ZACHARIASZA, KSIĘGA
Ta księga Pism Hebrajskich przedstawia jako swego pisarza „proroka Zachariasza, syna Berechiasza, syna Iddo” (Za 1:1). Jej treść pozwala ustalić, jaki okres obejmuje i mniej więcej kiedy została zredagowana. Ostatnia wskazówka chronologiczna mówi o czwartym dniu miesiąca Kislew w czwartym roku panowania Dariusza (ok. 1 grudnia 518 p.n.e.) (7:1). Tak więc księga ta nie mogła zostać spisana przed końcem r. 518. A ponieważ „słowo Jehowy” doszło do Zachariasza „w miesiącu ósmym, w drugim roku Dariusza” (październik/listopad 520 p.n.e.), obejmuje ona okres co najmniej dwóch lat (1:1).
Tematyka końcowej części Księgi Zachariasza, począwszy od rozdz. 9, wydaje się znacznie różnić od części początkowej. Nie mówi już o aniołach i wizjach ani o namiestniku Zerubbabelu i arcykapłanie Jozuem. Nie wspomina o odbudowie świątyni, nie wymienia nawet imienia Zachariasza. Ze względu na to oraz na charakter proroctw z ostatnich rozdziałów tej księgi niektórzy krytycy utrzymują, że nie mógł ich utrwalić Zachariasz. Warto jednak pamiętać, że podobnie jak inni prorocy pisał on pod natchnieniem Bożym, a objawień nie otrzymywał w tym samym czasie ani w ten sam sposób (2Pt 1:20, 21). Uznanie jakiejś księgi za dzieło jednego proroka nie zależy od tego, czy zawarte w niej przepowiednie mieszczą się w ramach określonych warunków i czy raz po raz pojawia się w niej imię proroka lub kogoś mu współczesnego. Myśli poruszone w Księdze Zachariasza świadczą o tym, że nie jest ona kompilacją odrębnych i niezależnych utworów różnych pisarzy, lecz stanowi harmonijną całość. Od początku do końca podkreśla, że Jerozolima zostanie odbudowana i że Jehowa wystąpi w jej obronie (Za 1:13-21; 2:4, 5; 8:14-23; 9:11-17; 12:2-6; 14:3-21).
Tło historyczne. Około 9 lutego 519 r. p.n.e. prorok Zachariasz usłyszał słowa: „Cała ziemia jest spokojna i nie doznaje żadnego niepokoju” (Za 1:7, 11). W owych czasach Jerozolima nie budziła zaniepokojenia narodów, wydawało się bowiem, że Jehowa ją porzucił. Chociaż w 536 r. założono fundamenty świątyni, to wskutek sprzeciwu wrogów odbudowa szła powoli, aż w końcu w 522 r. została oficjalnie wstrzymana (Ezd 4:4, 5, 24). Repatrianci żydowscy znaleźli się w opłakanym położeniu, gdyż zaniedbywanie prac budowlanych sprowadziło na nich susze i nieudane zbiory (Ag 1:6, 10, 11). Potrzebowali zachęt do kontynuowania budowy pomimo przeszkód wielkich niczym góry.
Słowa Jehowy przekazane za pośrednictwem Zachariasza niewątpliwie były dla nich prawdziwym pokrzepieniem i bodźcem do czynu. Wizje proroka wyraźnie ukazywały, że Bóg chce, aby Jerozolima i jej świątynia zostały odbudowane (Za 1:16; rozdz. 2). Potęga narodów, które rozproszyły Judę, zostanie skruszona (1:18-21). Arcykapłan Jozue uzyska wygląd cieszący się uznaniem Jehowy (3:3-7), a namiestnik Zerubbabel z pomocą ducha Bożego doprowadzi odbudowę świątyni do końca (4:6-9).
Zgodność z innymi księgami biblijnymi. Księga Zachariasza w pełni harmonizuje z pozostałą częścią Pisma Świętego, przedstawiając Jehowę jako Obrońcę Jego ludu (Za 2:5; por. Pwt 33:27; Ps 46:11; 125:2). Nagradza On i karze ludzi i narody stosownie do ich poczynań, ale chętnie przyjmuje tych, którzy ze skruchą do Niego wracają (Za 1:2-6; 7:11-14; por. Iz 55:6, 7; Jer 25:4-11; Eze 33:11; Mal 3:7; 2Pt 3:9). Osoby pragnące cieszyć się przychylnością Jehowy muszą być prawdomówne, przejawiać posłuszeństwo, sprawiedliwość, lojalną życzliwość oraz miłosierdzie (Za 7:7-10; 8:16, 17; por. Pwt 24:17; Ps 15:1, 2; 82:3, 4; Prz 12:19; Jer 7:5, 6; Ef 4:25). Bóg nie odpowiada na wołania o pomoc tych, którzy nie są Mu posłuszni (Za 7:13; por. Iz 1:15; Lam 3:42-44).
Ciekawe podobieństwa wyjawia też zestawienie pewnych fragmentów Księgi Zachariasza z innymi wersetami (por. Za 3:2 z Judy 9; Za 4:3, 11-14 z Obj 11:4; Za 4:10 z Obj 5:6; Za 8:8 z Obj 21:3; Za 14:5 z Judy 14; Za 14:7 z Obj 21:25; Za 14:8 z Obj 22:1, 17).
Spełnienie się proroctw. Autentyczność Księgi Zachariasza znajduje potwierdzenie w urzeczywistnieniu się zawartych w niej proroctw. Znane fakty dotyczące podbojów Aleksandra Wielkiego w Syrii, Fenicji i Filistei, m.in. zdobycie Tyru i Gazy, są zgodne ze słowami Zachariasza 9:1-8, toteż można je uznać za spełnienie tego proroctwa. Wiele proroctw z tej księgi ziściło się na Chrystusie Jezusie — to, że przybył do Jerozolimy jako Król ‛pokorny, jadący na ośle’ (Za 9:9; Mt 21:5; Jn 12:15), że zdradzono go za „trzydzieści srebrników” (Za 11:12, 13; Mt 26:15; 27:9), że jego uczniowie potem się rozproszyli (Za 13:7; Mt 26:31; Mk 14:27), że na palu został przebity włócznią (Za 12:10; Jn 19:34, 37) i że piastuje godność Króla i Kapłana (Za 6:12, 13; Heb 6:20; 8:1; 10:21).
[Ramka na stronie 1119]
GŁÓWNE MYŚLI KSIĘGI ZACHARIASZA
Prorocze orędzia, które zachęcały Żydów do wznowienia odbudowy świątyni i zwiastowały przyjście Mesjasza oraz jego panowanie w charakterze Króla i Kapłana
Spisane przez Zachariasza za rządów króla perskiego Dariusza I, jakieś 19 lat po r. 537 p.n.e., kiedy to pierwsi Żydzi wrócili z Babilonu do ojczyzny
Wezwanie do skruchy, następnie osiem wizji oraz proroctwo o „Latorośli” (1:1 do 6:15)
Wizja pierwsza: Jeździec na czerwonym koniu wraz z trzema innymi jeźdźcami stoi wśród drzew mirtowych; na zakończenie wizji zapewniono, że Jerozolimie będzie okazane zmiłowanie, a świątynia zostanie odbudowana
Wizja druga: Cztery rogi, które rozproszyły Judę, będą postrącane przez czterech rzemieślników
Wizja trzecia: Młodzieniec ze sznurem mierniczym przygotowuje się do zmierzenia Jerozolimy, ale anioł przepowiada, że miasto się rozrośnie, a Jehowa zapewni mu ochronę
Wizja czwarta: Zdjęcie brudnych szat z kapłana Jozuego i zastąpienie ich długimi uroczystymi szatami
Wizja piąta: Zachariasz widzi złoty świecznik z siedmioma lampami zasilanymi oliwą z dwóch drzew oliwnych; z pomocą ducha Bożego Zerubbabel ukończy odbudowę świątyni
Wizja szósta: Lecący zwój; wyobraża przekleństwo wypowiedziane z powodu wszystkich tych, którzy kradną i fałszywie przysięgają, powołując się na imię Jehowy
Wizja siódma: Kobieta o imieniu Niegodziwość zostaje przeniesiona w efie do Szinearu
Wizja ósma: Cztery rydwany wyjeżdżają spomiędzy dwóch miedzianych gór, żeby przemierzać ziemię
Mąż imieniem Latorośl zbuduje świątynię Jehowy i zostanie Królem i Kapłanem
Pytanie co do przestrzegania postów na pamiątkę nieszczęść, które spadły na Jerozolimę (7:1 do 8:23)
Nieszczęścia były karą za nieposłuszeństwo; kto upamiętnia je przez post, w gruncie rzeczy nie czyni tego dla Jehowy
Jerozolima będzie się cieszyć przychylnością Bożą; dawne dni postu zamienią się „w radosne uniesienie i wesele, i dobre okresy świąteczne”; wiele ludzi z narodów przyjdzie do niej, aby szukać łaski Jehowy
Osądzenie narodów, proroctwa mesjańskie i odrodzenie ludu Bożego (9:1 do 14:21)
Jehowa wyda wyrok na wiele miast i narodów
Prawy i pokorny Król Syjonu przyjedzie do miasta na ośle
Jehowa płonie gniewem na fałszywych pasterzy
Rozproszony lud Boży zostanie przyprowadzony z powrotem z Egiptu i Asyrii
Zachariasz powołany na pasterza; ludowi dano możliwość zapłacenia za jego pracę; wyceniono ją na 30 srebrników
Jerozolima zostanie uczyniona kamieniem stanowiącym brzemię, który dotkliwie podrapie każdego, kto chciałby go podnieść
Będzie otwarta studnia umożliwiająca oczyszczenie z grzechu; pasterz zostanie uderzony, a owce się rozproszą
Jerozolima padnie ofiarą ataku, ale Jehowa stoczy walkę z najeźdźcami
Każdy, kto pozostanie z atakujących narodów, będzie co roku obchodzić Święto Szałasów i kłaniać się Jehowie jako Królowi