tłumaczone na „oswobodzenie” (Kpł 25:10; Iz 61:1) i zdaniem niektórych komentatorów określa swobodnie latającą, pełną wdzięku jaskółkę.

Jaskółki często budują swe miseczkowate gniazda (z pozlepianych grudek gliny) w domach i innych budynkach, zwykle pod okapem dachu. Kiedyś gnieździły się w świątyni jerozolimskiej — jak obecnie w różnych budynkach na terenie Izraela. Później na szczycie świątyni Heroda umieszczono zaostrzone złote bolce, by nie mogły tam siadać żadne ptaki (J. Flawiusz, Wojna żydowska, V, V, 6 [224]).

Psalmista, przejęty tęsknotą za dziedzińcami domu Jehowy, mówi, że jaskółka zbudowała sobie gniazdo (w którym umieściła młode) właśnie w świątyni, zapewne gdzieś w pobliżu „wspaniałego ołtarza” Bożego (Ps 84:1-3). On sam należał do niekapłańskiej rodziny lewickiej i dlatego usługiwał w świątyni tylko przez jeden tydzień raz na sześć miesięcy, natomiast jaskółka miała tam swoje siedlisko. Wspominając o niej, wyraził pragnienie jak najdłuższego przebywania na dziedzińcach domu Jehowy.

Inna wzmianka o jaskółce pojawia się w Przysłów 26:2: „Jak ptak ma powód do ucieczki, a jaskółka do lotu, tak przekleństwo nie przychodzi bez rzeczywistego powodu” (NŚ). W niektórych przekładach tekst hebrajski oddano inaczej, np.: „Przekleństwo bez racji: uleci, nikogo nie dotknie” (BWP; zob. też Bp, BT, Bw). Według takiego tłumaczenia bezpodstawne przekleństwo się nie spełni, niejako na nikim nie spocznie — tak jak nie odpoczywa jaskółka, niemal bez przerwy polująca na owady. Natomiast w pierwszym zacytowanym tłumaczeniu (NŚ) — ze względu na sąsiednie wersety, gdzie pisarz wspomina o głupcu i jego poczynaniach — może chodzić o to, że tak jak ptaki latają w określonym celu, np. uciekając przed niebezpieczeństwem lub poszukując pokarmu, tak samo przekleństwo spada na głupca nie bez określonego powodu — on sam ściąga je na siebie bezmyślnym postępowaniem (por. Prz 26:3 oraz 1:22-32).

W Palestynie powszechnie spotyka się jaskółkę dymówkę (Hirundo rustica). Jedna jej odmiana żyje tam przez cały rok, a inne przybywają w marcu z pd. Afryki, gdzie z nadejściem zimy wracają. Poza tym wiele jaskółek jedynie przelatuje przez Palestynę wiosną i jesienią. Te małe ptaszki, mające długie, silne skrzydła i na ogół rozwidlony ogon, latają bardzo szybko i z wyjątkowym wdziękiem, pokonując podczas wędrówki znaczne odległości. Ich upierzenie przeważnie ma metaliczny połysk, a śpiew można określić jako miły, cichy szczebiot.