NIKOLAUS

(„zwycięzca ludu”).

1. Jeden z siedmiu mężczyzn rekomendowanych przez braci i mających odpowiednie kwalifikacje duchowe, którym po Pięćdziesiątnicy 33 r. n.e. apostołowie powierzyli obowiązek dbania o sprawiedliwy podział żywności wśród członków wczesnochrześcijańskiego zboru w Jerozolimie. Spośród tych siedmiu tylko Nikolausa nazwano „prozelitą z Antiochii”, co może sugerować, że on jeden zaliczał się do nie-Żydów. Greckie imiona pozostałych były popularne nawet wśród rodowitych Żydów (Dz 6:1-6).

2. W dwóch z siedmiu listów do zborów, zamieszczonych w 2 i 3 rozdz. Objawienia, potępiono „sektę Nikolausa” (lub „nikolaitów”). „Anioł” zboru w Efezie otrzymał pochwałę za nienawiść do „uczynków sekty Nikolausa”, których nienawidził także sam Chrystus Jezus (Obj 2:1, 6). Natomiast w zborze w Pergamonie niektórzy ‛mocno trzymali się nauki sekty Nikolausa’; toteż wezwano ich, by ją porzucili i okazali skruchę (Obj 2:12, 15, 16).

Oprócz powyższej informacji nie wiadomo nic więcej o pochodzeniu, rozwoju ani o potępionych praktykach i naukach sekty Nikolausa. Ponieważ wprowadzające wyrażenie „i ty także” występuje zaraz po wzmiance o trzymających się „nauki Balaama”, pod wpływem której Izraelici niegdyś dopuścili się niemoralności i bałwochwalstwa (Obj 2:14, 15), mogłoby to wskazywać na jakieś podobieństwo między tymi dwoma grupami. Jednak Księga Objawienia wyraźnie je rozróżnia. Poza tym nie ma powodów, by łączyć ową sektę z Nikolausem z Antiochii (poz. 1) — jak to czynili niektórzy pisarze wczesnochrześcijańscy — tylko dlatego, że jest on jedyną postacią biblijną o tym imieniu. Trudno byłoby udowodnić, że ci odstępcy przyjęli jego imię, by przydać znaczenia swej sekcie. Jest bardziej prawdopodobne, że Nikolaus, od którego nazwano ten odstępczy ruch, to postać niewymieniona w Biblii nigdzie indziej.