Czym jest dusza?

Biblijna odpowiedź

Słowo „dusza” jest w Biblii tłumaczeniem hebrajskiego wyrazu néfesz oraz greckiego psyché. Termin hebrajski dosłownie znaczy „oddychający”, a grecki oznacza „istotę żyjącą”a. Tak więc dusza to cała istota, a nie jakaś jej cząstka, która przeżywa śmierć ciała. Przeanalizujmy, jak Biblia pokazuje, że dusza ludzka to cała osoba:

• Biblia mówi, że gdy Jehowa Bóg stworzył pierwszego człowieka, Adama, stał się on „duszą żywiącą [żyjącą]” ​(1 Mojżeszowa [Rodzaju] 2:7, Biblia gdańska). Nie otrzymał więc duszy, ale stał się duszą żyjącą, czyli osobą.

• Według Biblii dusza może pracować, odczuwać głód, jeść, przestrzegać prawa albo dotknąć zwłok (Kapłańska 5:2; 7:20; 23:30; Powtórzonego Prawa 12:20; Rzymian 13:1). Wszystko to można przypisać konkretnej osobie.

Czy dusza jest nieśmiertelna?

Nie, dusza może umrzeć. Wniosek ten znajduje potwierdzenie w dziesiątkach wersetów biblijnych. Oto kilka przykładów:

• „Dusza, która grzeszy, ta umrze” ​(Ezechiela 18:4, 20, Bg; zobacz też przypis w Biblii Tysiąclecia).

• W odniesieniu do kogoś, kto w starożytnym Izraelu dopuściłby się ciężkiego przewinienia, powiedziano: „Ta dusza musi zostać zgładzona” ​(Wyjścia 12:15, 19; Kapłańska 7:20, 21, 27; 19:8 [porównaj Bg, Wujek 1599]). Inaczej mówiąc, osoba taka miała ponieść śmierć (Wyjścia 31:14).

• W niektórych wersetach biblijnych kogoś, kto umarł, nazwano „zmarłą duszą” ​(Kapłańska 21:11; Liczb 6:6). Wiele przekładów używa w tych miejscach takich określeń, jak „zwłoki” albo „zmarły”, ale w tekście hebrajskim występuje tam słowo néfesz, czyli „dusza”.

Dusza może oznaczać życie

W Biblii słowo „dusza” ​(néfesz) bywa też synonimem życia. Na przykład w Księdze Hioba 33:22 zostało użyte paralelnie z wyrazem „życie”. Z kolei w innych wersetach powiedziano, że duszę, czyli życie, można narazić na niebezpieczeństwo albo stracić (Wyjścia 4:19; Sędziów 9:17; Filipian 2:30).

Takie użycie określenia „dusza” pomaga zrozumieć wersety, w których czytamy, że czyjaś dusza ‛uchodzi’ lub ‛wychodzi’ (Rodzaju 35:18; porównaj Bg). Ta figura stylistyczna wskazuje, że dana osoba umiera. W niektórych przekładach w Księdze Rodzaju 35:18 posłużono się zwrotem ‛wydać ostatnie tchnienie’ (Edycja Świętego Pawła).

Skąd się wziął pogląd o nieśmiertelności duszy

Kościoły chrześcijaństwa, które nauczają o nieśmiertelności duszy, opierają się nie na Biblii, lecz na starożytnej filozofii greckiej. Encyklopedia Britannica — edycja polska podaje: „Nawiązania do d[uszy] w Starym Testamencie posługują się często metaforyką tchnienia i nie wprowadzają wyraźnego rozróżnienia między eteryczną d[uszą] a materialnym ciałem. Chrześcijańska koncepcja zdecydowanej dychotomii ciało-dusza jest wynikiem wpływów starożytnej filozofii greckiej”.

Bóg nie aprobuje łączenia Jego nauk z ludzkimi filozofiami, takimi jak pogląd o nieśmiertelności duszy. Biblia wręcz ostrzega: „Strzeżcie się: może się znaleźć ktoś, kto was uprowadzi jako swój łup przez filozofię i puste zwodzenie według tradycji ludzkiej” ​(Kolosan 2:8).