DOLINA

Obniżenie terenu pomiędzy wzniesieniami, wzgórzami lub górami. Ukształtowanie licznych dolin i całej powierzchni ziemi słusznie jest przypisywane Jehowie Bogu (Ps 104:8). W Piśmie Świętym nieraz używa się samego określenia „dolina” (Joz 8:11; 1Sm 13:18). Czasem jest mowa o „dolinnych równinach” — rozległych płaskich obszarach pomiędzy górami lub wzgórzami (Pwt 11:11; zob. RÓWNINA). Istniały też „doliny potoków”, którymi płynęły strumienie wody — niekiedy przez cały rok, ale najczęściej tylko w porze deszczowej (Pwt 8:7; zob. DOLINA POTOKU). W niektórych przekładach słowo „dolina(-y)” występuje tam, gdzie jest mowa o „nizinie(-ach)” (Rdz 14:3; 1Kn 12:15 [12:16, Bw]). „Doliną” lub „równiną” bywa w nich też nazywana „Szefela” — pagórkowata nizina pomiędzy filistyńską równiną nadbrzeżną a wzgórzami środkowej Palestyny (Pwt 1:7; 1Kl 10:27).

Do najważniejszych dolin wspomnianych w Piśmie Świętym należą: „dolina w ziemi moabskiej naprzeciw Bet-Peor” (Pwt 3:29; 34:6), Dolina Soli (2Sm 8:13), Dolina Hinnoma (Neh 11:30) oraz Jiftach-El (Joz 19:14), Ceboim (1Sm 13:18) i Cefata (2Kn 14:10). „Dolinne równiny” biblijne to m.in.: Szinear (Rdz 11:2), dolinna równina Jerycha (Pwt 34:3), Libanu (Joz 12:7), Micpe (Joz 11:8), Ono (Neh 6:2) i Megiddo (2Kn 35:22; Za 12:11).

Znaczenie przenośne i prorocze. Ciemna, głęboka dolina była pełna pułapek i dzikich zwierząt, toteż zwłaszcza nocą mogła być niebezpieczna dla trzody pozbawionej opieki dobrego pasterza. Dawid znajdował się w takich groźnych sytuacjach, ale czuł się bezpieczny, bo wiedział, że Jehowa jest jego Pasterzem. Dlatego z przekonaniem oznajmił: „Nawet gdy chodzę doliną głębokiego cienia, nie boję się niczego złego” (Ps 23:1, 4).

„Wypowiedź o dolinie wizji” niewątpliwie odnosi się do starożytnej Jerozolimy. Wzniesiona na znacznej wysokości, przypomina mimo wszystko „dolinę”, gdyż jest otoczona jeszcze wyższymi górami (Iz 22:1, 5).

Jehowa niejako ‛podniósł każdą dolinę’, ‛obniżył góry i wzgórza’ i przeobraził ‛nierówny teren w dolinną równinę’, gdy usunął wszelkie przeszkody stojące na drodze Jego ludu powracającego z niewoli babilońskiej (Iz 40:4). Podczas tej podróży ostatek żydowski nie cierpiał pragnienia. Spełniły się słowa Jehowy wypowiedziane poprzez Izajasza: „Na nagich wzgórzach otworzę rzeki, a na dolinnych równinach — źródła” (Iz 41:18; por. Iz 35:6, 7, 10; 43:19-21; 48:20, 21).