Hemoglobina zawarta w krwinkach czerwonych przenosi tlen niezbędny dla zdrowia i życia. Mogłoby się więc zdawać, że w razie utraty dużej ilości krwi wystarczy zastąpić ją inną. Normalnie każde 100 cm³ krwi zawiera około 14 do 15 gramów hemoglobiny. (Inną miarą jej stężenia jest wskaźnik hematokrytowy, który zwykle wynosi około 45 procent). Przyjęto „regułę”, żeby pacjentom mającym poniżej 10 g hemoglobiny (czyli 30 procent hematokrytu) przetaczać przed operacją krew. Szwajcarskie pismo Vox Sanguinis doniosło w marcu 1987 roku, że „65 procent [anestezjologów] wymagało, aby poziom hemoglobiny u pacjentów przed planowanym zabiegiem chirurgicznym wynosił 10 g/dl”.

Niemniej w roku 1988 profesor Howard L. Zauder zapytał na jednej z konferencji w sprawie transfuzji krwi: „Skąd się wzięła ta ‛magiczna liczba’?” Następnie wyjaśnił: „Etiologię wymagania, aby przed otrzymaniem środka anestetycznego pacjent miał 10 gramów hemoglobiny (Hgb), okrywa zasłona tradycji i mrok niewiedzy, nie potwierdzają jej natomiast dowody kliniczne ani eksperymentalne”. Pomyśl, tysiącom pacjentów przetoczono krew wskutek wymogu ‛okrytego mrokiem i nie potwierdzonego dowodami’!

Ktoś mógłby się zastanawiać, dlaczego normalny poziom hemoglobiny ma wynosić 14, skoro wystarcza znacznie niższy. Otóż mamy wtedy stosunkowo dużą rezerwę nośnika tlenu, dzięki czemu jesteśmy zdolni do wysiłku fizycznego lub ciężkiej pracy. Z badań nad pacjentami z niedokrwistością wynika, iż „trudno jest wykryć ograniczenie sprawności, nawet gdy stężenie hemoglobiny spada do 7 g/dl. Inni stwierdzili tylko nieznaczne upośledzenie wydolności” (Contemporary Transfusion Practice, wydanie z roku 1987).

Dorośli potrafią się przystosować do niskiego poziomu hemoglobiny, ale jak to wygląda u dzieci? Dr James A. Stockman III mówi: „U wcześniaków poza nielicznymi wyjątkami obserwuje się w okresie pierwszych trzech miesięcy spadek poziomu hemoglobiny (...) Program opieki nie przewiduje ściśle określonych wskazań do transfuzji. W gruncie rzeczy wiele niemowląt zdaje się tolerować wyraźnie obniżone stężenie hemoglobiny bez widocznych zaburzeń klinicznych” (Pediatric Clinics of North America z lutego 1986).

[Ramka na stronie 14]

„Niektórzy autorzy twierdzą, że tak niski poziom hemoglobiny, jak 2 do 2,5 g/100 ml jest jeszcze do przyjęcia. (...) Zdrowy człowiek niemal bez żadnych objawów potrafi znieść utratę 50 procent masy krwinek czerwonych, jeśli utrata krwi nie nastąpiła nagle” („Techniques of Blood Transfusion”, 1982).