BLUŹNIERSTWO

Greckie słowo blasfemía tłumaczone na „bluźnierstwo” w zasadzie odnosi się do wypowiadania zniewag, oszczerstw i obelg zarówno przeciw Bogu, jak i ludziom (por. Obj 16:11; Mt 27:39). Polskie słowo „bluźnierstwo” na ogół dotyczy słów uwłaczających Bogu lub rzeczom świętym. Stanowi więc przeciwieństwo wypowiedzi wyrażających cześć wobec Istoty Boskiej (zob. OBELŻYWA MOWA).

Pierwszą osobą winną bluźnierstwa był pierwotny przeciwnik Boży, na co wskazuje nadane mu imię Diábolos (czyli „Diabeł” lub „Oszczerca”). Chociaż jego wypowiedzi do Ewy w Edenie były zawoalowane i oględne, to jednak przedstawiały Stwórcę jako kogoś mówiącego nieprawdę (Rdz 3:1-5). A zatem od tamtej pory aż dotąd Szatan jest głównym inicjatorem bluźnierstwa (Jn 8:44-49).

W czasach Enosza, a więc jeszcze przed potopem, zaczęto „wzywać imienia Jehowy”, ale zapewne nie czyniono tego w sposób właściwy i stosowny, gdyż Abel już znacznie wcześniej zwracał się do Boga i niewątpliwie używał Jego imienia (Rdz 4:26; Heb 11:4). Gdyby to ‛wzywanie imienia Bożego’ polegało, jak sądzą niektórzy uczeni, na niestosownym posługiwaniu się nim lub określaniu nim ludzi lub obiektów kultu bałwochwalczego, byłoby to bluźnierstwo (zob. ENOSZ).

Wierny Hiob martwił się o to, by jego dzieci swoimi grzesznymi myślami czasem nie ‛przeklęły Boga w swym sercu’, a kiedy sam przeżywał wielkie trudności, „nie zgrzeszył ani nie przypisał Bogu nic niestosownego”, choć Szatan w bluźnierczy sposób próbował skłonić go do ‛przeklinania Boga prosto w twarz’ (Hi 1:5, 11, 20-22; 2:5-10). Trzej towarzysze Hioba świadomie lub nieświadomie ukazali Boga w złym świetle i Go ‛obwiniali’, jednocześnie twierdząc, że to Hiob zachowywał się i wypowiadał bluźnierczo (Hi 15:6, 25; 32:3; 42:7, 8).

Bluźnierstwo w okresie obowiązywania przymierza Prawa. W pierwszych trzech z Dziesięciorga Przykazań, czyli „Dziesięciu Słów”, podkreślono wyjątkową pozycję Jehowy Boga jako Władcy Wszechświata oraz Jego wyłączne prawo do odbierania czci. Ponadto ostrzeżono: „Nie wolno ci używać imienia Jehowy, twego Boga, w sposób niegodny, bo Jehowa nie pozostawi bez ukarania tego, kto używa jego imienia w sposób niegodny” (Wj 34:28; 20:1-7). Potępiono również złorzeczenie Bogu i przeklinanie naczelnika ludu (Wj 22:28). Pierwszy zanotowany przypadek bluźnierstwa dotyczył syna pewnego mieszanego małżeństwa. Człowiek ten w bójce z Izraelitą „zaczął lżyć Imię oraz mu złorzeczyć”. Jehowa skazał winowajcę na karę śmierci przez ukamienowanie i postanowił, że w przyszłości należy tak karać każdego, „kto lży imię Jehowy” — zarówno rodowitego Izraelitę, jak i osiadłego przybysza (Kpł 24:10-16).

Niedługo potem ogromna większość Izraelitów okazała brak szacunku, szemrając przeciw Jehowie. W związku z tym zostali skazani na 40-letnią wędrówkę po pustkowiu, na którym mieli pomrzeć wszyscy w wieku od 20 lat wzwyż (Lb 14:1-4, 11, 23, 29; Pwt 1:27, 28, 34-39). W swym bluźnierczym nastawieniu posunęli się tak daleko, że rozmawiali o ukamienowaniu wiernych sług Bożych (Lb 14:10). Chociaż obelżywa mowa Koracha, Datana i Abirama była skierowana bezpośrednio przeciw przedstawicielom Boga, Mojżeszowi i Aaronowi, to zanim Bóg zgładził tych buntowników i ich rodziny przed ich namiotami, Mojżesz powiedział zgromadzonym obserwatorom: „Poznacie, że mężowie ci odnieśli się do Jehowy ze wzgardą”, lekceważąc tych, których zamianował sam Bóg (Lb 16:1-3, 30-35).

Nawet jeśli ktoś nie mówił przeciw Bogu, jego czyny sprzeczne z Bożymi zasadami podanymi w przymierzu Prawa mogły być równoznaczne z ‛wyrażaniem się obelżywie o Jehowie’ lub bluźnieniem Mu. Dlatego komuś, kto nieumyślnie złamał prawo Boże, okazywano miłosierdzie, ale tego, kto przekraczał je świadomie i rozmyślnie — czy to rodowitego Izraelitę, czy osiadłego przybysza — należało uśmiercić za lżenie Jehowy oraz gardzenie Jego słowem i przykazaniem (Lb 15:27-31; por. Pwt 31:20; Neh 9:18, 26).

Do innych wspomnianych w Pismach Hebrajskich osób, które dopuściły się bluźnierstwa, należą synowie kapłana Helego (1Sm 3:12, 13) oraz pogański dostojnik asyryjski — rabszak (2Kl 19:4-6, 22, 23). Niewinny Nabot został uznany za bluźniercę i uśmiercony na podstawie zeznań fałszywych świadków (1Kl 21:10-13). W późniejszych czasach Jehowa potępił fałszywych proroków za pokrzepianie tych, którzy Nim gardzili (Jer 23:16, 17). Wyraźnie ostrzegł urągających Mu ludzi, że otrzymają ‛w swe zanadrze’ stosowną odpłatę (Iz 65:6, 7; por. Ps 10:13; Iz 8:20-22). Z powodu odstępstwa Izraelitów narody znieważały imię Jehowy (Iz 52:4, 5; Eze 36:20, 21).

Z czasem nauki rabinów doprowadziły do błędnego poglądu, iż według Kapłańskiej 24:10-23 bluźnierstwem jest samo wymówienie imienia Jehowa. Zgodnie z tradycją talmudyczną sędziowie religijni, słysząc podczas zeznań bluźniercze słowa rzekomo wypowiedziane przez oskarżonego, mieli rozedrzeć swe szaty, jak to opisano w 2 Królów 18:37; 19:1-4 (The Jewish Encyclopedia, 1976, t. III, s. 237; por. Mt 26:65).

„Bluźnierstwo” w Pismach Greckich. Apostoł Paweł wskazał na podstawowe znaczenie określenia blasfemía, gdy w Rzymian 2:24 przytoczył wspomniane już słowa z Izajasza 52:5 i Ezechiela 36:20, 21 i użył spokrewnionego greckiego czasownika blasfeméo.

Bluźnierstwo obejmuje przypisywanie sobie albo innej osobie bądź rzeczy jakichś cech lub przywilejów Boga (por. Dz 12:21, 22). Żydowscy przywódcy religijni oskarżyli Chrystusa Jezusa o bluźnierstwo, ponieważ powiedział, iż grzechy pewnych osób są przebaczone (Mt 9:2, 3; Mk 2:5-7; Łk 5:20, 21), i próbowali ukamienować go jako bluźniercę, bo głosił, że jest Synem Bożym (Jn 10:33-36). Gdy przed Sanhedrynem Jezus oznajmił, jakie Bóg ma wobec niego zamierzenie i jak go wywyższy, arcykapłan rozdarł swe szaty i oskarżył Jezusa o bluźnierstwo, za które skazano go na śmierć (Mt 26:63-66; Mk 14:61-64). Potem przywódcy religijni zaprowadzili Jezusa przed Piłata i chytrze zmienili zarzut z bluźnierstwa na działalność wywrotową, twierdzili bowiem, że nie mogą wykonywać wyroków śmierci (Jn 18:29 do 19:16).

Jezus był Synem Boga i Jego bezpośrednim przedstawicielem, więc to, co mówiono przeciwko niemu, również można nazwać bluźnierstwem (Łk 22:65). Podobnie duch święty, czyli czynna siła pochodząca od Boga, jest ściśle związany z Jego osobą i dlatego Jezus mówił o „bluźnierstwie przeciwko duchowi”, które jest grzechem niewybaczalnym (Mt 12:31; Mk 3:28, 29; Łk 12:10). O bluźnierstwie napisano, że pochodzi z serca (Mt 15:19; Mk 7:21, 22), a zatem w grzechu przeciwko duchowi istotną rolę odgrywa stan serca, którego wyrazem jest umyślne działanie. Okoliczności, w jakich Jezus powiedział o grzechu niewybaczalnym, wskazują, że chodzi o przeciwstawienie się działaniu ducha świętego. Nie jest ono spowodowane wprowadzeniem kogoś w błąd, ludzką słabością czy niedoskonałością; jest to sprzeciw świadomy i rozmyślny. Faryzeusze wyraźnie widzieli, że dzięki duchowi Bożemu Jezus czyni dobro, ale z pobudek egoistycznych przypisywali tę moc Beelzebubowi, Szatanowi Diabłu, bluźniąc w ten sposób przeciwko świętemu duchowi Bożemu (Mt 12:22-32; por. Heb 6:4-6; 10:26, 27).

Szczepan, podobnie jak Jezus, poniósł męczeńską śmierć oskarżony o bluźnierstwo (Dz 6:11-13; 7:56-58). Bluźniercą był Paweł, gdy jako Saul próbował zmusić chrześcijan do „wyparcia się wiary” (dosł. „by bluźnili”). Kiedy jednak sam został uczniem, Żydzi bluźnierczo mu się sprzeciwiali, a w Efezie niektórzy zapewne uważali, że głoszone przez niego nauki są bluźnierstwem przeciw bogini Artemidzie (Dz 13:45; 19:37; 26:11; 1Tm 1:13). Wykluczając ze zboru Hymeneusza i Aleksandra, Paweł ‛wydał ich Szatanowi, żeby przez skarcenie nauczyli się nie bluźnić’ (1Tm 1:20; por. 2Tm 2:16-18). Jakub napisał, że bogaci, jako klasa, są skłonni ‛bluźnić szlachetnemu imieniu’, od którego uczniowie zostali nazwani (Jak 2:6, 7; por. Jn 17:6; Dz 15:14). Wielu bluźnierców miało się pojawić w „dniach ostatnich” (2Tm 3:1, 2), co zapowiadały również słowa i symbole z Księgi Objawienia (Obj 13:1-6; 16:9-11, 21; 17:3).