Od nieszczęsnych strzałów, które padły w Sarajewie 28 czerwca 1914 roku, minęło osiemdziesiąt lat. Śmierć poniósł wówczas arcyksiążę Franciszek Ferdynand wraz z żoną, księżną Zofią, co spotęgowało wrogość pomiędzy Austro-Węgrami a Serbią i doprowadziło do wybuchu pierwszej wojny światowej. Z 65 milionów młodych mężczyzn wysłanych na pola bitewne około 9 milionów nigdy już nie powróciło. Liczba zabitych — wraz z ofiarami wśród ludności cywilnej — wyniosła 21 milionów. Niektórzy wciąż jeszcze mówią, że z chwilą rozpoczęcia się tamtej wojny — w sierpniu 1914 roku — „świat oszalał”.

Jak wiadomo z historii, w roku 1914, w którym dokonano zamachu na Franciszka Ferdynanda, południowosłowiańskie krainy: Słowenia, Chorwacja oraz Bośnia i Hercegowina wchodziły w skład Austro-Węgier. Jeśli chodzi o Serbię, od roku 1878 była państwem niepodległym, mającym silne poparcie Rosji. Ale ponieważ wielu Serbów mieszkało w prowincjach pozostających pod zarządem monarchii austro-węgierskiej, Serbia domagała się od niej zrzeczenia się wszystkich okupowanych ziem na Bałkanach. I choć pomiędzy Serbią a Chorwacją istniał zatarg, pod jednym względem oba kraje były zgodne: pragnęły się wyzwolić spod władzy znienawidzonych cudzoziemców. Nacjonalistom marzyło się utworzenie zjednoczonego królestwa wszystkich południowych Słowian. Głównymi rzecznikami takiego niepodległego państwa byli właśnie Serbowie.

Cesarz Franciszek Józef miał wówczas 84 lata. Wkrótce władzę cesarską miał objąć arcyksiążę Franciszek Ferdynand, który zdaniem serbskich nacjonalistów był przeszkodą na drodze do realizacji ich wizji królestwa południowych Słowian.

Idea państwa południowych Słowian do tego stopnia zafascynowała grupę serbskich studentów, że gotowi byli dla niej umrzeć. Spośród nich wytypowano kilku śmiałków, którzy mieli się targnąć na arcyksięcia. Zostali wyposażeni w broń i przeszkoleni przez tajną serbską organizację nacjonalistyczną Czarna Ręka. W zamachu wzięło udział dwóch z nich. Jeden osiągnął cel. Nazywał się Gavrilo Princip i liczył sobie 19 lat.

Zamach ten rzeczywiście pomógł w urzeczywistnieniu celów przyświecających spiskowcom. Kiedy po pierwszej wojnie światowej Austro-Węgry się rozpadły, Serbia odegrała czołową rolę w jednoczeniu południowych Słowian, którego wynikiem było powstanie w roku 1918 Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców. W roku 1929 przyjęło ono nazwę Jugosławia. Jednakże odkąd przestała istnieć potrzeba stawiania wspólnego oporu Austro-Węgrom, między poszczególnymi grupami uwidoczniły się różnice. Mieszkało tam blisko 20 wspólnot etnicznych, których członkowie używali czterech języków urzędowych i kilku innych, dwóch alfabetów (łacińskiego i grażdanki) oraz wyznawali trzy główne religie: katolicką, prawosławną i islam. Religia do dziś stanowi najważniejszą przyczynę podziałów. Innymi słowy, w tym nowym państwie nie brakowało trwałych czynników dezintegrujących.