PELIKAN

(hebr. kaʼát).

W greckiej Septuagincie i łacińskiej Wulgacie hebrajskie słowo kaʼát zostało przetłumaczone na „pelikan”. Prawo Mojżeszowe zaliczało tego ptaka do zwierząt nieczystych ceremonialnie (Kpł 11:13, 18; Pwt 14:11, 12, 17).

Pelikan należy do największych ptaków latających: długość jego ciała może przekroczyć 1,5 m, a rozpiętość imponujących skrzydeł 2,5 m. Ma długi, żółtawy dziób zakończony haczykowato, od spodu wyposażony w wielki, rozciągliwy worek skórny, który gdy jest pusty, nie rzuca się w oczy. Na lądzie pelikany poruszają się niezgrabnie, za to latają z wdziękiem i niestrudzenie — potrafią zakładać gniazda w odległości 100 km od łowisk. Świetnie chwytają ryby, a dzięki stopom zaopatrzonym w błony pławne mogą zwinnie poruszać się w wodzie.

Kiedy pelikan jest najedzony, często odlatuje w ustronne miejsce; przybiera tam melancholijną pozę z głową schowaną między barkami i nieruchomieje, toteż z daleka można go wziąć za biały kamień. Potrafi tak stać godzinami, dlatego psalmiście opisującemu swój bezdenny smutek posłużył za przykład bezczynnej zadumy: „Przypominam pelikana na pustkowiu” (Ps 102:6). Wspomniane „pustkowie” nie musi oznaczać pustyni, lecz miejsce oddalone od ludzkich osad, np. mokradło. W pewnych porach roku na podmokłych terenach w pn. części doliny Jordanu pelikany spotyka się do dziś. W sumie w Izraelu znane są trzy gatunki tego ptaka. Najczęściej można zobaczyć pelikana różowego (Pelecanus onocrotalus), rzadziej pelikana kędzierzawego (Pelecanus crispus) i pelikana małego (Pelecanus rufescens).

Ptaki te wyraźnie lubią niezagospodarowane tereny, gdzie nie przeszkadza im człowiek. Tam zakładają gniazda i wysiadują młode, tam też wracają z połowów. Ze względu na to upodobanie do odludnych miejsc są w Biblii symbolem całkowitego opustoszenia. Dla zobrazowania przyszłej zagłady Edomu Izajasz zapowiedział, że krainę tę weźmie w posiadanie pelikan (Iz 34:11). A zgodnie z proroctwem Sofoniasza pelikany miały się ulokować ‛między głowicami kolumn Niniwy’, co wskazywało, że miasto legnie w gruzach i się wyludni (Sof 2:13, 14).