Zmiana w administracji

W swym testamencie brat Russell zalecał utworzenie pięcioosobowego Komitetu Redakcyjnego, mającego redagować Strażnicę.b Ponadto zarząd Towarzystwa Biblijnego i Traktatowego — Strażnica powołał Komitet Wykonawczy, w skład którego wchodzili trzej członkowie: A. I. Ritchie, W. E. Van Amburgh i J. F. Rutherford. Komitet ten, podległy zarządowi, sprawował ogólny nadzór nad działalnością Towarzystwa.c Ale kto będzie nowym prezesem? Decyzja miała zapaść na najbliższym zebraniu statutowym (walnym zgromadzeniu) około dwóch miesięcy później, 6 stycznia 1917 roku.

Z początku Komitet Wykonawczy przede wszystkim skupił się na unormowaniu sytuacji, zachęcając Badaczy Pisma Świętego, by pozostali aktywni i nie tracili ducha. Strażnica dalej się ukazywała, a w niej publikowano artykuły, które Russell napisał przed śmiercią. Ale w miarę zbliżania się dorocznego zebrania statutowego wzrastało napięcie. Niektórzy nawet prowadzili małe kampanie wyborcze, pragnąc, by na prezesa wybrano ich kandydata. Inni, ze względu na głęboki szacunek dla brata Russella, wydawali się bardziej zainteresowani naśladowaniem jego przymiotów i roznieceniem swoistego kultu jego osoby. Niemniej większości Badaczy Pisma Świętego leżało na sercu głównie kontynuowanie dzieła, któremu całkowicie poświęcił się Russell.

Na krótko przed wyborami wciąż jeszcze otwarta pozostawała kwestia, kto ma być prezesem po Russellu. W Strażnicy z 15 stycznia 1917 roku tak opisano wyniki zebrania statutowego: „Brat Pierson w nader stosowny sposób dał wyraz docenianiu i miłości dla brata Russella, oświadczając zarazem, że został upoważniony przez braci z całego kraju do oddania ich głosów na brata Rutherforda, a następnie powiedział, iż całkowicie się z tym zgadza”. Gdy zaproponowano kandydaturę Rutherforda, wszyscy ją poparli, a ponieważ nikt nie wysunął żadnego innego kandydata, „sekretarz podał do wiadomości, że głosowanie zakończono i zgromadzenie jednomyślnie powołało brata Rutherforda na prezesa”.

Jak przyjęto nowego prezesa po tych wyborach? W wyżej wymienionej Strażnicy powiedziano dalej: „Bracia wszędzie w szczerych modlitwach prosili Pana o przewodnictwo i pokierowanie wyborami, a kiedy się zakończyły, wszyscy byli zadowoleni i szczęśliwi, wierząc, że Pan pokierował ich decyzjami i wysłuchał ich modlitw. Wśród wszystkich obecnych panowała doskonała harmonia”.

Jednakże ta „doskonała harmonia” nie trwała zbyt długo. Nowy prezes został życzliwie przyjęty przez wielu, ale nie przez wszystkich.

Nowy prezes rozpoczyna pracę

Brat Rutherford nie zamierzał skierować organizacji na inne tory, lecz chciał dalej iść drogą wyznaczoną przez Russella. Liczba podróżujących przedstawicieli Towarzystwa (zwanych pielgrzymami) wzrosła z 69 do 93. Położono większy nacisk na bezpłatne udostępnianie przed kościołami w niektóre niedziele traktatów Towarzystwa oraz na regularne rozprowadzanie ich w służbie od drzwi do drzwi.

Baczniejszą uwagę poświęcono też „pracy pasterskiej”, zapoczątkowanej jeszcze przed śmiercią Russella. Można by ją przyrównać do odwiedzin ponownych dokonywanych dzisiaj przez Świadków Jehowy. Chcąc nadać większy rozmach głoszeniu, nowy prezes Towarzystwa rozwinął też działalność kolporterską. Liczba kolporterów (poprzedników dzisiejszych pionierów) wzrosła z 372 do 461.

„Na początku roku 1917 sytuacja wyglądała nie najlepiej” — powiedziano w Strażnicy z 15 grudnia 1917 roku. Po śmierci Russella rzeczywiście pojawiła się niepewność, wątpliwości i obawy. Mimo to pod koniec roku sprawozdanie było zachęcające — odnotowano wzmożoną aktywność w służbie polowej. Dzieło najwyraźniej posuwało się naprzód. Czyżby Badacze Pisma Świętego wyszli zwycięsko także z próby, jaką stanowiła śmierć C. T. Russella?

Próby przejęcia kierownictwa

Nie wszyscy popierali nowego prezesa. C. T. Russell i J. F. Rutherford bardzo się od siebie różnili zarówno pochodzeniem, jak i osobowością. Niektórym trudno się było z tym pogodzić. Ich zdaniem brat Russell był niezastąpiony.

Zwłaszcza w Biurze Głównym kilka osób wręcz nie cierpiało brata Rutherforda. Ludzie ci zdawali się nie zauważać, że nie szczędzi on wysiłków, by trzymać się wytycznych Russella, i że dzieło się rozwija. Wkrótce pojawiła się opozycja. Czterech członków zarządu Towarzystwa posunęło się nawet do próby pozbawienia Rutherforda uprawnień administracyjnych. Sytuacja osiągnęła punkt krytyczny latem roku 1917, kiedy opublikowano siódmy tom Wykładów Pisma Świętego, zatytułowany Dokonana tajemnica.

Mimo szczerych chęci brat Russell nie zdążył napisać tego tomu. Kiedy umarł, Komitet Wykonawczy Towarzystwa upoważnił dwóch jego współpracowników, Claytona J. Woodwortha i George’a H. Fishera, do przygotowania tej książki, będącej komentarzem do Księgi Objawienia, Pieśni nad Pieśniami oraz Księgi Ezechiela. Częściowo oparli się oni na tym, co o tych księgach napisał Russell, i uzupełnili to innymi komentarzami i wyjaśnieniami. Upoważnieni członkowie zarządu zatwierdzili rękopis do druku i we wtorek 17 lipca 1917 roku przy stołach w jadalni członkowie rodziny Betel otrzymali gotową książkę. Przy tej sposobności podano też zaskakujący komunikat: czterech opozycyjnych członków zarządu usunięto ze stanowiska, a brat Rutherford wyznaczył na ich miejsce czterech innych braci. Jak to przyjęto?

Na sali zawrzało. Czterech zwolnionych członków zarządu skorzystało z okazji, żeby w obecności rodziny Betel wzniecić pięciogodzinną dysputę na temat sposobu zarządzania Towarzystwem. Niektórzy z rodziny Betel sympatyzowali z przeciwnikami. Napięta sytuacja utrzymywała się przez kilka tygodni, a wichrzyciele grozili, że „obalą istniejącą tyranię”. Ale działania brata Rutherforda były oparte na mocnych podstawach. Jakich?

Chociaż owych czterech niezadowolonych członków zarządu zamianował brat Russell, to jednak ich nominacja nigdy nie została zatwierdzona przez głosowanie na dorocznym walnym zgromadzeniu Towarzystwa. A zatem w świetle prawa żaden z nich nie był członkiem zarządu! Rutherford wiedział o tym, ale z początku nie poruszał tej sprawy. Dlaczego? Nie chciał wywoływać wrażenia, jakoby się nie zgadzał z życzeniami brata Russella. Kiedy jednak stało się jasne, że nie zaprzestaną sprzeciwu, Rutherford, działając w ramach uprawnień przysługujących mu jako prezesowi, zastąpił ich czterema innymi osobami, których nominację musiało zatwierdzić najbliższe walne zgromadzenie w styczniu 1918 roku.

Dnia 8 sierpnia sarkający eks-członkowie zarządu i ich zwolennicy opuścili rodzinę Betel, o co ich poproszono ze względu na to, że nieustannie siali zamęt. Wkrótce potem zaczęli szerzyć swe opozycyjne poglądy, wszczynając w całych Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Europie rozległą kampanię przemówień i pisania listów. W rezultacie od lata 1917 roku niektóre zbory Badaczy Pisma Świętego podzieliły się na dwie grupy — do jednej należały osoby lojalne wobec Towarzystwa, a do drugiej ci, którzy dali się złapać na lep gładkich słówek przeciwników.

Ale czy dążąc do przejęcia kontroli nad organizacją, usunięci członkowie zarządu nie będą się starali wpłynąć na uczestników dorocznego walnego zgromadzenia? Licząc się z taką ewentualnością, Rutherford uznał, że mądrze będzie przeprowadzić sondaż we wszystkich zborach. Jaki był wynik? Według danych opublikowanych w Strażnicy z 15 grudnia 1917 roku zdecydowana większość głosujących wyraziła poparcie dla J. F. Rutherforda i współpracujących z nim członków zarządu. Znalazło to potwierdzenie na dorocznym walnym zgromadzeniu.d Tak więc próby przejęcia kierownictwa, wszczęte przez opozycjonistów, spełzły na niczym!

A co się stało z owymi przeciwnikami oraz ich zwolennikami? Po walnym zgromadzeniu w styczniu 1918 roku oponenci odłączyli się, a nawet postanowili oddzielnie obchodzić Pamiątkę w dniu 26 marca 1918 roku. Ich jedność nie trwała jednak długo, ponieważ szybko się rozpadli na różne sekty. W większości wypadków ich szeregi coraz bardziej się przerzedzały, aktywność zaś słabła lub zupełnie zamarła.

Tak więc po śmierci brata Russella lojalność Badaczy Pisma Świętego została poddana ciężkiej próbie. Tarissa P. Gott, ochrzczona w roku 1915, opowiadała: „Wielu spośród tych, którzy sprawiali wrażenie szczególnie silnych i oddanych Panu, zaczęło odpadać. (...) Wszystko to wydawało się nie w porządku, ale się działo i burzyło nasz spokój. Mówiłam sobie jednak: ‚Czy to nie tą organizacją posłużył się Jehowa, by nas wyzwolić z pęt religii fałszywej? Czyż nie zakosztowaliśmy Jego dobroci? Gdybyśmy teraz opuścili Jego organizację, dokąd mielibyśmy się udać? Czy nie byłoby to równoznaczne z pójściem śladami jakiegoś człowieka?’ Nie widzieliśmy żadnego powodu, by się przyłączyć do odstępców, i dlatego pozostaliśmy” (Jana 6:66-69; Hebr. 6:4-6).

Część tych, którzy wówczas porzucili organizację, później okazała skruchę i ponownie zaczęła oddawać cześć Bogu razem z Badaczami Pisma Świętego. Niemniej przeważająca większość podobnie jak siostra Gott dalej współpracowała z Towarzystwem Strażnica i bratem Rutherfordem. Łącząca ich wszystkich miłość i jedność utrwalała się przez wieloletnie wspólne kontakty na zebraniach i zgromadzeniach. Byli zdecydowani nie dopuścić, by cokolwiek zerwało tę więź jedności (Kol. 3:14).

W roku 1918 okazało się zatem, że Badacze Pisma Świętego wyszli zwycięsko z prób, które pojawiły się wewnątrz organizacji. Ale co by się stało, gdyby ich zaatakowano z zewnątrz?

Obiekt napaści

Pod koniec roku 1917 i na początku 1918 Badacze Pisma Świętego gorliwie rozpowszechniali nową książkę — Dokonana tajemnica. U schyłku 1917 roku jej łączny nakład osiągnął 850 000 egzemplarzy. W Strażnicy z 15 grudnia 1917 roku powiedziano: „Żadna znana książka z wyjątkiem Biblii nie może się równać z siódmym tomem, jeśli chodzi o liczbę egzemplarzy sprzedanych w takim samym czasie”.

Ale nie wszyscy byli zachwyceni sukcesem Dokonanej tajemnicy. Książka zawierała kilka bardzo ostrych uwag na temat kleru chrześcijaństwa. Do tego stopnia rozzłościło to duchownych, że zaczęto wywierać nacisk na władze, by zakazano rozpowszechniania publikacji Badaczy Pisma Świętego. W wyniku tej inspirowanej przez kler opozycji na początku roku 1918 w Kanadzie obłożono zakazem Dokonaną tajemnicę. Wkrótce również w USA nasilił się sprzeciw wobec Badaczy Pisma Świętego.

W celu ujawnienia, że za tymi szykanami stoi duchowieństwo, Towarzystwo Strażnica wydało 15 marca 1918 roku traktat Wiadomości Królestwa nr 1. Jaka była jego treść? Szeroki na 6 szpalt nagłówek głosił: „Nietolerancja religijna. Zwolennicy pastora Russella prześladowani za mówienie ludziom prawdy”. Następnie pod śródtytułem „Traktowanie Badaczy Pisma Świętego trąci średniowieczem” podano przyczyny tych prześladowań i zakazu wydanego w Kanadzie. Kto za tym wszystkim stał? Bez ogródek wskazano na kler i opisano go jako „klasę świętoszków, którzy systematycznie starają się uniemożliwiać ludziom zrozumienie Biblii oraz zdławić każdą naukę Pisma Świętego, jeśli nie pochodzi od nich samych”.e Jakże dobitne orędzie!

Jak duchowieństwo zareagowało na to demaskatorskie oświadczenie? Już przedtem przysparzało trudności Towarzystwu Strażnica, ale teraz wprost ziało nienawiścią! Wiosną roku 1918 Amerykę Północną i Europę objęła fala zawziętych prześladowań Badaczy Pisma Świętego. Punktem kulminacyjnym działań wymierzonych przeciw nim z poduszczenia duchowieństwa było wydanie 7 maja 1918 roku przez władze federalne USA nakazu aresztowania J. F. Rutherforda i kilku jego bliskich współpracowników. W połowie roku 1918 Rutherforda i siedmiu innych braci osadzono w więzieniu federalnym w Atlancie w stanie Georgia.

A jak przebiegała praca w Biurze Głównym, gdy sędzia Rutherford i jego towarzysze znaleźli się w więzieniu?

Działalność nie ustaje

W Brooklynie powołano Komitet Wykonawczy, który miał przejąć odpowiedzialność za dzieło. Główną troską braci wchodzących w jego skład było regularne wydawanie Strażnicy. Wszyscy Badacze Pisma Świętego z pewnością potrzebowali jak najwięcej pokrzepienia duchowego. W ciągu całej tej „godziny próby” nie zabrakło ani jednego numeru Strażnicy!f

Jaki nastrój panował w Biurze Głównym? Thomas (Bud) Sullivan, który potem usługiwał w charakterze członka Ciała Kierowniczego, wspominał: „Miałem zaszczyt odwiedzić brukliński Betel pod koniec lata 1918 roku, kiedy tamci bracia siedzieli w więzieniu. Bracia odpowiedzialni za pracę w Betel wcale nie byli zalęknieni ani przygnębieni. Wręcz odwrotnie. Przejawiali optymizm i ufali, że Jehowa w końcu da swemu ludowi zwycięstwo. Miałem przywilej być na śniadaniu w poniedziałek rano i wysłuchać relacji braci wysłanych na sobotnio-niedzielne spotkania. Uzyskaliśmy świetny obraz sytuacji. Bracia wszędzie byli pełni ufności i czekali, aż Jehowa dalej pokieruje ich działalnością”.

Nie obeszło się jednak bez różnych kłopotów. Wciąż szalała pierwsza wojna światowa. Brakowało papieru i węgla — materiałów nieodzownych do funkcjonowania Biura Głównego. Nasilająca się gorączka patriotyczna potęgowała atmosferę wrogości wobec Towarzystwa, a Badaczy Pisma Świętego uważano za zdrajców. W tych nader niekorzystnych warunkach kontynuowanie pracy w Brooklynie wydawało się niemożliwe. Dlatego po zasięgnięciu opinii innych braci Komitet Wykonawczy sprzedał Przybytek Brukliński i zamknął Betel. Dnia 26 sierpnia 1918 roku wznowiono działalność w Pittsburghu, w budynku biurowym usytuowanym u zbiegu Federal Street i Reliance Street.

Niemniej wśród braci dalej panował zdrowy duch. Martha Meredith tak to wspominała: „Na spotkaniu w Pittsburghu postanowiliśmy dalej pracować, dopóki bracia nie wyjdą z więzienia. W owym czasie bruklińskie biuro przeniesiono do Pittsburgha, a bracia zajęli się pisaniem i drukowaniem artykułów do Strażnicy. Gdy Strażnice były gotowe, razem z innymi siostrami wkładałyśmy je do kopert i wysyłałyśmy”.

Odkąd jesienią 1914 roku upłynęły Czasy Pogan, Badacze Pisma Świętego przechodzili ciężkie próby. Czy zdołają je przetrwać? Czy rzeczywiście pobudza ich „płynąca z serca miłość do Boga”? Czy będą się mocno trzymać „Pana oraz Jego Prawdy”, do czego ich usilnie zachęcał Russell, czy też odejdą?

[Ramka na stronie 67]

Życiorys J. F. Rutherforda

Joseph Franklin Rutherford urodził się 8 listopada 1869 roku w rodzinie baptystów na farmie w hrabstwie Morgan (stan Missouri). Gdy miał 16 lat, ojciec pozwolił mu dalej się kształcić pod warunkiem, że Joseph sam opłaci studia oraz najemnego robotnika, który go zastąpi w gospodarstwie. Ów zdecydowany młody człowiek pożyczył pieniądze od przyjaciela, dzięki czemu mógł pójść do college’u i studiować prawo.

Po ukończeniu nauki Rutherford pracował dwa lata pod opieką sędziego E. L. Edwardsa. W wieku 20 lat został protokolantem w sądach Czternastego Okręgu Sądowniczego w Missouri. Dnia 5 maja 1892 roku otrzymał tam zezwolenie na praktykę adwokacką. Następnie cztery lata pracował jako prokurator w Boonville, leżącym w tym samym stanie. Później zastępczo pełnił funkcję sędziego nadzwyczajnego w tamtejszym Ósmym Okręgu Sądowniczym. Dlatego znany był jako „sędzia” Rutherford.

Ciekawe, że chcąc opłacić studia, Rutherford przez jakiś czas sprzedawał po domach encyklopedie. Nie była to łatwa praca — częstokroć szorstko go odprawiano. Pewnego razu w drodze z jednej farmy do drugiej wpadł do lodowatego potoku i omal nie przypłacił tego życiem. Obiecał sobie, że gdy zostanie prawnikiem i ktoś przyjdzie do jego biura sprzedać książki, zawsze je kupi. Pomny swego postanowienia, przyjął trzy tomy „Brzasku Tysiąclecia” od dwóch kolporterek, które zjawiły się w jego biurze na początku roku 1894. Kilka tygodni później przeczytał książki i niezwłocznie wysłał do Towarzystwa Strażnica list, w którym napisał między innymi: „Oboje z moją kochaną żoną przeczytaliśmy te książki z największym zainteresowaniem, a sposobność zetknięcia się z nimi uważamy za dar niebios i wielkie błogosławieństwo Boże”. W roku 1906 Joseph F. Rutherford dał się ochrzcić, a rok później został radcą prawnym Towarzystwa Strażnica.

[Ramka i ilustracja na stronie 69]

‛Nie ma na ziemi ludzi bardziej uprzywilejowanych’

Dnia 21 czerwca 1918 roku J. F. Rutherforda i kilku jego bliskich współpracowników fałszywie oskarżono o spisek i skazano na 20 lat więzienia. Jak się wtedy czuli? W notatce z datą 22 i 23 czerwca (zobacz poniżej) Rutherford napisał w więzieniu przy Raymond Street w Brooklynie: „Chyba nie ma dziś na ziemi ludzi bardziej uprzywilejowanych i szczęśliwych niż siedmiu braci przebywających teraz w więzieniu. Wiedzą, iż są całkowicie niewinni i nie popełnili żadnego zamierzonego występku, toteż radują się, że cierpią z Chrystusem za lojalną służbę dla Niego”.

[Ramka na stronie 70]

Ofiary prześladowań zainspirowanych przez kler

W połowie roku 1918 J. F. Rutherford wraz z siedmioma współpracownikami trafił do więzienia, padając ofiarą akcji inspirowanej przez kler. Ale ostrze nienawiści zwróciło się nie tylko przeciw tej ósemce. W poprzednich latach duchowieństwo i gazety atakowały przede wszystkim C. T. Russella. Teraz celem takich napaści stali się wszyscy Badacze Pisma Świętego. W „Złotym Wieku” (obecne „Przebudźcie się!”) z 29 września 1920 roku zamieszczono obszerny, obrazowy opis zaciekłych prześladowań, które znosili w USA. Brzmi on jak opowieści z czasów inkwizycji.g Oto kilka fragmentów:

„Dnia 22 kwietnia 1918 roku w Wynnewood w stanie Oklahoma Claud Watson został najpierw osadzony w więzieniu, a następnie umyślnie wydany na pastwę tłumu złożonego z kaznodziejów protestanckich, przedsiębiorców i innych ludzi, którzy powalili go na ziemię, zmusili pewnego Murzyna do wychłostania go batem, a kiedy trochę przyszedł do siebie, kazali go znów wychłostać. Potem całego oblali smołą i obsypali pierzem, a smołę wcierali mu we włosy i w skórę na głowie”.

„Dnia 29 kwietnia 1918 roku w Walnut Ridge w stanie Arkansas uwięziono W. B. Duncana (lat 61), Edwarda Frencha, Charlesa Franke, pana Griffina i panią D. Van Hoesen. Do więzienia wtargnął motłoch używający najobelżywszych i najplugawszych słów. Więźniów pobito, wytarzano w smole i pierzu, a potem wypędzono z miasta. Duncan był zmuszony wracać do domu 42 kilometry pieszo i ledwie go odratowano. Griffin całkowicie oślepł i w wyniku pobicia zmarł kilka miesięcy później”.

„Dnia 30 kwietnia 1918 roku (...) w miejscowości Minerva w stanie Ohio S. H. Griffin został wpierw uwięziony, potem oddany w ręce tłumu, a następnie przez kwadrans duchowny wygłaszał mu kazanie. Później wielokrotnie go bito, obrzucano wyzwiskami, kopano, deptano, grożono powieszeniem i utopieniem, wyrzucono z miasta, opluwano, podstawiano mu nogi, kłuto go parasolem, nie pozwalano wsiąść na konia, ścigano go jakieś osiem kilometrów do Malvern, gdzie go ponownie aresztowano. W Carrollton zastosowano wobec niego areszt prewencyjny, aż w końcu odprowadzili go do domu odważni i sumienni funkcjonariusze, którzy po przejrzeniu znalezionych przy nim publikacji wypowiedzieli się mniej więcej tak: ‛Nie znajdujemy w tym człowieku żadnej winy’”.

[Przypis]

Podano też inne osoby, które mogłyby objąć wolne stanowiska: A. E. Burgess, Robert Hirsh, Isaac Hoskins, G. H. Fisher, J. F. Rutherford

W ich miejsce członkami Komitetu Redakcyjnego zostali Rutherford i Hirsh, których nazwiska zamieszczono w Strażnicy z 1 grudnia 1916 roku.

A oto siedmiu członków ówczesnego zarządu: A. I. Ritchie, W. E. Van Amburgh, H. C. Rockwell, J. D. Wright, I. F. Hoskins, A. N. Pierson i J. F. Rutherford.

Spośród tych siedmiu członków zarządu wybrano trzyosobowe prezydium: J. F. Rutherford został prezesem,

Rozdział 7

Rozgłaszajcie wieść o Królu i Królestwie! (1919-1941)

„Czy wierzycie, że Król chwały objął panowanie? A zatem wracajcie na niwę, synowie Boga Najwyższego! Przywdziejcie zbroję! Bądźcie trzeźwi, bądźcie czujni, bądźcie aktywni, bądźcie mężni. Okażcie się wiernymi i prawdziwymi świadkami Pana. Ruszajcie w bój, aż opustoszeją wszelkie pozostałości Babilonu! Zwiastujcie orędzie daleko i szeroko. Świat musi się dowiedzieć, że Jehowa jest Bogiem, a Jezus Chrystus — Królem królów i Panem panów. Żyjemy w największym ze wszystkich dni. Oto Król objął władzę! Wy macie nadać temu rozgłos. Dlatego rozgłaszajcie, rozgłaszajcie, rozgłaszajcie wieść o Królu i jego Królestwie!”

TO PŁOMIENNE wezwanie do czynu, wygłoszone przez J. F. Rutherforda, wywarło głębokie wrażenie na wszystkich uczestnikach międzynarodowego zgromadzenia w Cedar Point w stanie Ohio, zorganizowanego w roku 1922. Badacze Pisma Świętego opuszczali ten kongres przepojeni gorącym pragnieniem rozgłaszania wieści o Królestwie. A przecież zaledwie kilka lat przedtem ich widoki na pełnienie służby w charakterze głosicieli Królestwa przedstawiały się naprawdę mizernie. J. F. Rutherford i siedmiu jego współpracowników przebywali w więzieniu, a ich przyszła rola w organizacji znalazła się pod znakiem zapytania. Jak przezwyciężono te trudności?

„Wiem co nieco o prawie lojalności”

W dniach od 2 do 5 stycznia 1919 roku, gdy brat Rutherford i jego współtowarzysze wciąż jeszcze siedzieli w więzieniu, w Pittsburghu w stanie Pensylwania miało się odbyć zgromadzenie. Nie chodziło jednak o zwyczajny zjazd, połączono go bowiem z dorocznym walnym zebraniem Towarzystwa Strażnica, zwołanym na sobotę 4 stycznia 1919 roku. Brat Rutherford doskonale zdawał sobie sprawę, jak ważne było to wydarzenie. Owej soboty po południu poszukał brata Macmillana i znalazł go na więziennym korcie tenisowym. Oto co wówczas zaszło według relacji Macmillana:

„Rutherford powiedział: ‚Mac, chcę z tobą pomówić’.

„‚O czym chcesz rozmawiać?’

„‚O tym, co się teraz dzieje w Pittsburghu’.

„‚Wolałbym najpierw rozegrać ten turniej’.

„‚Czy nie jesteś ciekaw, co tam się dzieje? Nie wiesz, że dziś wybierają członków zarządu? Mogą cię zignorować i pominąć, a wtedy zostaniemy tu na zawsze’.

„‚Bracie Rutherford’, odrzekłem, ‚pozwól, że powiem ci coś, o czym być może nie pomyślałeś. Po raz pierwszy od czasu zarejestrowania Towarzystwa może się wyraźnie okazać, kogo Jehowa Bóg widzi na miejscu prezesa’.

„‚Co masz na myśli?’

„‚To, iż brat Russell miał głos decydujący i mianował innych członków zarządu. Teraz, kiedy wygląda na to, że nic nie możemy zrobić, sprawa przedstawia się inaczej. Natomiast gdybyśmy się stąd w porę wydostali i zdążyli na zgromadzenie i na zebranie statutowe, przybylibyśmy tam i przyznano by nam miejsce brata Russella z takim samym szacunkiem, jakim jego darzono. Mogłoby to wtedy wyglądać na dzieło ludzkie, a nie Boże’.

„Rutherford zamyślił się i odszedł”.

Tego dnia w Pittsburghu zebranie statutowe odbywało się w napiętej atmosferze. Sara C. Kaelin, która wychowywała się w okolicach Pittsburgha, tak wspominała to wydarzenie: „Przez jakiś czas panowało zamieszanie oraz dochodziło do waśni i sporów. Jedni chcieli odłożyć to zebranie na sześć miesięcy, drudzy kwestionowali legalność wyboru na członków zarządu osób przebywających w więzieniu, a jeszcze inni proponowali wybrać całkiem nowy zarząd”.

Po długiej dyskusji członek zarządu Stowarzyszenia Kazalnicy Ludoweja W. F. Hudgings odczytał list brata Rutherforda, który przesłał wszystkim zebranym wyrazy miłości oraz pozdrowienia. Ostrzegł zarazem, że „główną bronią Szatana jest PYCHA, AMBICJA i STRACH”. Okazując pragnienie podporządkowania się woli Jehowy, pokornie zaproponował odpowiednich mężczyzn na wypadek, gdyby udziałowcy postanowili wybrać nowych członków zarządu Towarzystwa.

Dyskusja trwała jeszcze jakiś czas, po czym głos zabrał E. D. Sexton, którego powołano na przewodniczącego komisji skrutacyjnej:

„Dopiero co przyjechałem. Mój pociąg spóźnił się o dwie doby, bo utknął w zaspach. Mam coś do powiedzenia i żeby z ulgą odetchnąć, lepiej powiem to od razu. Drodzy bracia, przyszedłem tu, jak i wy, ważąc w myślach argumenty za i przeciw. (...) Nie ma żadnej przeszkody prawnej. Jeżeli pragniemy ponownie wybrać naszych braci znajdujących się na Południu na jakikolwiek urząd, który mogliby objąć, to zupełnie nie pojmuję — również po skorzystaniu z porady [prawnej] — w jaki sposób mogłoby to ujemnie wpłynąć na rezultat ich rozprawy przed Sądem Federalnym czy na opinię publiczną.

„Uważam, że największym wyrazem naszego uznania dla drogiego brata Rutherforda byłoby ponowne wybranie go na prezesa Towarzystwa Strażnica. Nie przypuszczam, żeby opinia publiczna miała jakieś wątpliwości co do naszego stanowiska w tej sprawie. Jeżeli nawet nasi bracia w jakiś sposób formalnie naruszyli prawo, którego nie rozumieli, to my wiemy, iż kierowali się czystymi pobudkami. W oczach zaś Wszechmocnego [Boga] nie naruszyli żadnego prawa — ani Bożego, ani ludzkiego. Dowodem największego zaufania będzie zatem ponowne wybranie brata Rutherforda na prezesa Stowarzyszenia.

„Nie jestem prawnikiem, lecz jeśli chodzi o stronę prawną tego zagadnienia, to wiem co nieco o prawie lojalności. Lojalność jest wymaganiem Bożym. Nie wyobrażam sobie, jak moglibyśmy lepiej okazać nasze zaufanie niż przez przeprowadzenie wyborów I PONOWNE WYBRANIE BRATA RUTHERFORDA NA PREZESA”.

Brat Sexton najwidoczniej wyraził odczucia większości obecnych. Po zgłoszeniu kandydatur przeprowadzono głosowanie, w wyniku którego J. F. Rutherford został wybrany na prezesa, C. A. Wise na wiceprezesa, a W. E. Van Amburgh na sekretarza-skarbnika.

Następnego dnia brat Rutherford zapukał w ścianę celi Macmillana i powiedział: „Wystaw rękę”. Podał mu telegram, z którego wynikało, iż ponownie wybrano go na prezesa. „Był bardzo szczęśliwy”, wspominał potem Macmillan, „że otrzymał ten wyraźny dowód, iż Jehowa kieruje Towarzystwem”.

Wybory się skończyły, ale brat Rutherford i siedmiu jego towarzyszy dalej przebywali w więzieniu.

„Ogólnokrajowa kampania” o zwolnienie więźniów

„W ostatnich kilku tygodniach wszczęto ogólnokrajową kampanię na rzecz tych braci” — napisano w Strażnicy z 1 kwietnia 1919 roku. W niektórych gazetach nawoływano do zwolnienia J. F. Rutherforda i jego współpracowników. Badacze Pisma Świętego w całych Stanach Zjednoczonych poparli te wezwania i w listach do wydawców gazet, kongresmanów, senatorów i gubernatorów żądali wstawienia się za tymi ośmiu więźniami. Nie ulegało wątpliwości, że Badacze Pisma Świętego nie spoczną, dopóki ci bracia nie zostaną uwolnieni.

W marcu 1919 roku Badacze Pisma Świętego w USA puścili w obieg petycję, w której zwracali się z prośbą do prezydenta Woodrowa Wilsona, by użył swych wpływów w celu poczynienia na rzecz uwięzionych braci jednego z następujących kroków:

„PO PIERWSZE: całkowitego ułaskawienia, jeśli byłoby to teraz możliwe, LUB

„PO DRUGIE: nakazania Departamentowi Sprawiedliwości, by umorzył postępowanie karne przeciw nim i całkiem ich zwolnił, LUB

„PO TRZECIE: natychmiastowego zwolnienia ich za kaucją aż do chwili zapadnięcia ostatecznego wyroku sądu wyższej instancji”.

W ciągu dwóch tygodni Badacze Pisma Świętego zebrali 700 000 podpisów. Jednakże petycji tej nigdy nie przedłożono ani prezydentowi, ani rządowi. Dlaczego? Ponieważ zanim do tego doszło, ośmiu więźniów wypuszczono za kaucją. Co się jednak dzięki temu okazało? W Strażnicy z 1 lipca 1919 roku czytamy: „Istnieją niezbite dowody, że Pan życzył sobie przeprowadzenia tej akcji — nie tyle dla wydostania braci z więzienia, ile w celu dania świadectwa prawdzie”.

„Witajcie w domu, bracia!”

We wtorek 25 marca ośmiu uwięzionych braci opuściło Atlantę i wyruszyło do Brooklynu. Wieść o ich uwolnieniu rozeszła się lotem błyskawicy. Wzruszający był widok Badaczy Pisma Świętego, którzy gromadzili się na stacjach kolejowych wzdłuż trasy w nadziei, że ich ujrzą i będą mogli wyrazić radość z odzyskania przez nich wolności. Inni pośpieszyli do zamkniętego Domu Betel w Brooklynie, żeby przygotować przyjęcie powitalne. Dnia 26 marca bracia przybyli do Brooklynu i po złożeniu kaucji w wysokości 10 000 dolarów za każdego zostali zwolnieni.

„Zaraz potem grupka braci odprowadziła ich do Domu Betel, gdzie zebrało się na ich powitanie 500 do 600 osób” — podano w Strażnicy z 15 kwietnia 1919 roku. W jadalni zawieszono duży transparent z napisem: „Witajcie w domu, bracia!” Niemal 50 lat później Mabel Haslett, obecna na tym przyjęciu, wspominała: „Pamiętam, że nasmażyłam jakieś sto pączków, które braciom chyba bardzo smakowały po dziewięciomiesięcznym wikcie więziennym. Do tej pory widzę, jak brat Rutherford się nimi częstuje. Nigdy nie zapomnę, jak wraz z innymi opowiadał o swych przeżyciach. Pamiętam też, że niewysoki brat DeCecca stanął na krześle, aby wszyscy mogli go widzieć i słyszeć”.

We wtorek rano, 1 kwietnia, brat Rutherford przybył do Pittsburgha, gdzie znajdowało się wówczas Biuro Główne. Dowiedziawszy się o jego planowanym przyjeździe, bracia również tam przygotowali przyjęcie, które urządzono wieczorem w hotelu Chatham. Pobyt w więzieniu odbił się jednak na zdrowiu brata Rutherforda. Zachorował na płuca, co go bardzo osłabiło, wskutek czego po wyjściu na wolność nabawił się ciężkiego zapalenia płuc. Dlatego wkrótce potem musiał ze względu na stan zdrowia wyjechać do Kalifornii, gdzie miał krewnych.

Sprawdzian w Los Angeles

Kiedy brat Rutherford i inni znaleźli się już na wolności, nasuwało się pytanie: Co dalej z dziełem głoszenia o Królestwie Bożym? Kiedy przebywali w więzieniu, nadzór organizacyjny nad działalnością świadczenia niemal całkiem zamarł. Przybytek Brukliński sprzedano, Dom Betel zaś zamknięto. Biura w Pittsburghu były zbyt małe, a poza tym dysponowano ograniczonymi funduszami. Nie bardzo też wiedziano, jakim zainteresowaniem cieszy się jeszcze orędzie Królestwa. Brat Rutherford postanowił więc przeprowadzić w Kalifornii pewien test.

W niedzielę 4 maja 1919 roku zorganizowano zebranie w Clune’s Auditorium w Los Angeles. Publiczność zaproszono na wykład „Nadzieja dla udręczonej ludzkości”. Ale przemówienie to miał wygłosić J. F. Rutherford — człowiek, który dopiero co wyszedł z więzienia. W licznych ogłoszeniach prasowych Rutherford obiecał bezstronnie przedstawić fakty i wyjaśnić, dlaczego niezgodnie z prawem skazano członków zarządu Towarzystwa. Czy jednak ktoś będzie na tyle zainteresowany, by przyjść na wykład?

Oddźwięk był nadspodziewany. Przemówienia wysłuchało 3500 osób, a jakieś 600 innych trzeba było odprawić, gdyż zabrakło miejsc. Brat Rutherford nie posiadał się z radości. Zgodził się wystąpić jeszcze raz w poniedziałek wieczorem — dla tych, którzy nie mogli go wysłuchać wcześniej. Przybyło aż 1500 osób. Brat Rutherford był jednak tak chory, iż nie mógł dokończyć przemówienia. Po godzinie musiał go zastąpić współpracownik. Niemniej sprawdzian w Los Angeles się powiódł. Przekonało to brata Rutherforda o sporym zainteresowaniu orędziem Królestwa, toteż był zdecydowany dopilnować, żeby je ogłaszano.

Do dzieła!

W lipcu 1919 roku brat Rutherford wrócił do pracy w Biurze Głównym w Pittsburghu. W ciągu kilku następnych miesięcy sprawy potoczyły się błyskawicznie. Wszczęto przygotowania do zgromadzenia Badaczy Pisma Świętego, które zaplanowano na okres od 1 do 8 września 1919 roku w Cedar Point w stanie Ohio. Biuro Towarzystwa przeniesiono z powrotem do Brooklynu, gdzie zaczęło funkcjonować od 1 października.

Czym mieli się teraz zająć? Na zgromadzeniu w Cedar Point wyraźnie uwypuklono ich misję. We wtorek 2 września brat Rutherford oświadczył: „Misją chrześcijanina na ziemi (...) jest głoszenie orędzia o sprawiedliwym Królestwie Pana, które zapewni błogosławieństwa całemu wzdychającemu stworzeniu”. Trzy dni później, w piątek 5 września, nazwany Dniem Współpracowników, brat Rutherford powiedział ponadto: „W chwilach zadumy chrześcijanin niewątpliwie zadaje sobie pytanie: Jaki jest cel mego istnienia na ziemi? Odpowiedź powinna brzmieć: Pan łaskawie uczynił mnie swym ambasadorem, żebym zanosił światu Boskie orędzie pojednania, a moim przywilejem oraz obowiązkiem jest rozgłaszanie tego orędzia”.

Nastał czas, aby się zabrać do dzieła głoszenia o Królestwie Bożym! Brat Rutherford zapowiedział pomoc w wykonywaniu tego zadania: „Dzięki opatrzności Pańskiej przystąpiliśmy do wydawania nowego czasopisma pod tytułem ZŁOTY WIEK”. Delegaci na to zgromadzenie nawet nie przeczuwali, jak odważne będzie to pismo.

„To pierwsze powojenne zgromadzenie było dla nas ogromnym bodźcem” — wspominał Herman L. Philbrick, który przyjechał na ten kongres z Bostonu w stanie Massachusetts. Zjazd w Cedar Point rzeczywiście pobudził Badaczy Pisma Świętego do działania. Gotowi byli podjąć się dzieła obwieszczania dobrej nowiny. Wyglądało to tak, jakby po śmierci wrócili do życia (por. Ezech. 37:1-14; Obj. 11:11, 12).

Tymczasem na arenie świata rozgrywały się znamienne wydarzenia. Dnia 28 czerwca 1919 roku podpisano traktat wersalski, który wszedł w życie 10 stycznia 1920 roku. Oznaczało to oficjalne zakończenie akcji militarnych przeciw Niemcom podczas pierwszej wojny światowej oraz stanowiło zapowiedź utworzenia Ligi Narodów, międzynarodowej organizacji mającej na celu utrzymanie pokoju na świecie.

‛Rozgłaszajcie wieść o Królu i Królestwie’

W roku 1922 Badacze Pisma Świętego ponownie zebrali się w Cedar Point, gdzie w dniach od 5 do 13 września miało się odbyć dziewięciodniowe zgromadzenie. W miarę jak napływali delegaci na ten międzynarodowy zjazd, potęgował się nastrój oczekiwania. Punkt kulminacyjny nastąpił w piątek 8 września, gdy brat Rutherford wygłosił przemówienie pod tytułem „Królestwo”.

Thomas J. Sullivan opowiadał później: „Ci, którzy mieli przywilej być na tym zgromadzeniu, wciąż jeszcze widzą, jak brat Rutherford z całą powagą prosi kilka niespokojnych osób, spacerujących z powodu wielkiego upału, by ‛USIĄŚĆ’ i koniecznie ‛WYSŁUCHAĆ’ wykładu”. Kto to zrobił, nie pożałował, bo chodziło o historyczne przemówienie, w którym brat Rutherford wezwał słuchaczy do ‛rozgłaszania wieści o Królu i Królestwie’.

Uczestnicy zgromadzenia byli wprost zachwyceni. W Strażnicy napisano: „Wszystkich obecnych do głębi poruszył fakt, że odtąd każdy poświęcony ma obowiązek występować w charakterze publicznego głosiciela Króla i królestwa”. Rozjeżdżając się z tego zgromadzenia, Badacze Pisma Świętego wręcz pałali żarliwością dla dzieła głoszenia. Siostra Ethel Bennecoff, która miała wówczas dwadzieścia kilka lat i była kolporterką, wspomina: „Zostaliśmy pobudzeni do tego, by ‛rozgłaszać, rozgłaszać, rozgłaszać wieść o Królu i jego królestwie’ z jeszcze większą niż dotąd gorliwością i miłością w sercach”.

Ponieważ duchowe światło zrozumienia stawało się coraz jaśniejsze, Badacze Pisma Świętego zaczęli odkrywać pasjonujące prawdy biblijne (Prz. 4:18). Dzięki poznaniu tych cennych prawd dzieło rozgłaszania wieści o Królestwie Bożym nabrało ogromnego rozmachu. Jednocześnie trzeba było skorygować sposób myślenia, co dla niejednego było prawdziwą próbą.

„Nie spełnione nadzieje zdarzały się nie tylko za naszych dni”

W wydanej w roku 1920 książce Miliony ludzi z obecnie żyjących nigdy nie umrą! powiedziano: „Możemy przeto z ufnością oczekiwać, że rok 1925 zaznaczy się powrotem [ze śmierci] Abrahama, Izaaka, Jakóba i wiernych proroków starożytności (...) do stanu ludzkiej doskonałości”. Oprócz zmartwychwstania wiernych mężów z dawnych czasów niektórzy spodziewali się również, że w roku 1925 namaszczeni chrześcijanie otrzymają nagrodę niebiańską.b

Rok 1925 nadszedł i minął. Niektórzy porzucili swą nadzieję. Ale ogromna większość Badaczy Pisma Świętego okazała się wierna. Herald Toutjian, którego dziadkowie zostali Badaczami Pisma Świętego mniej więcej na przełomie wieków, wyjaśnia: „Rodzina moja zdołała sobie uświadomić, że nie spełnione nadzieje zdarzały się nie tylko za naszych dni. Nie ziściły się przecież podobne oczekiwania apostołów. (...) Jehowa jest godzien tego, by Mu oddawać cześć i lojalnie służyć bez względu na końcową nagrodę” (por. Dzieje 1:6, 7).

Organizacja Jehowy czy Szatana?

„Narodziny narodu” — to tytuł frapującego artykułu zamieszczonego w Strażnicy z 1 marca 1925 roku. Podano w nim dokładniejsze wyjaśnienie 12 rozdziału Księgi Objawienia, ale niektórym trudno było je przyjąć.

Symboliczne postacie wspomniane w tym rozdziale Księgi Objawienia objaśniono następująco: rodząca „niewiasta” (w. 1 i 2) to „[niebiańska] organizacja Boża”, „smok” (w. 3) to „organizacja Diabła”, a „syn mężczyzna” (w. 5, Bg) — „nowe królestwo, czyli nowy rząd”. Na tej podstawie po raz pierwszy wyraźnie zaznaczono, iż istnieją dwie różne, przeciwstawne organizacje — Jehowy i Szatana. Po „bitwie na niebie” (w. 7, Bg) Szatan i popierające go demony zostali wyrzuceni z nieba i strąceni na ziemię.

Earl E. Newell, który później służył jako podróżujący przedstawiciel Towarzystwa Strażnica, tak napisał o tym artykule: „Usiedliśmy i studiowaliśmy go całą noc, dopóki dobrze go nie zrozumiałem (...) Po przybyciu na zgromadzenie w Portland (stan Oregon) stwierdziliśmy, że wszyscy bracia są podenerwowani i niejeden miał nawet zamiar odsunąć się od Strażnicy z powodu tego artykułu”. Dlaczego niektórym tak trudno było przyjąć to objaśnienie 12 rozdziału Księgi Objawienia?

Głównym powodem była okoliczność, że wyraźnie różniło się ono od tego, co opublikowano w książce Dokonana tajemnica, będącej w znacznej mierze pośmiertnym zestawieniem pism brata Russella.c Walter J. Thorn, który usługiwał w charakterze pielgrzyma, wspomina: „Trudno było zaakceptować artykuł ‚Narodziny narodu’, ponieważ poprzednią interpretację, podaną przez drogiego nam brata Russella, uważaliśmy za ostatnie słowo na temat Objawienia”. Nic więc dziwnego, że niektórzy zgorszyli się tym wyjaśnieniem. „Wykładnia ta niewątpliwie może się okazać środkiem doprowadzającym do odsiewu”, zaznaczył inny pielgrzym, J. A. Bohnet, „jednak ci, którzy są naprawdę rzetelni i szczerzy w swej wierze, nie zachwieją się i będą się radować”.

Oddani i szczerzy bracia cieszyli się z tego nowego wyjaśnienia. Teraz było dla nich oczywiste, iż każdy należał albo do organizacji Jehowy, albo do organizacji Szatana. W artykule „Narodziny narodu” powiedziano: „Pamiętajmy, że będziemy mieć przywilej (...) mężnie walczyć za sprawę naszego Króla, głosząc poselstwo, które on polecił nam rozgłaszać”.

W latach dwudziestych i trzydziestych światło zrozumienia Biblii z biegiem czasu coraz bardziej się nasilało. Zaprzestano obchodzenia świeckich uroczystości i świąt, takich jak Boże Narodzenie. Zaniechano również innych praktyk i wierzeń, gdy zrozumiano, że swymi korzeniami tkwią w tradycjach zniesławiających Boga.d Jednakże Badacze Pisma Świętego nie tylko odrzucili błędne praktyki i wierzenia, lecz stale oczekiwali od Jehowy dalszych objawień prawdy.

„Wy jesteście moimi świadkami”

„‚Wy jesteście moimi świadkami’, brzmi wypowiedź Jehowy, ‚a ja jestem Bogiem’” (Izaj. 43:12, NW). Począwszy od lat dwudziestych Badacze Pisma Świętego coraz lepiej rozumieli głębokie znaczenie tych słów proroka Izajasza. Na łamach Strażnicy wielokrotnie zwracano uwagę na nasz obowiązek świadczenia o imieniu Jehowy i o Jego Królestwie. Przełomowe pod tym względem okazało się jednak zgromadzenie zorganizowane w roku 1931 w Columbus w stanie Ohio.

W niedzielne południe 26 lipca brat Rutherford wygłosił przemówienie publiczne „Królestwo — nadzieja świata”, które nadawała niezwykle rozległa sieć radiowa i które potem retransmitowało ponad 300 dalszych radiostacji. Pod koniec wykładu brat Rutherford skierował pod adresem chrześcijaństwa poważne ostrzeżenie, odczytując utrzymaną w ostrym tonie rezolucję „Przestroga od Jehowy do władców i do ludu”. Kiedy wezwał do jej przyjęcia, wszyscy obecni powstali z miejsc i zawołali: „Tak!” Z telegramów, które potem napłynęły, wynikało, że rezolucję poparło również wielu radiosłuchaczy.

Od pierwszej po południu, gdy brat Rutherford zakończył przemówienie publiczne, do godziny czwartej, kiedy znowu wystąpił przed słuchaczami, panowała atmosfera podniecenia. Brat Rutherford wyraźnie poprosił, żeby wszyscy szczerze zainteresowani wygłoszoną w południe przestrogą do chrześcijaństwa ponownie zajęli miejsca o czwartej.

Punktualnie o tej godzinie brat Rutherford zabrał głos i na początek oświadczył, że jego zdaniem to, co chce powiedzieć, będzie miało doniosłe znaczenie dla każdego słuchacza. Wzbudziło to jeszcze większe zainteresowanie audytorium. Podczas przemówienia brat przedstawił inną rezolucję, zatytułowaną „Nowe imię”, której punkt kulminacyjny stanowiło oświadczenie: „Pragniemy, by nas znano pod tym imieniem i nazywano nim, a mianowicie: Świadkowie Jehowy”. Zachwyceni uczestnicy zgromadzenia ponownie zerwali się z miejsc i gromko zawołali: „Tak!” Odtąd mieli być znani jako Świadkowie Jehowy!

„Dzięki duchowi Jehowy byliśmy nieustraszeni”

W roku 1927 członkowie ludu Jehowy zostali zachęceni do tego, by co niedziela poświęcać trochę czasu na świadczenie grupowe. Natychmiast pojawiły się przeszkody prawne. W samych USA przez kilka lat rosła liczba aresztowań: w roku 1933 było ich 268, w roku 1934 — 340, w roku 1935 — 478, a w 1936 — aż 1149. O co oskarżano Świadków? Wymyślano różne zarzuty, jak handel bez zezwolenia, zakłócanie spokoju bądź naruszanie prawa do odpoczynku niedzielnego. Poszczególne grupy Świadków nie miały doświadczenia w kontaktach z funkcjonariuszami policji i prawnikami. Korzystanie zaś z pomocy prawnej na miejscu było albo zbyt kosztowne, albo wprost niemożliwe ze względu na uprzedzenia. Wobec tego Towarzystwo Strażnica roztropnie postanowiło utworzyć w Brooklynie dział prawny, który miał się zająć udzielaniem porad.

Nie poprzestano jednak na energicznej obronie prawnej. Ci szczerzy Świadkowie Jehowy byli zdecydowani żyć zgodnie z imieniem, które przyjęli. Toteż na początku lat trzydziestych odpowiedzieli na atak, przechodząc do ofensywy. W jaki sposób? Podjęli specjalne akcje głoszenia, które nazywano kampaniami dywizjonowymi. Tysiące ochotników w całych USA zorganizowano w „dywizjony”. Kiedy w jakimś mieście aresztowano Świadków za głoszenie od domu do domu, szybko przybywała grupa ochotników z innych okolic i przystępowała do „oblężenia”, dając tamtejszym mieszkańcom gruntowne świadectwo.e

Te kampanie dywizjonowe ogromnie się przyczyniły do umocnienia miejscowych Świadków. W każdym „dywizjonie” byli wykwalifikowani bracia, których przeszkolono w prowadzeniu rozmów z władzami. Bracia mieszkający w takich niespokojnych okolicach — czasem były to małe miasteczka — czerpali mnóstwo otuchy ze świadomości, że nie są osamotnieni w głoszeniu wieści o Królestwie Bożym.

Udział w kampaniach dywizjonowych w latach trzydziestych wymagał niemałej odwagi. W okresie wielkiego kryzysu gospodarczego brakowało pracy. Jednakże Nicholas Kovalak jun., który jakieś 40 lat był nadzorcą podróżującym, wspomina: „Po nadejściu wezwania, by opracować taki niespokojny teren, ‚kierownik służby’ zwoływał ochotników. Proszono, by się nie zgłaszał nikt, kto się boi utracić pracę. (...) Cieszyliśmy się jednak, że zawsze było 100 procent chętnych!” John Dulchinos, nadzorca w Springfield w stanie Massachusetts, powiedział: „To były naprawdę pasjonujące lata i zachowaliśmy o nich cenne wspomnienia. Dzięki duchowi Jehowy byliśmy nieustraszeni”.

W tym czasie pogłębiało się też zrozumienie Biblii, co miało wywrzeć ogromny wpływ na dzieło.

Co z Jonadabami?

W roku 1932 wyjaśniono, że Jonadab, towarzysz króla Jehu, wyobraża klasę ludzi, którzy dostąpią życia wiecznego na ziemi (2 Król. 10:15-28).f Jonadabowie, jak z czasem ich nazwano, uważali za przywilej, iż mogą być towarzyszami namaszczonych sług Jehowy i w pewnej mierze pomagać im w rozgłaszaniu wieści o Królestwie. Ale wówczas nie podejmowano żadnych specjalnych starań, żeby zgromadzać i wprowadzać do organizacji osoby żywiące nadzieję ziemską.

Prawdziwą zachętą dla Jonadabów stała się Strażnica z 15 sierpnia 1934 roku. W artykule „Dobroć jego” napisano: „Czy Jonadab powinien się poświęcić Panu i zostać ochrzczony? Odpowiedź: Jest rzeczą nader słuszną, by Jonadab poświęcił się na wykonywanie woli Bożej. Bez tego nikt nigdy nie dostąpi życia. Zanurzenie w wodzie stanowi jedynie symbol, że ktoś się poświęcił [lub jak byśmy dziś powiedzieli: oddał się] na spełnianie woli Bożej, wobec czego nie byłoby niestosowne”. Jonadabowie ogromnie się ucieszyli!

Czekało ich jednak coś jeszcze radośniejszego. Następnej wiosny w kilku numerach Strażnicy, poczynając od wydania z 1 kwietnia 1935 roku, ukazywało się ogłoszenie: „Strażnica ponownie przypomina swym czytelnikom, że w dniach od 30 maja do 3 czerwca 1935 roku odbędzie się w Waszyngtonie D. C. konwencja świadków Jehowy i Jonadabów”.g Jonadabowie z niecierpliwością oczekiwali tego zgromadzenia!

W drugim dniu kongresu brat Rutherford wygłosił po południu przemówienie, którego tematem był „lud wielki”, przepowiedziany w Księdze Objawienia 7:9-17 (Bg). W swych wywodach wyjaśnił, że ten lud wielki składa się z nowożytnych Jonadabów i że muszą oni być tak samo wierni Jehowie, jak pomazańcy. Słuchacze byli zachwyceni! Na prośbę mówcy Jonadabowie powstali. Mildred Cobb, która została ochrzczona latem 1908 roku, opowiada: „Najpierw zapanowała cisza, a potem rozległy się okrzyki radości oraz głośna i długa owacja”.

To pogłębione zrozumienie Biblii wywarło ogromny wpływ na działalność Świadków Jehowy. Sadie Carpenter, która ponad 60 lat była głosicielką pełnoczasową, powiedziała: „Ogarnięci ogromnym entuzjazmem (...) wróciliśmy na nasze tereny, by szukać ludzi przyrównanych do owiec, których należało jeszcze zgromadzić”. W Roczniku Świadków Jehowy — 1936 doniesiono później: „Objaśnienie to poruszyło braci i zachęciło ich do wzmożenia działalności; ze wszystkich zakątków ziemi napływają informacje świadczące o radości z tego, że ostatek ma teraz przywilej zanosić orędzie ludowi wielkiemu oraz że obie grupy współdziałają ku chwale imienia Pańskiego”. Aby pomóc im wywiązywać się z tego zadania, w roku 1936 wydano książkę Bogactwo, w której obszernie przedstawiono perspektywy otwierające się w myśl Pisma Świętego przed ludem wielkim.

Oddani Bogu i ochrzczeni członkowie ludu wielkiego wreszcie znaleźli swe właściwe miejsce u boku pomazańców, uczestnicząc wraz z nimi w rozgłaszaniu wieści o Królestwie Bożym.

‛Wygarbować skórę tej starusze’

W latach trzydziestych ci gorliwi Świadkowie głosili między innymi ostre jak żądło orędzia demaskujące religię fałszywą. Pomocne w tym narzędzie wydano na walnym zjeździe Świadków Jehowy, zorganizowanym w dniach od 15 do 20 września 1937 roku w Columbus w stanie Ohio.

W sobotę rano 18 września brat Rutherford ogłosił po swym przemówieniu wydanie w języku angielskim brązowej książki Nieprzyjaciele. Zdemaskowano w niej religię fałszywą, nazywając ją „groźnym wrogiem, nieustannie działającym na szkodę ludzkości”. Przedstawicieli religii fałszywej utożsamiono z „agentami Diabła — bez względu na to, czy są tego świadomi, czy nie”. Pokazując tę publikację słuchaczom, brat Rutherford powiedział: „Zwróćcie uwagę, że okładki tej książki są koloru dębiny, i za jej pomocą wygarbujemy skórę tej starusze”.h Słowa te przyjęto gromkimi i entuzjastycznymi oklaskami.

Przez kilka lat do ‛garbowania skóry tej starusze’ posługiwano się gramofonem. W związku z tym na zgromadzenie w roku 1937 przygotowano niespodziankę. Elwood Lunstrum, który wtedy miał zaledwie 12 lat, wspomina: „Na owym kongresie wprowadzono pracę z gramofonem przenośnym w progach domów. Przedtem zabieraliśmy gramofon do służby polowej, ale włączaliśmy go tylko wtedy, gdy nas zaproszono do środka. (...) Na zjeździe w Columbus przedstawiono zarys działalności ‚pionierów specjalnych’, którym powierzono zadanie przewodzenia w pracy z gramofonem przy drzwiach, w składaniu wizyt zainteresowanym (po raz pierwszy nazwano je wtedy ‚odwiedzinami ponownymi’) i w prowadzeniu studiów biblijnych według programu zwanego ‚wzorcowym studium’”.

Lud Jehowy był po tym zgromadzeniu dobrze wyposażony do głoszenia o Królestwie Bożym. Z pewnością potrzebował wszelkich możliwych zachęt. Narastająca w latach trzydziestych fala nacjonalizmu przyniosła ze sobą sprzeciw przejawiający się niekiedy w postaci ataków motłochu. Stali za tym ludzie zdecydowani przeszkadzać Świadkom Jehowy w zgromadzaniu się i głoszeniu.

„Banda rabusiów”

Najbardziej zawziętymi przeciwnikami okazali się członkowie niektórych grup Akcji Katolickiej. W dniu 2 października 1938 roku brat Rutherford bez ogródek wypowiedział się na ich temat w wykładzie „Faszyzm czy wolność”, który później ukazał się w formie broszury rozpowszechnionej w milionach egzemplarzy. Brat Rutherford przytoczył w swym przemówieniu wiele wypadków łamania prawa, by wskazać na zmowę między pewnymi urzędnikami państwowymi a reprezentantami Kościoła katolickiego.

Po przedstawieniu tych informacji Rutherford powiedział dalej: „Gdy lud widzi taką masę faktów i spostrzega, że pod płaszczykiem religii odbiera się mu jego prawa, hierarchia podnosi wielki krzyk: ‚Kłamstwo! Zakneblować usta takim i nie dać im mówić!’” Następnie zapytał: „Czy jest co złego w mówieniu prawdy o bandzie rabusiów łupiących ludzi? Nie! (...) Czy człowiek uczciwy ma być zakneblowany i zmuszony do milczenia, gdy widzi, jak banda rabusiów niszczy wolność ludzi? A przede wszystkim, czy ludzie mają być pozbawieni danego im przez Boga przywileju spokojnych zebrań i wolności służenia Wszechmogącemu Bogu oraz wolności słowa, gdy chcą mówić o Królestwie Bożym i o tych, co mu się opierają?”

Po takich ostrych słowach krytyki grupy Akcji Katolickiej dalej nękały lud Boży w całych USA. Świadkowie Jehowy toczyli walkę prawną w obronie wolności religijnej i swego prawa do głoszenia o Królestwie Bożym. Sytuacja jeszcze się pogorszyła, gdy świat uwikłał się w wojnę. W Europie, Afryce i Azji w jednym kraju po drugim stosowano wobec Świadków restrykcje prawne i zamykano ich do więzień.

„Każdy chciał pojechać do Saint Louis”

„W roku 1941”, wspomina Norman Larson, który akurat wtedy podjął służbę pełnoczasową, „wszyscy czuliśmy, że nadchodzą krytyczne czasy, ponieważ w Europie rozszalała się wojna. Toteż każdy chciał pojechać do Saint Louis”. Po co? By uczestniczyć w teokratycznym zgromadzeniu Świadków Jehowy, które miało się tam odbyć w dniach od 6 do 10 sierpnia 1941 roku. I rzeczywiście przybył na nie „każdy”. Obiekty przygotowane na tę okazję pękały w szwach. Według ocen policji najwyższa liczba obecnych wyniosła 115 000.

Począwszy od pierwszego dnia w programie zgromadzenia padały niezwykle potrzebne wówczas słowa zachęty. Przemówienie wstępne brata Rutherforda pod tytułem „Nieskazitelność” uwypukliło myśl przewodnią kongresu. „Jeszcze lepiej zrozumieliśmy, dlaczego Jehowa dopuszcza tak ostre prześladowania swego ludu na całej ziemi” — wspominała Hazel Burford, która aż do śmierci w roku 1983 prawie 40 lat pracowała jako misjonarka. W Roczniku Świadków Jehowy — 1942 tak powiedziano o tym zgromadzeniu: „Mogliśmy wyraźnie sobie uzmysłowić, że mamy do wykonania wielkie dzieło świadczenia i że nasz udział w nim pomoże nam zachować nieskazitelną prawość, choćby znienawidzili nas wszyscy ludzie i wszystkie organizacje tego świata”.

W niedzielę 10 sierpnia, ogłoszoną Dniem Dzieci, zdarzyło się coś wzruszającego. Przed otwarciem sesji przedpołudniowej 15 000 dzieci — w wieku od 5 do 18 lat — zebrało się na murawie bezpośrednio przed podium oraz na miejscu zarezerwowanym dla nich w miasteczku kempingowym, gdzie odbierali program ci, którzy nie zmieścili się na stadionie. Kiedy brat Rutherford, mający wówczas ponad 70 lat, stanął na podium, dzieci zgotowały mu owację. Pomachał im chusteczką, a dzieci mu odmachały. Potem wyraźnym, miłym głosem przedstawił całemu audytorium wykład pod tytułem „Dzieci Króla”. Ponad godzinę przemawiał do wszystkich obecnych, a następnie skierował swe słowa do dzieci siedzących w zarezerwowanych sektorach.

Spoglądając na rozpromienione młode twarze, zwrócone w jego stronę, powiedział: „Proszę, żeby każde z was, które chce pełnić wolę Bożą, popierać teokratyczny rząd Chrystusa Jezusa oraz okazywać posłuszeństwo Bogu i Jego Królowi, powstało teraz z miejsca”. Dzieci zerwały się jak jeden mąż. „Patrzcie”, zawołał z zapałem mówca, „oto ponad 15 000 nowych świadków na rzecz Królestwa!” Rozległa się burza oklasków. „Niechaj każde z was, które będzie w miarę swych najlepszych możliwości opowiadać innym o Królestwie Bożym i o związanych z nim błogosławieństwach, powie: ‚Tak!’” Rozległo się gromkie: „Tak!”

Punktem kulminacyjnym tego wydarzenia było ogłoszenie przez brata Rutherforda wydania nowej książki — Dzieci, co przyjęto okrzykami radości i rzęsistymi oklaskami. Następnie mówca — odznaczający się wysokim wzrostem — zaczął rozdawać te książki dzieciom, które ustawiły się w długiej kolejce i pojedynczo do niego podchodziły. Niejednemu na ten widok popłynęły łzy.

Wiele dzieci obecnych tam owego niedzielnego poranka żyło zgodnie ze swym „Tak!” Książkę Dzieci otrzymali wtedy na przykład LaVonne Krebs, Merton Campbell oraz Eugene i Camilla Rosamowie. W roku 1992 wciąż jeszcze pracowali w głównej siedzibie Towarzystwa, mając już za sobą kolejno: 51, 49, 49 i 48 lat służby pełnoczasowej. Niektóre z tych dzieci pełniły później służbę w charakterze misjonarzy w obcych krajach. Należą do nich między innymi: Eldon Deane (Boliwia), Richard i Peggy Kelseyowie (Niemcy), Ramon Templeton (Niemcy) i Jennie Klukowski (Brazylia). Program tamtego niedzielnego ranka w Saint Louis pozostawił niezatarte ślady w wielu młodych sercach!

W niedzielę po południu brat Rutherford skierował do uczestników zjazdu słowa pożegnalne. Zachęcał ich do dalszego rozgłaszania wieści o Królestwie Bożym. „Jestem zupełnie pewien”, powiedział, „że odtąd (...) liczba tych, którzy będą tworzyć lud wielki, zacznie bardzo szybko rosnąć”. Zachęcił, żeby po powrocie do domu „zdobywali się na wzmożony wysiłek (...) i poświęcali jak najwięcej czasu na tę działalność”. Potem zakończył zgromadzenie słowami: „Cóż, drodzy bracia, niech wam Pan błogosławi. Nie mówię: ‚Żegnajcie’, bo mam nadzieję, że jeszcze się z wami kiedyś zobaczę”.

Jednakże wielu widziało wówczas brata Rutherforda po raz ostatni.

Ostatnie dni J. F. Rutherforda

Brat Rutherford miał raka okrężnicy i na zgromadzeniu w Saint Louis czuł się bardzo źle. Mimo to zdołał wygłosić pięć dobitnych przemówień. Jednakże po zgromadzeniu stan jego zdrowia się pogorszył i musiał mieć wytworzoną przetokę jelita grubego. Arthur Worsley pamięta dzień, w którym brat Rutherford pożegnał się z rodziną Betel. „Wyznał nam, iż musi się poddać poważnej operacji, ale jest przekonany, że bez względu na to, czy ją przeżyje, będziemy dalej rozgłaszać imię Jehowy. (...) Na koniec powiedział: ‚Jeśli będzie wolą Bożą, to was jeszcze zobaczę. Jeśli nie, walczcie dalej’. Cała rodzina miała łzy w oczach”.

Siedemdziesięciodwuletni Rutherford przeżył operację. Krótko potem przewieziono go do willi w Kalifornii, którą kiedyś nazwał Bet-Sarim. Zarówno lekarze, jak i jego bliscy zdawali sobie sprawę, że już nie wyzdrowieje. Musiał być nawet jeszcze raz operowany.

W połowie grudnia przyjechali do niego z Brooklynu Nathan H. Knorr, Frederick W. Franz i Hayden C. Covington. Hazel Burford, która opiekowała się bratem Rutherfordem w tamtym smutnym i ciężkim okresie, opowiedziała później: „Spędzili z nim kilka dni, omawiając sprawozdanie roczne, mające się ukazać w Roczniku, a także inne sprawy organizacyjne. Po ich odjeździe brat Rutherford coraz bardziej słabł i trzy tygodnie później, w czwartek 8 stycznia 1942 roku, zakończył swój ziemski bieg, dochowawszy wierności”.i

Jak w Betel przyjęto wiadomość o jego śmierci? „Nigdy nie zapomnę dnia, w którym się dowiedzieliśmy o odejściu brata Rutherforda” — wspomina William A. Elrod, który przez dziewięć lat należał do rodziny Betel. „Było to w południe, gdy rodzina zebrała się na posiłek. Podano tylko krótki komunikat. Nie było żadnych przemówień. Nikt nie wziął dnia wolnego z okazji żałoby. Przeciwnie, wróciliśmy do drukarni i pracowaliśmy ciężej niż kiedykolwiek”.

Były to czasy niezwykle trudne dla Świadków Jehowy. Wojna przerodziła się w konflikt na skalę światową. Z Europy walki przeniosły się do Afryki, a potem na tereny ówczesnego Związku Radzieckiego. Dnia 7 grudnia 1941 roku, a więc zaledwie miesiąc przed śmiercią brata Rutherforda, Japończycy zaatakowali Pearl Harbor i tym samym wciągnęli w wojnę Stany Zjednoczone. W wielu krajach Świadkowie Jehowy byli napastowani przez motłoch lub w inny sposób okrutnie prześladowani.

Co im przyniesie najbliższa przyszłość?

[Przypisy]

[Ramka i ilustracja na stronie 76]

„Dom Książąt”

Po niesłusznym uwięzieniu, zakończonym uwolnieniem w roku 1919, brat Rutherford przeszedł ciężkie zapalenie płuc. W wyniku przebytej choroby miał już tylko jedno zdrowe płuco. W latach dwudziestych jeździł na leczenie do San Diego w Kalifornii i lekarz zalecił mu spędzać tam jak najwięcej czasu. Od roku 1929 brat Rutherford pracował zimą w San Diego, w domu, który nazwał Bet-Sarim. Wzniesiono go z funduszy zebranych specjalnie na ten cel. Akt notarialny opublikowany w całości w „Złotym Wieku” (z 19 marca 1930 roku) przelewał prawa własności na J. F. Rutherforda, a potem na Towarzystwo Strażnica.

W książce „Zbawienie”, wydanej po angielsku w roku 1939, tak napisano o Bet-Sarim: „Hebrajskie słowa ‚Bet Sarim’ znaczą ‚Dom Książąt’, toteż posiadłość tę nabyto i wybudowano na niej dom w tym celu, by dać namacalny dowód, że żyją dziś na ziemi ludzie, którzy bezgranicznie wierzą w Boga i Chrystusa Jezusa oraz w Jego Królestwo, jak również są przekonani, że Pan wkrótce wskrzesi na ziemi wiernych mężów z czasów starożytnych i powierzy im widzialne sprawy ziemskie”.

Kilka lat po śmierci brata Rutherforda zarząd Towarzystwa Strażnica postanowił sprzedać Bet-Sarim. Dlaczego? W „Strażnicy” z 15 grudnia 1947 roku wyjaśniono: „Całkowicie spełnił swą rolę i teraz służy tylko jako obiekt pamiątkowy, którego utrzymanie jest dość kosztowne; nasza wiara w powrót mężów z dawnych czasów, których Król Chrystus Jezus ustanowi książętami na CAŁEJ ziemi (a nie tylko w Kalifornii), opiera się nie na domu Bet-Sarim, lecz na obietnicach ze Słowa Bożego”.j

[Przypis]

[Ramka i ilustracje na stronach 80, 81]

Rozgłaszanie orędzia Królestwa przez radio

W ciągu dwóch lat od rozpoczęcia regularnego nadawania komercyjnych audycji radiowych zaczęto wykorzystywać ten środek przekazu do rozgłaszania orędzia Królestwa. Dnia 26 lutego 1922 roku brat Rutherford wygłosił w Kalifornii swoje pierwsze przemówienie radiowe. Dwa lata później, 24 lutego 1924 roku, na Staten Island w Nowym Jorku uruchomiono radiostację Towarzystwa Strażnica, WBBR. Później Towarzystwo organizowało na całym świecie sieci radiowe w celu emitowania programów i wykładów o tematyce biblijnej. W 1933 roku aż 408 stacji transmitowało orędzie Królestwa na sześć kontynentów!

[Ilustracje]

Radiostacja WBBR w Nowym Jorku, użytkowana przez Towarzystwo Strażnica od roku 1924 do 1957

Orkiestra WBBR w roku 1926

W londyńskiej Royal Albert Hall (poniżej) 11 września 1938 roku J. F. Rutherford wygłosił przemówienie „Spojrzyj faktom w oczy”; salę wypełniło ponad 10 000 osób, a miliony innych wysłuchało wykładu przez radio

Program otwarcia stacji WBBR

Zespół radiostacji 2HD w Newcastle (Nowa Południowa Walia, Australia)

Radiostacja CHCY w Edmonton (prowincja Alberta), jedna z kilku kanadyjskich stacji Towarzystwa

Radiostacja w Estonii transmitowała audycje do Finlandii

Wyposażenie radiostacji WORD w pobliżu Chicago (stan Illinois), która należała do Towarzystwa i była przez nie użytkowana

[Ramka i ilustracje na stronie 87]

Głoszenie z gramofonami

W roku 1933 Świadkowie Jehowy zaczęli stosować jeszcze jedną nowatorską metodę głoszenia. Korzystając z przenośnego aparatu ze wzmacniaczem i głośnikiem, w salach, parkach i innych miejscach publicznych odtwarzali z płyt (33 1/3 obr./min) radiowe przemówienia brata Rutherforda. Orędzie Królestwa rozbrzmiewało również z samochodów i łodzi wyposażonych w megafony.

Skuteczność posługiwania się tymi urządzeniami zachęciła do wprowadzenia jeszcze jednej nowości — głoszenia od domu do domu z lekkimi gramofonami. W roku 1934 Towarzystwo rozpoczęło produkcję przenośnych gramofonów i serii płyt (78 obr./min) z czteroipółminutowymi przemówieniami biblijnymi. W sumie nagrano na płyty wykłady na 92 tematy. Towarzystwo wyprodukowało łącznie ponad 47 000 gramofonów, służących do rozgłaszania wieści o Królestwie. Z czasem zaczęto jednak kłaść większy nacisk na ustne przedstawianie orędzia Królestwa, toteż pracę z gramofonami stopniowo ograniczano.

[Ilustracje]

Gdy samochód wyposażony w megafony stawał na wzgórzu, orędzie Królestwa słyszano w odległości wielu kilometrów (powyżej)

Obsługiwanie gramofonu w Meksyku (po prawej)

Łódź z megafonami na Tamizie w Londynie (powyżej)

Praca polowa z gramofonem (po lewej)

Pokaz obsługi gramofonu działającego w pozycji pionowej — rok 1940 (po prawej)

[Ilustracja na stronie 79]

J. A. Bohnet

[Ilustracja na stronie 88]

Od roku 1917, kiedy to J. F. Rutherford został prezesem, do roku 1941 Towarzystwo Strażnica wydało mnóstwo publikacji, między innymi 24 książki, 86 broszur, regularnie ukazujące się „Roczniki”, jak również czasopisma „Strażnica” i „Złoty Wiek” (nazwany później „Pociechą”)