„To jest moje ciało”
„BIERZCIE, jedzcie, to jest moje ciało” (Mateusza 26:26, Bp).
Słowa te wypowiedział Jezus Chrystus, gdy podczas ustanawiania Wieczerzy Pańskiej podawał apostołom przaśny chleb. Ale co miał na myśli, mówiąc: „To jest moje ciało”?
ODPOWIEDŹ na to pytanie jest bardzo istotna dla katolików, którzy na powyższych słowach Jezusa opierają wiarę w przeistoczenie. Według tego dogmatu opłatek spożywany w trakcie mszy przemienia się w literalne ciało Jezusa. Toteż nie do przyjęcia wydaje się im sposób, w jaki oddano ten werset w New World Translation of the Holy Scriptures (Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata), a mianowicie: „Bierzcie, jedzcie. To oznacza moje ciało”. Takie tłumaczenie nasuwa wniosek, że chleb nie był ciałem Jezusa, tylko je symbolizował. Która wersja jest poprawna?
Wyraz grecki oddany tu przez „jest” albo „oznacza” brzmi e·stinʹ. W zasadzie odpowiada słowu „jest”, ale można go też rozumieć jako „znaczyć, oznaczać”. Które tłumaczenie lepiej pasuje do kontekstu?
Warto zwrócić uwagę na przypis do Ewangelii według Mateusza 26:26 w hiszpańskim przekładzie La Sagrada Escritura, Texto y comentario por Profesores de la Compañía de Jesús, Nuevo Testamento I (Pismo Święte, tekst i komentarz profesorów z Towarzystwa Jezusowego, Nowy Testament). Czytamy tam: ‛Zgodnie z zasadami gramatycznymi wyraz ten można oddać zarówno słowami oznacza lub przedstawia, jak też słowem jest, wskazującym na identyczność. Z pierwszym znaczeniem — przedstawia — mamy do czynienia między innymi w Księdze Rodzaju 41:26, Ezechiela 5:5, Daniela 7:17, Łukasza 8:11, Mateusza 13:38, 16:18, Galatów 4:24 i w Objawieniu 1:20. Drugie znaczenie tego słowa — jest — ([w sensie] identyczności z czymś) wynika z odrzucenia możliwości zastosowania metafory, języka symbolicznego, co widać w podręcznikach dogmatyki, a także w sposobie pojmowania tej wypowiedzi przez Kościół pierwotny’.
A zatem w cytowanym przekładzie katolickim otwarcie przyznano, że reguły gramatyczne pozwalają na dwojakie zrozumienie słów Jezusa. Co więcej, w innym miejscu katolicka Biblia Tysiąclecia oddaje greckie e·stinʹ właśnie wyrazem „znaczy” (Mateusza 12:7). Które słowo powinien wybrać tłumacz w wypadku Ewangelii według Mateusza 26:26? Wypowiadając to zdanie Jezus wciąż był żywym, doskonałym człowiekiem, toteż gdy dawał swym naśladowcom chleb, nie mogło nim być jego literalne ciało, które zresztą zostało w całości ofiarowane na okup (Kolosan 1:21-23). Tak więc w poprawniejszym tłumaczeniu werset ten brzmi: „To oznacza moje ciało”. Przaśny chleb przedstawiał ciało Jezusa, które wkrótce miało być złożone w ofierze za rodzaj ludzki.
Nawet jeśli w swojej Biblii znajdziesz zwrot: „To jest moje ciało”, nie czuj się zakłopotany. Jezus często używał takiego języka. Kiedy powiedział: „Ja jestem bramą” i „Ja jestem prawdziwym krzewem winnym”, nikt nie pomyślał, że on dosłownie jest bramą czy winoroślą (Jana 10:7, BT; 15:1, BT). A gdy podawał swym uczniom kielich wina i — jak czytamy w Biblii Tysiąclecia — mówił: „Ten kielich to Nowe Przymierze”, żaden z nich nie uważał tego kielicha za literalne nowe przymierze (Łukasza 22:20). Tak samo wypowiedź, że chleb „jest” jego ciałem, należy rozumieć w ten sposób, iż je ‛oznacza’, czyli symbolizuje.