Renée była bliska załamania. Jej mąż Matthew od przeszło trzech lat nie miał stałego zajęcia. „Czułam, że już dłużej nie wytrzymam” — wspomina Renée. „Do rozpaczy doprowadzała mnie niepewność, jak to wszystko się skończy”. Matthew próbował uspokoić żonę, tłumacząc jej, że przecież do tej pory nie brakowało im niczego, co niezbędne. „Ale wciąż nie masz pracy!” — odpowiadała Renée. „Musimy mieć jakieś źródło utrzymania!”.

UTRATA posady zawsze powoduje niepokój. Człowiek zastanawia się, jak długo będzie bezrobotny i jak zwiąże koniec z końcem.

Żeby rozproszyć takie obawy — skądinąd całkiem zrozumiałe — warto skorzystać z realistycznej rady Jezusa Chrystusa: „Nie martwcie się o jutro (...). Każdy dzień ma dosyć swoich kłopotów” (Mateusza 6:34, Edycja Świętego Pawła).

Ustal, czego się obawiasz

Jezus nie twierdził, że mamy się tak zachowywać, jakby problemu wcale nie było. Jednak zamartwianie się o to, co może nastąpić jutro, tylko powiększałoby brzemię trosk, które trzeba unieść dzisiaj. Szczerze mówiąc, mamy niewielki wpływ na to, co dobrego lub złego wydarzy się następnego dnia. Możemy natomiast skupić się na tym, co należy zrobić w dniu dzisiejszym.

Łatwiej powiedzieć niż zrobić? Oczywiście! Rebeka, której męża zwolniono po 12 latach, mówi: „Kiedy górę biorą emocje, trudno logicznie rozumować. Ale po prostu musieliśmy się na to zdobyć. Dlatego starałam się panować nad sobą. A ponieważ to, czego bałam się najbardziej, nigdy nie nastąpiło, w końcu zdałam sobie sprawę, że martwienie się nic nie daje. Koncentrując się na rozwiązywaniu problemów dnia dzisiejszego, oszczędziliśmy sobie najróżniejszych stresów”.

Zastanów się: Czego się obawiam najbardziej? Jak duże jest prawdopodobieństwo, że to się rzeczywiście stanie? Ile sił kosztuje mnie zamartwianie się, czy coś nastąpi, czy też nie?

Co robić, żeby być zadowolonym

Nasze emocje w dużej mierze zależą od sposobu myślenia. W Biblii znajdujemy zachętę: „Mając więc wyżywienie i odzież oraz schronienie, będziemy z tego zadowoleni” (1 Tymoteusza 6:8). Takie zadowolenie oznacza, że ograniczamy swoje zachcianki, a cieszymy się, że są zaspokajane nasze bieżące potrzeby. Jeżeli natomiast będziemy rozbudzać w sobie chęć posiadania więcej, to nie uda się nam uprościć życia (Marka 4:19).

Gdy Renée przemyślała swoje położenie, nauczyła się zadowalać tym, co ma. Wyjaśniła: „Zawsze mieliśmy dach nad głową, elektryczność i ogrzewanie. W rzeczywistości problem polegał na tym, że nie przywykliśmy do skromniejszych warunków, a moje rozgoryczenie wynikało z nierealistycznego pragnienia, by żyć na dotychczasowej stopie”.

Renée dość szybko zdała sobie sprawę, że to nie obecne warunki życia, lecz jej stosunek do nich tak ją przytłacza. „Musiałam zaakceptować nową sytuację i przestać się koncentrować na swoich oczekiwaniach. Gdy nauczyłam się zadowalać tym, z czego Bóg codziennie pozwala nam korzystać, poczułam się o wiele szczęśliwsza”.

Zastanów się: Czy moje dzisiejsze potrzeby zostały zaspokojone? Jeżeli tak, to czy mogę się spodziewać, że będą zaspokojone również jutro?

Właściwa ocena sytuacji to pierwszy krok do pogodzenia się z koniecznością ograniczania wydatkówa. A jakie jeszcze inne kroki można poczynić, gdy dochody maleją wskutek bezrobocia?

[Przypis]

[Ramka na stronie 5]

Wytrwałość popłaca!

Po wielu tygodniach bezowocnego poszukiwania pracy Fred miał wrażenie, że pozamykały się przed nim wszystkie drzwi. „Czułem się tak, jakbym czekał na przystanku autobusowym, na który nikt nie podjeżdża”. Fred postanowił skoncentrować się całkowicie na tym, na co miał wpływ — na własnym działaniu. Rozesłał swoje CV do różnych firm, którym choć w niewielkim stopniu mogłyby się przydać jego umiejętności. Reagował na wszelkie sygnały i starannie przygotowywał się do rozmów kwalifikacyjnych, przekonany, że „plany pilnego z całą pewnością przynoszą korzyść” (Przysłów 21:5). Fred wspomina: „W pewnej firmie miałem dwie rozmowy kwalifikacyjne, w czasie których porządnie mnie wymaglowano”. Ale wytrwałość się opłaciła — został przyjęty.

[Ramka i ilustracja na stronie 6]

Coś ważniejszego niż zarobki

Co jest ważniejsze — osobowość człowieka czy jego zarobki? Pomagają to ustalić dwa przysłowia biblijne.

„Lepszy jest ubogi, który chodzi w swej nieskazitelności, niż człowiek, którego drogi są kręte — nawet jeśli jest bogaty” (Przysłów 28:6).

„Lepsza jest potrawa z warzyw — tam, gdzie jest miłość — niż tuczony byk, a przy tym nienawiść” (Przysłów 15:17).

Z całą pewnością człowiek nie traci pod względem moralnym tylko dlatego, że zmalały jego dochody. Dlatego Renée tak powiedziała dzieciom, gdy jej mąż został zwolniony: „Wielu ojców porzuca swoje rodziny. Ale wasz tata nigdy was nie opuścił. Wiecie, jak bardzo was kocha i jak pomaga wam w każdej sytuacji. Lepszego ojca nie moglibyście sobie wymarzyć!”.

GDY się ma mniej pieniędzy, trzeba mądrze planować wydatki. Wskazał na to Jezus, kiedy zapytał: „Kto z was, chcąc zbudować wieżę, nie siądzie najpierw i nie obliczy kosztów, by zobaczyć, czy mu wystarczy na jej dokończenie?” (Łukasza 14:28, 29). Układając budżet, powinieneś w myśl tej zasady „obliczyć koszty”, żeby wydatki nie przewyższały dochodów. Jak to zrobić? Spróbuj postąpić tak:

Podziel zarobki na konkretne kwoty przeznaczone na pokrycie bieżących oraz planowanych wydatków (zobacz ramkę na stronie 8). Dzięki temu będziesz miał orientację, na co rozchodzą się pieniądze i jak dużo wydajesz na rzeczy, bez których potrafiłbyś się obejść. Pomoże ci to też ustalić, na czym mógłbyś zaoszczędzić.

Aby ułożyć budżet dopasowany do swojej sytuacji, uwzględnij następujące wskazówki.

Kupuj z głową

Kiedy Raúl stracił pracę, jego żona Bertha zaczęła inaczej robić zakupy. „W sklepach spożywczych korzystałam z kuponów rabatowych oraz promocji, w ramach których oferowano dwa artykuły w cenie jednego” — wyjaśnia. Oto kilka innych praktycznych wskazówek:

● Planuj jadłospis na cały tydzień, uwzględniając to, co aktualnie jest w sprzedaży.

● Zamiast kupować półprodukty, przyrządzaj potrawy z nieprzetworzonych surowców.

● Rób zapasy z towarów kupowanych na wyprzedażach oraz w sezonie.

● Kupuj towary hurtem, oczywiście nie te, które mogłyby się zepsuć.

● Kupuj dobre jakościowo ubrania w sklepach z odzieżą używaną.

● Gdyby to było opłacalne, rób zakupy dalej od domu — w miejscach, gdzie ceny są niższe.

● Nie wybieraj się na zakupy zbyt częstoa.

Zaplanuj budżet na piśmie

„Musieliśmy układać budżet” — mówi Fred. „Notowałem, ile w danym miesiącu potrzebujemy na bieżące wydatki, a ile na pozostałe”. Jego żona Adele dodaje: „Kiedy szłam na zakupy, wiedziałam dokładnie, ile mogę wydać. A gdy trzeba było kupić coś dzieciom lub do domu, patrzyłam w zapiski i nieraz okazywało się, że nas na to nie stać — że musimy poczekać do następnego miesiąca. Kluczem do powodzenia okazało się planowanie wydatków na piśmie!”.

Zanim kupisz, zastanów się

Nabierz zwyczaju zadawania sobie pytań: Czy na pewno tego potrzebuję? Czy dana rzecz naprawdę nie nadaje się już do użytku, czy po prostu marzy mi się coś nowego? Jeśli rzadko będę z czegoś korzystać, czy nie wystarczyłoby to wypożyczyć? A jeżeli przewiduję częste posługiwanie się tą rzeczą, może kupię używaną, ale w dobrym stanie?

Niektóre z tych wskazówek mogą się wydawać błahe, jednak dzięki uwzględnieniu wszystkich sporo można zyskać. Jeżeli nauczymy się oszczędzać, gdy chodzi o niewielkie sumy, to łatwiej nam będzie zachować ostrożność przy planowaniu większych wydatków.

Bądź pomysłowy

Zredukowanie niepotrzebnych wydatków wymaga pomysłowości. Adele wspomina: „Mieliśmy dwa samochody, więc szybko pozbyliśmy się jednego i jeździliśmy razem albo zabieraliśmy się z innymi. Żeby oszczędzić na benzynie, za jednym zamachem staraliśmy się załatwić jak najwięcej spraw. Kupowaliśmy tylko to, co niezbędne”. A oto jeszcze inne praktyczne sposoby oszczędzania.

● Uprawiaj własne warzywa.

● Korzystaj z urządzeń zgodnie z instrukcją obsługi, by służyły ci jak najdłużej.

● Zaraz po powrocie do domu przebieraj się, dzięki czemu ubrania wyjściowe nie zniszczą się tak szybko.

Nie izoluj się!

Ludzie, którzy stracili pracę, nieraz zamykają się w sobie i zaczynają stronić od innych. Ale Fred tak nie zrobił. Znalazł mocne oparcie w rodzinie, między innymi w dorosłych dzieciach. Wyjaśnia: „Nauczyliśmy się dzielić ze sobą wszystkim i to nas jeszcze bardziej zbliżyło. Każdy podchodził do mojego problemu jak do swojego własnego”.

Źródłem sił dla Freda były również regularne spotkania ze współwyznawcami w Sali Królestwa Świadków Jehowy. Tak o tym mówi: „Po naszych chrześcijańskich zebraniach zawsze czułem się pokrzepiony. Wszyscy byli życzliwi i troskliwi. Dzięki ich pomocy i zachętom uświadamialiśmy sobie, że nie jesteśmy sami” (Jana 13:35).

Korzyści płynące z wiary

Zwolnienia z pracy powodują, że miliony ludzi jest rozgoryczonych i czuje się zdradzonych przez pracodawców. Wspomniany wcześniej Raúl już dwa razy niespodziewanie znalazł się w takiej przygnębiającej sytuacji — najpierw w ojczystym Peru, a potem w Nowym Jorku. Po drugim zwolnieniu doszedł do wniosku, że w dzisiejszym świecie absolutnie nic nie jest pewne. Miesiące mijały, a pracy wciąż nie było. Co najbardziej mu pomogło? Raúl wyjaśnia: „Zacieśniłem swoją więź z Bogiem i przekonałem się, że jeśli chcę mieć poczucie prawdziwego bezpieczeństwa, to muszę Mu ufać”.

Raúl, będący Świadkiem Jehowy, dzięki studiowaniu Biblii wzbudził w sobie silną wiarę w troskliwego niebiańskiego Ojca, który obiecał: „Nie pozostawię cię ani nie opuszczę” (Hebrajczyków 13:5). Sytuacja była trudna. „Wytrwale prosiliśmy Boga o podstawowe środki do życia i nauczyliśmy się zadowalać tym, co On nam zapewnia” — mówi Raúl. Jego żona Bertha dodaje: „Czasem bardzo się denerwowałam, bo nie wiedziałam, czy Raúl znajdzie pracę. Jednak przekonaliśmy się, że Jehowa wysłuchuje naszych modlitw i codziennie zaspokaja nasze potrzeby. Nie mieliśmy tyle samo, co kiedyś, ale nasze życie stało się znacznie prostsze”.

Również Fred jest Świadkiem Jehowy, więc i na jego stosunek do opisanej sytuacji wielki wpływ wywarła Biblia. „Czasem swoje poczucie bezpieczeństwa uzależniamy od pracy, zdobytej pozycji czy konta bankowego” — zauważa. „Jednak z tego, co przeżyłem, wyciągnąłem naukę, że nasze bezpieczeństwo zależy wyłącznie od Jehowy Boga i że tylko dzięki przyjaźni z Nim możemy wyzbyć się obaw”b.

[Przypisy]

[Napis na stronie 9]

„Wytrwale prosiliśmy Boga o podstawowe środki do życia i nauczyliśmy się zadowalać tym, co On nam zapewnia”

[Ramka i tabela na stronie 8]

Jak sporządzić budżet

(1) Notuj najważniejsze comiesięczne wydatki: wszystko, co wydajesz na żywność, mieszkanie (czynsz lub spłatę kredytu), media (prąd, gaz i wodę), samochód i tym podobne. Opłaty uiszczane raz w roku podziel przez 12, żeby uzyskać kwotę przypadającą na jeden miesiąc.

(2) Podziel wydatki na grupy, takie jak żywność, mieszkanie, samochód, podróże i inne.

(3) Ustal, ile pieniędzy trzeba co miesiąc przeznaczyć na każdą z wymienionych grup. Oszacuj też, ile miesięcznie mógłbyś odłożyć na opłaty dokonywane raz w roku.

(4) Zsumuj dochody netto wszystkich domowników, uwzględniając potrącenia, na przykład podatki. Zestaw dochody z wydatkami.

(5) Co miesiąc przeznaczaj określone kwoty na każdą z grup wydatków. Jeżeli posługujesz się gotówką, możesz dla każdej kategorii przygotować oddzielną, opisaną kopertę. Potem do tych kopert regularnie wkładaj pieniądze.

Uwaga: Jeżeli masz kartę kredytową, korzystaj z niej odpowiedzialnie. Uleganie pokusie, by kupić teraz, a zapłacić później, już niejednego wpędziło w kłopoty finansowe.

[Tabela]

[Patrz publikacja]

Dochody miesięczne netto

ZAROBKI MIESIĘCZNE NETTO zł․․․․

ZAROBKI NETTO INNYCH DOMOWNIKÓW zł․․․․

INNE zł․․․․

SUMA DOCHODÓW zł․․․․

Przewidywane wydatki w ciągu miesiąca

Bieżące wydatki w ciągu miesiąca

czynsz lub spłata kredytu zł․․․․ zł․․․․

ubezpieczenie/podatki zł․․․․ zł․․․․

prąd, gaz i woda zł․․․․ zł․․․․

samochód zł․․․․ zł․․․․

rozrywka/podróże zł․․․․ zł․․․․

telefony zł․․․․ zł․․․․

żywność zł․․․․ zł․․․․

inne zł․․․․ zł․․․․

SUMA WYDATKÓW PRZEWIDYWANYCH zł․․․․

SUMA WYDATKÓW BIEŻĄCYCH zł․․․․

Zestawienie dochodów i wydatków

DOCHODY MIESIĘCZNE NETTO zł․․․․

SALDO zł․․․․