13, 14. (a) Jaki inny fragment Biblii, w którym występuje wyrażenie „nowe niebiosa i nowa ziemia”, chcemy teraz rozpatrzyć? (b) Dlaczego proroctwo Piotra jest szczególnie interesujące w naszych czasach?

¹³ Nie zapominajmy o celu naszych rozważań. Nie chodzi nam o ćwiczenie się w interpretacji Biblii ani o zwykły przegląd starożytnych dziejów. Aby się o tym przekonać, przeanalizujmy inny werset zawierający wyrażenie „nowe niebiosa i nowa ziemia”. Znajdziesz je w 3 rozdziale Listu 2 Piotra i przekonasz się, że wchodzi tu w grę nasza przyszłość.

¹⁴ Apostoł Piotr napisał swój list przeszło 500 lat po powrocie Żydów do ojczyzny. Jako jeden z apostołów zwracał się do naśladowców Jezusa Chrystusa, którego w 2 wersecie tego rozdziału nazywa „Panem”. W wersecie 4 wspomina o jego „obiecanej obecności”, a więc proroctwo to staje się niezwykle aktualne właśnie dzisiaj. Mnóstwo dowodów wskazuje, iż od czasów I wojny światowej Jezus jest już obecny w tym sensie, że objął władzę w niebiańskim Królestwie Bożym (Objawienie 6:1-8; 11:15, 18). Okoliczność ta nabiera szczególnego znaczenia w świetle kolejnej zapowiedzi utrwalonej przez Piotra w tym rozdziale.

15. Jak spełnia się zapowiedź Piotra o „nowych niebiosach”?

¹⁵ W Liście 2 Piotra 3:13 czytamy: „Są jednak nowe niebiosa i nowa ziemia, których oczekujemy zgodnie z jego obietnicą, i w nich ma mieszkać prawość”. Być może już wiesz, że Władcą w tych „nowych niebiosach” jest Jezus, przebywający w niebie (Łukasza 1:32, 33). Jednakże różne wersety biblijne wskazują, iż nie będzie panował on w pojedynkę. Miejsce w niebie przyrzekł apostołom oraz innym uczniom. W Liście do Hebrajczyków apostoł Paweł nazwał takie osoby „uczestnikami powołania niebiańskiego”. Sam Jezus zaś oznajmił, że należący do tego grona będą razem z nim zasiadać w niebie na tronach (Hebrajczyków 3:1; Mateusza 19:28; Łukasza 22:28-30; Jana 14:2, 3). W skład nowych niebios wchodzą zatem jeszcze inni, mający sprawować władzę wespół z Jezusem. A co Piotr miał na myśli, wspominając o „nowej ziemi”?

16. W jakim sensie „nowa ziemia” już istnieje?

¹⁶ Podobnie jak to było w starożytności, gdy ziściły się proroctwa o powrocie Żydów do ich ojczyzny, również nowożytne spełnienie słów z Listu 2 Piotra 3:13 dotyczy ludzi podlegających zwierzchnictwu nowych niebios. Obecnie już miliony osób chętnie podporządkowuje się temu panowaniu. Odnoszą one pożytek z jego programu wychowawczego i starają się przestrzegać jego praw wyłuszczonych w Biblii (Izajasza 54:13). Stanowią trzon „nowej ziemi”, tworzą bowiem ogólnoziemską społeczność, złożoną z przedstawicieli wszystkich narodów, języków i ras, którzy zgodnie współpracują ze sobą jako poddani już panującego Króla Jezusa Chrystusa. Na uwagę zasługuje fakt, że i ty możesz do nich należeć! (Micheasza 4:1-4).

17, 18. Dlaczego słowa z Listu 2 Piotra 3:13 stanowią podstawę do ufnego spoglądania w przyszłość?

¹⁷ Nie koniec na tym, istnieje bowiem znacznie więcej szczegółów dotyczących przyszłych wydarzeń. W 3 rozdziale Listu 2 Piotra znajdujemy jeszcze informacje o nadchodzących ogromnych zmianach. W wersetach 5 i 6 apostoł przypomina o potopie, który za dni Noego położył kres ówczesnemu nikczemnemu światu. Z kolei w wersecie 7 Piotr oznajmia, że „teraźniejsze niebiosa i ziemię” — czyli zarówno władców, jak i ich poddanych — zachowano na „dzień sądu i zagłady ludzi bezbożnych”. Stanowi to potwierdzenie, iż sformułowanie „teraźniejsze niebiosa i ziemia” nie odnosi się do materialnego wszechświata, lecz do ludzi oraz ich władców.

¹⁸ Następnie Piotr wyjaśnia, że nadciągający dzień Jehowy doprowadzi do wielkiego oczyszczenia i utoruje drogę nowym niebiosom i nowej ziemi, wspomnianym w wersecie 13. Przy końcu tego wersetu nadmieniono, że „w nich ma mieszkać prawość”. Czyż nie jest to zapowiedź jakichś zasadniczych zmian na lepsze? Czyż nie należy oczekiwać czegoś zupełnie nowego — czasów, gdy życie będzie sprawiać ludziom o wiele więcej przyjemności niż dzisiaj? Jeżeli to dostrzegasz, to należysz do stosunkowo nielicznego grona osób, które potrafiły wnikliwie spojrzeć na prorocze zapowiedzi zawarte w Piśmie Świętym.

19. W jakim kontekście Księga Objawienia zapowiada nadejście „nowych niebios i nowej ziemi”?

¹⁹ Idźmy jednak dalej. Wyrażenie „nowe niebiosa i nowa ziemia” napotkaliśmy już w 65 rozdziale Księgi Izajasza oraz w 3 rozdziale Listu 2 Piotra. Zajrzyjmy teraz do 21 rozdziału Księgi Objawienia, w którym też występuje to sformułowanie. W zrozumieniu tego fragmentu znowu pomoże nam uwzględnienie kontekstu. Dwa rozdziały wcześniej, czyli w rozdziale 19, opisano w wymownych symbolach wojnę, ale nie jest to wojna między wrogimi sobie narodami. Po jednej stronie jest „Słowo Boga”. W postaci noszącej ten tytuł zapewne rozpoznajesz Jezusa Chrystusa (Jana 1:1, 14). Przebywa on w niebie i został tu ukazany na czele zastępów niebiańskich. Z kim toczy bitwę? W rozdziale tym wymieniono „królów”, „dowódców wojskowych” oraz ludzi „małych i wielkich” z różnych warstw społecznych. Bitwa ta ma związek z nadciągającym dniem Jehowy, z unicestwieniem wszelkiego zła (2 Tesaloniczan 1:6-10). Na początku następnego rozdziału opisano usunięcie „pradawnego węża, którym jest Diabeł i Szatan”. Możemy więc teraz przystąpić do rozważenia 21 rozdziału Księgi Objawienia.

20. Na jaką doniosłą zmianę w przyszłości wskazuje Księga Objawienia 21:1?

²⁰ Apostoł Jan rozpoczyna ten opis pasjonującymi słowami: „Ujrzałem nowe niebo i nową ziemię; bo poprzednie niebo i poprzednia ziemia przeminęły i morza już nie ma”. Z dotychczasowej analizy 65 rozdziału Księgi Izajasza oraz 3 rozdziału Listu 2 Piotra wiemy już, że nie chodzi tu o zastąpienie czymś innym literalnych niebios i naszej planety wraz z jej wodnymi głębinami. Jak wynika z wcześniejszych rozdziałów Objawienia, usunięci zostaną niegodziwi ludzie oraz ich zwierzchności, nie wyłączając niewidzialnego władcy — Szatana. W powyższych słowach obiecano więc nowy system rzeczy z udziałem mieszkańców ziemi.

21, 22. O jakich błogosławieństwach zapewnia nas Jan i co oznacza otarcie łez?

²¹ Wniosek ten potwierdza dalsza część owego cudownego proroctwa. Pod koniec wersetu 3 opisano czasy, gdy Bóg będzie z ludzkością i dobrotliwie zajmie się tymi, którzy spełniają Jego wolę (Ezechiela 43:7). W wersetach 4 i 5 Jan zaznaczył, iż Jehowa „otrze z ich oczu wszelką łzę i śmierci już nie będzie ani żałości, ani krzyku, ani bólu już nie będzie. To, co poprzednie, przeminęło. I Zasiadający na tronie rzekł: ‚Oto czynię wszystko nowe’. Mówi też: ‚Napisz, ponieważ słowa te są wierne i prawdziwe’”. Jakże pokrzepiające proroctwo!

²² Podelektujmy się chwilę tą biblijną zapowiedzią. Bóg „otrze z ich oczu wszelką łzę”. Rzecz jasna nie chodzi tu o normalne łzy zwilżające nasze wrażliwe oczy ani też o łzy radości. Bóg otrze inne łzy — wywoływane cierpieniem, smutkiem, rozczarowaniem, bólem i udręką. Dlaczego możemy być tego pewni? Bo niezwykłej obietnicy o otarciu przez Boga naszych łez towarzyszy poręczenie, iż nie będzie już ‛śmierci, żałości, krzyku ani bólu’ (Jana 11:35).

23. Usunięcie jakich warunków gwarantuje proroctwo Jana?

²³ Czyż nie wynika stąd, że nikt już nie dostanie raka, udaru mózgu, ataku serca, a nawet nie umrze? Któż z nas nie stracił kogoś bliskiego wskutek choroby, wypadku czy jakiegoś kataklizmu? Bóg obiecuje położyć kres śmierci, co oznacza, iż dzieci, które mogą się wówczas urodzić, nie będą miały przed sobą perspektywy starości i rozstania się z życiem. Zapowiedź ta zwiastuje również koniec dolegliwości często trapiących ludzi w starszym wieku — choroby Alzheimera, osteoporozy, włókniaków, jaskry czy zaćmy.

24. Jak ‛nowe niebo i nowa ziemia’ okażą się błogosławieństwem i co jeszcze rozważymy?

²⁴ Zapewne przyznasz, że gdy zniknie śmierć, starość oraz choroby, mniej będzie powodów do żałości i gorzkiego płaczu. Co jednak z nędzą, wykorzystywaniem dzieci i krzywdzącą dyskryminacją ze względu na kolor skóry lub pochodzenie? Gdyby te powszechne dziś zjawiska nie zostały zlikwidowane, na pewno nie pierzchnęłaby żałość ani nie ucichł krzyk. Tak więc życie po nastaniu „nowych niebios i nowej ziemi” będzie wolne od tego, co teraz napełnia nas smutkiem. Cóż za cudowna zmiana!

2. Jakiego jutra wyczekujesz?

² W poprzednim artykule przeanalizowaliśmy trzy z czterech fragmentów Biblii zapowiadających pojawienie się „nowych niebios i nowej ziemi” (Izajasza 65:17). Jedna z tych wiarogodnych przepowiedni zapisana jest w Księdze Objawienia 21:1. Następne wersety mówią o czasie, gdy Bóg Wszechmocny radykalnie poprawi warunki na ziemi. Otrze nasze łzy smutku. Nikt już nie umrze wskutek starości, choroby ani wypadku. Zniknie żałość, krzyk oraz ból. Cóż za wspaniała perspektywa! Ale czy można mieć pewność, że to nastąpi? I jak takie widoki mogą na nas wpłynąć już teraz?

Podstawy do żywienia ufności

3. Dlaczego możemy ufać biblijnym obietnicom dotyczącym przyszłości?

³ Zwróćmy uwagę na dalszą część 5 wersetu 21 rozdziału Księgi Objawienia. Przytoczono tam wypowiedź Boga, który z wysokości swego niebiańskiego tronu oznajmia: „Oto czynię wszystko nowe!” Ta obietnica Boża ma większą wartość niż jakakolwiek deklaracja niepodległości, karta praw czy ludzkie szczytne plany na przyszłość. Jest to niezawodne oświadczenie Tego, o którym Biblia mówi, że „nie może kłamać” (Tytusa 1:2). Rzecz jasna mógłbyś uznać, że skoro rozkoszujemy się tą cudowną perspektywą i ufamy Bogu, moglibyśmy w tym miejscu zakończyć nasze rozważania. Nie musimy jednak tego robić. Możemy dowiedzieć się czegoś więcej o naszej przyszłości.

4, 5. Jakie już omówione proroctwa biblijne mogą umocnić nasze zaufanie co do przyszłych wydarzeń?

⁴ Zastanów się nad tym, co w poprzednim artykule powiedziano o biblijnych obietnicach związanych z nowymi niebiosami i nową ziemią. Ów nowy system rzeczy opisał Izajasz, a jego zapowiedź spełniła się, gdy Żydzi wrócili do swej ojczyzny i wznowili prawdziwe wielbienie (Ezdrasza 1:1-3; 2:1, 2; 3:12, 13). Ale czy to proroctwo odnosiło się tylko do tamtych czasów? Nic podobnego! Słowa Izajasza miały się urzeczywistnić również w dalekiej przyszłości, i to w jeszcze wspanialszy sposób. Skąd taki wniosek? Wynika on z rozpatrzenia Listu 2 Piotra 3:13 i Księgi Objawienia 21:1-5. Wersety te wskazują na nowe niebiosa i nową ziemię, których nastanie przysporzy chrześcijanom dobrodziejstw odczuwalnych na całej ziemi.

⁵ Jak wspomniano, wyrażenie „nowe niebiosa i nowa ziemia” występuje w Piśmie Świętym cztery razy. Przeanalizowaliśmy już trzy takie teksty i wysnuliśmy bardzo zachęcające wnioski. Mówiąc krótko, Biblia przepowiada, że Bóg usunie zło i inne przyczyny cierpień, a potem w obiecanym nowym systemie będzie obficie darzył ludzkość błogosławieństwami.

6. Co zapowiada czwarte proroctwo o „nowych niebiosach i nowej ziemi”?

⁶ Rozważmy ostatnie miejsce, w którym występuje sformułowanie „nowe niebiosa i nowa ziemia”. Można je znaleźć w Księdze Izajasza 66:22-24: „‚Bo jak nowe niebiosa i nowa ziemia, które ja czynię, ostoją się przed moim obliczem — brzmi wypowiedź Jehowy — tak się ostoi wasze potomstwo i wasze imię. I będzie tak, że od nowiu do nowiu i od sabatu do sabatu będzie przychodzić wszelkie ciało, aby się kłaniać przede mną’ — rzekł Jehowa. ‚I wyruszą, i będą patrzeć na zwłoki ludzi, którzy dopuszczali się występków przeciw mnie; bo robactwo na nich nie będzie ginąć, a ich ogień nie będzie gaszony, i staną się czymś odrażającym dla wszelkiego ciała’”.

7. Na jakiej podstawie można wysnuć wniosek, że słowa z Izajasza 66:22-24 spełnią się jeszcze w przyszłości?

⁷ Powyższe proroctwo dotyczyło Żydów, którzy powrócili do swego kraju, ale miało się spełnić jeszcze raz — długo po spisaniu Listu 2 Piotra oraz Księgi Objawienia, gdzie wspomniano o przyszłym ‛nowym niebie i nowej ziemi’. Wspaniałego i zupełnego urzeczywistnienia się tych słów możemy oczekiwać w nowym systemie. Rozważmy, jakie warunki w nim zapanują.

8, 9. (a) W jakim sensie lud Boży „się ostoi”? (b) Co oznaczają prorocze słowa, iż słudzy Jehowy będą Go wielbić „od nowiu do nowiu i od sabatu do sabatu”?

⁸ Według Księgi Objawienia 21:4 nie będzie już śmierci, co potwierdza również 66 rozdział Księgi Izajasza. Jak wynika z wersetu 22, Jehowa wie, że nowe niebiosa i nowa ziemia nie okażą się czymś przejściowym. Co więcej, również ci, którzy Mu służą, „ostoją się”, czyli na stałe znajdą miejsce przed Jego obliczem. Podstawę do żywienia takiej ufności daje to, co Bóg uczynił do tej pory dla swego wybranego ludu. Prawdziwych chrześcijan zaciekle prześladowano, a niekiedy wręcz fanatycznie usiłowano wytępić (Jana 16:2; Dzieje 8:1). Ale nawet tacy potężni wrogowie, jak rzymski cesarz Neron czy Adolf Hitler nie zdołali zmieść z powierzchni ziemi lojalnych sług Boga, noszących Jego imię. Dzięki ochronie Jehowy zbór Jego ludu ostał się i możemy być pewni, że ostoi się na zawsze.

⁹ Tak samo ostoją się poszczególni wierni słudzy Boży, którzy wejdą w skład nowej ziemi, czyli społeczności prawdziwych czcicieli Boga w nowym świecie, gdyż będą w nieskalany sposób oddawać cześć Stwórcy wszechrzeczy. Nie będą tego czynić przypadkowo ani dorywczo. Prawo Boże przekazane Izraelowi za pośrednictwem Mojżesza nakazywało wykonywanie pewnych praktyk religijnych co miesiąc, w dniu nowiu księżyca, i co tydzień, w dniu sabatu (Kapłańska 24:5-9; Liczb 10:10; 28:9, 10; 2 Kronik 2:4). A zatem Księga Izajasza 66:23 wskazuje na systematyczne oddawanie czci Bogu — tydzień po tygodniu i miesiąc po miesiącu. Ateizm i obłuda religijna odejdą w przeszłość. ‛Wszelkie ciało będzie przychodzić, aby się kłaniać przed Jehową’.

10. Skąd można mieć pewność, że nowy świat nie będzie brukany przez niegodziwców?

¹⁰ Księga Izajasza 66:24 upewnia nas, iż pokojowi i prawości na nowej ziemi nigdy nic nie zagrozi. Nie naruszy ich żaden niegodziwiec. Przypomnijmy sobie, że według Listu 2 Piotra 3:7 nadciągający „dzień sądu” okaże się dniem „zagłady ludzi bezbożnych”. Właśnie tacy przestaną istnieć. W przeciwieństwie do wojen toczonych przez ludzi, na których często ginie więcej osób cywilnych niż żołnierzy, nie ucierpi wtedy nikt niewinny. Wielki Sędzia gwarantuje nam, że będzie to dzień zagłady bezbożnych.

11. Jaki los — w myśl słów Izajasza — spotka każdego, kto się przeciwstawia Bogu i Jego wielbieniu?

¹¹ Prawi ocaleją i przekonają się o prawdziwości proroczego słowa Bożego. W wersecie 24 przepowiedziano, iż świadectwem wyroków Jehowy będą „zwłoki ludzi, którzy dopuszczali się występków” przeciw Niemu. Dosadny język Izajasza może się wydawać szokujący, niemniej harmonizuje z pewnym faktem historycznym. Otóż poza murami starożytnej Jerozolimy znajdowało się śmietnisko, na które niekiedy wyrzucano też zwłoki straconych przestępców, uznanych za niegodnych przyzwoitego pogrzebu.a Robactwo i płomienie szybko trawiły nie tylko śmieci, ale również owe ciała. Obraz nakreślony przez Izajasza dobitnie ilustruje ostateczny charakter wyroku, który Jehowa wykona na występnych.

To, co przyrzekł

12. Jakich dalszych informacji o życiu w nowym świecie udziela Izajasz?

¹² Księga Objawienia 21:4 mówi, czego nie będzie w przyszłym nowym systemie. Ale co w nim będzie? Jakiego życia możemy się tam spodziewać? Czy mamy jakieś wiarogodne wskazówki na ten temat? Oczywiście. W 65 rozdziale Księgi Izajasza proroczo opisano, w jakich warunkach się znajdziemy, jeśli Jehowa uzna nas za godnych życia, gdy ostatecznie stworzy nowe niebiosa i nową ziemię. Ludzi, którym przyzna na niej wieczyste miejsce, nie będzie czekać starość i nieuchronna śmierć. Księga Izajasza 65:20 zapewnia nas: „Nie będzie już stamtąd pochodził osesek mający niewiele dni ani starzec, który by nie dopełnił swych dni; bo ktoś umrze jako chłopiec, chociaż będzie miał sto lat; a grzesznik, choćby stuletni, ściągnie na siebie złorzeczenie”.

13. Jak Księga Izajasza 65:20 zapewnia nas, iż lud Boży będzie bezpieczny?

¹³ Kiedy słowa te spełniły się po raz pierwszy na rodakach Izajasza, w ich kraju małe dzieci były bezpieczne. Nie zagrażał im żaden wróg, który by porywał oseski lub zabijał mężczyzn w kwiecie wieku, jak to niegdyś czynili Babilończycy (2 Kronik 36:17, 20). W nadchodzącym nowym świecie ludzie będą zaznawać całkowitego bezpieczeństwa i rozkoszować się życiem. Nie odnosi się to jednak do tych, którzy obiorą drogę buntu przeciw Bogu. Tacy zostaną przez Niego usunięci. A jeśli zbuntowany grzesznik będzie miał sto lat? To bardzo niewiele w porównaniu z bezkresnym życiem — człowiek taki „umrze jako chłopiec” (1 Tymoteusza 1:19, 20; 2 Tymoteusza 2:16-19).

14, 15. Jakich uszczęśliwiających zajęć możesz wyczekiwać w myśl Izajasza 65:21, 22?

¹⁴ Izajasz nie skupia uwagi na sposobie usunięcia rozmyślnych grzeszników, lecz przechodzi do opisu życia w nowym świecie. Spróbuj przenieść się w myślach do panujących tam warunków. Oczyma wyobraźni może najpierw obejrzysz swój dom i jego otoczenie. Właśnie taki obraz kreśli Izajasz w wersetach 21 i 22: „Pobudują domy, i będą w nich mieszkać; zasadzą winnice i będą spożywać ich owoce. Nie będą budować, aby ktoś inny mieszkał; nie będą sadzić, aby ktoś inny jadł. Bo dni mego ludu będą jak dni drzewa; i moi wybrani będą w pełni korzystać z dzieła swoich rąk”.

¹⁵ Jeżeli nie znasz się na budownictwie albo nie uprawiałeś ogrodu, to powyższe słowa Izajasza wskazują, że czeka cię nauka. Ale czyż nie zabierzesz się do niej ochoczo pod okiem umiejętnych nauczycieli — być może życzliwych sąsiadów, chętnych do pomocy? Izajasz nie wyjaśnia, czy twój dom będzie miał duże otwory okienne z żaluzjami, żebyś mógł się napawać tropikalnym wietrzykiem, czy też oszklone okna, umożliwiające obserwowanie zmieniających się pór roku. Może zbudujesz sobie dom ze skośnym dachem, z którego łatwo spływa deszcz i zsuwa się śnieg? A może w danym klimacie praktyczniejszy okaże się typowy dziś dla Bliskiego Wschodu dach płaski, na którym można się spotkać całą rodziną, żeby zjeść coś smacznego i porozmawiać? (Powtórzonego Prawa 22:8; Nehemiasza 8:16).

16. Dlaczego można się spodziewać, że życie w nowym świecie zawsze będzie sprawiać nam radość?

¹⁶ O wiele ważniejsze od takich szczegółów jest to, że będziesz posiadał własny dom. Będzie naprawdę twój — podczas gdy dziś nieraz się zdarza, iż ktoś ogromnym wysiłkiem buduje mieszkanie, z którego potem korzysta zupełnie inna osoba. Prócz tego Księga Izajasza 65:21 zapowiada, że będziesz ‛sadzić i spożywać owoce’. Niewątpliwie można to uogólnić: Będziesz czerpać pełną satysfakcję ze swych wysiłków, z owoców swego trudu. Będziesz się nimi cieszyć przez całe życie, które okaże się tak długie, „jak dni drzewa”. Taka sytuacja naprawdę będzie odpowiadać określeniu: „wszystko nowe” (Psalm 92:12-14).

17. Jaką szczególnie krzepiącą obietnicę dano rodzicom?

¹⁷ Jeżeli masz dzieci, to twe serce poruszą następujące słowa: „Nie będą się mozolić na darmo ani rodzić na niepokój, gdyż są potomstwem złożonym z błogosławionych przez Jehowę, a wraz z nimi ich potomkowie. I będzie tak, że zanim zawołają, ja odpowiem; kiedy jeszcze będą mówić, ja wysłucham” (Izajasza 65:23, 24). Być może wiesz z doświadczenia, co znaczy „rodzić na niepokój”. Nie musimy wymieniać licznych problemów trapiących dzieci i spędzających sen z powiek nie tylko ich rodzicom. Wszyscy znamy ojców i matki, którzy są tak zajęci swą karierą, działalnością lub pogonią za przyjemnościami, że niewiele czasu poświęcają własnym pociechom. Natomiast Jehowa zapewnia nas, iż będzie dostrzegał i zaspokajał nasze potrzeby, nawet z wyprzedzeniem.

18. Dlaczego można oczekiwać, iż w nowym świecie będziemy się rozkoszować zwierzętami?

¹⁸ Skoro już rozmyślasz o tym, czego zaznasz w nowym świecie, wyobraź sobie też następującą scenę opisaną w proroczym słowie Bożym: „‚Wilk i jagnię będą się paść razem, a lew będzie jadł słomę tak jak byk, pokarmem zaś węża będzie proch. Nie będą wyrządzać szkody ani rujnować na całej mojej świętej górze’ — powiedział Jehowa” (Izajasza 65:25). Niejeden artysta próbował namalować tę scenę, ale bynajmniej nie jest ona wytworem fantazji. Tak będzie wyglądać rzeczywistość. Między ludźmi na stałe zapanuje pokój, któremu będą towarzyszyć pokojowe stosunki ze zwierzętami. Wielu biologów i miłośników przyrody spędza najlepsze lata życia na badaniu zachowań zwierząt; przy czym nieraz ograniczają się tylko do jednego gatunku lub do jednej rasy. A pomyśl, ile zdołasz się dowiedzieć, gdy zwierzęta nie będą się obawiać człowieka. Podejdziesz wówczas nawet do ptaków i maleńkich stworzeń mieszkających w lesie czy w puszczy — będziesz mógł je obserwować i podziwiać oraz uczyć się od nich (Hioba 12:7-9). Nie zagrozi ci przy tym żadne niebezpieczeństwo ze strony ludzi bądź zwierząt. Jehowa oświadcza: „Nie będą wyrządzać szkody ani rujnować na całej mojej świętej górze”. Jakaż różnica w stosunku do tego, co się dzieje dzisiaj!