ZWIERZCHNICTWA, ZASADA
Podstawowa zasada dotycząca zwierzchnictwa została wyłuszczona w 1 Koryntian 11:3: „Głową każdego mężczyzny jest Chrystus, a głową kobiety jest mężczyzna, a głową Chrystusa jest Bóg”.
Pozycja mężczyzny. Pierwsza część powyższej zasady odnosi się do mężczyzny i wyjaśnia, że nie jest on niezależny. Przeciwnie, jego głową jest Chrystus, którego ma słuchać i naśladować (1Jn 2:6). Dotyczy to nie tylko sfery religijnej (Mt 28:19, 20), lecz także życia codziennego. Na przykład ojciec rodziny z szacunku dla zwierzchnictwa Chrystusa będzie postępował zgodnie z radą, by mieszkać z żoną stosownie do wiedzy, ‛darząc ją szacunkiem jako naczynie słabsze’. Będzie też szczerze starał się należycie wychowywać swe dzieci (1Pt 3:7; Ef 6:4). Trzymaniem się tych biblijnych wskazówek dowiedzie, że przestrzega zasady zwierzchnictwa, obowiązującej wszystkich członków zboru (Ef 5:23).
Mężczyzna został stworzony pierwszy i zajmuje zwierzchnią pozycję wobec kobiety (1Tm 2:12, 13). Kobietę uczyniono z żebra wziętego z mężczyzny jako ‛kość z jego kości i ciało z jego ciała’ (Rdz 2:22, 23). To ona została stworzona przez wzgląd na niego, a nie na odwrót (1Ko 11:9). Dlatego w rodzinie, której Założycielem jest Bóg, żona zawsze ma być podporządkowana mężowi i nie może uzurpować sobie jego władzy (Ef 5:22, 23; 1Pt 3:1). A w zborze chrześcijańskim nie wolno jej nauczać ochrzczonych mężczyzn ani nimi kierować (1Tm 2:12).
Starożytni Hebrajczycy uznawali zwierzchnią pozycję mężczyzny w rodzinie i plemieniu. Na przykład Sara była uległa Abrahamowi i nazywała go „panem”, za co została pochwalona (Rdz 18:12; 1Pt 3:5, 6). Również Prawo Mojżeszowe uwypuklało uprzywilejowaną pozycję mężczyzn. Tylko oni mieli obowiązek przychodzenia na trzy doroczne święta do miejsca, które wybrał Jehowa, choć kobiety także korzystały z tej możliwości (Pwt 16:16). Kiedy kobieta urodziła dziewczynkę, jej „nieczystość” ceremonialna trwała dwa razy dłużej niż po urodzeniu chłopca (Kpł 12:2, 5).
Pozycja kobiety. W niektórych sytuacjach starożytne kobiety na znak podporządkowania nakrywały głowę (Rdz 24:65). Omawiając zasadę zwierzchnictwa obowiązującą w zborze chrześcijańskim, apostoł Paweł wyjaśnił, że kobieta ma nakrywać głowę, jeśli publicznie się modli lub prorokuje, a więc wykonuje zadania wyznaczone przez Boga mężczyźnie. Gdy chwilowo zajmuje się takimi sprawami z powodu nieobecności ochrzczonego mężczyzny, nie powinna sądzić, że do podkreślenia jej podporządkowania wystarczą same długie włosy (jeśli je ma). Szacunek dla zwierzchnictwa mężczyzny powinna poświadczyć też czynami, a mianowicie włożyć nakrycie głowy, będące „znakiem władzy”. Ma je nosić „ze względu na aniołów”, którzy obserwują postępowanie chrześcijan i interesują się nimi, ponieważ usługują zborowi. Stosując się do polecenia nakrywania głowy w określonych sytuacjach, chrześcijanka dowodzi poszanowania dla Bożej zasady zwierzchnictwa (1Ko 11:5-16; Heb 1:14).
Ustalony porządek teokratyczny w rodzinie oraz zborze nie utrudnia kobiecie służenia Bogu ani wywiązywania się z obowiązków rodzinnych. Trzymając się miejsca wyznaczonego jej w Biblii, chrześcijanka ma całkowitą swobodę pełnienia służby cieszącej się uznaniem Boga, który „umieścił członki w ciele, każdy z nich tak, jak mu się spodobało” (1Ko 12:18). Wiele starożytnych niewiast uznających zwierzchnictwo męża prowadziło szczęśliwe, sensowne życie i zaznawało rozmaitych zaszczytów. Należały do nich m.in.: Sara, Rebeka, Abigail oraz takie chrześcijanki, jak Pryscylla i Febe.
Odpowiedzialność. Zwierzchnictwo oznacza nie tylko pewne prawa, lecz i obowiązki. „Chrystus jest głową zboru”, wobec tego ma prawo podejmować dotyczące go decyzje i sprawować nad nim władzę (Ef 5:23). Ale to zwierzchnictwo zobowiązuje go także do troszczenia się o zbór i ponoszenia odpowiedzialności za swe decyzje. Również mąż jako głowa domu ma pewne prawa, np. do sprawowania przewodnictwa i podejmowania ostatecznych decyzji. Ale musi też poczuwać się do odpowiedzialności za swą rodzinę, a przede wszystkim zaspokajać jej potrzeby — materialne i duchowe (1Tm 5:8).
Chrześcijański mąż ma mądrze sprawować swe zwierzchnictwo i miłować żonę jak samego siebie (Ef 5:33). Tak właśnie postępuje Jezus Chrystus wobec zboru chrześcijańskiego (Ef 5:28, 29). Ojciec, jako głowa swych dzieci, nie będzie ich drażnił, lecz je wychowywał, „karcąc je i ukierunkowując ich umysły zgodnie z myślami Jehowy” (Ef 6:4). A starsi zboru chrześcijańskiego, będący pasterzami trzody Bożej, nie panoszą się nad nią, lecz pamiętają, że podlegają władzy Jezusa Chrystusa i Jehowy Boga (1Pt 5:1-4). Jezus zawsze przestrzegał zasady zwierzchnictwa i zarówno słowem, jak i czynem dowodził zupełnego podporządkowania wobec Ojca. Chociaż przez tysiąc lat będzie rządził ziemią, potem w dowód uznania powszechnego zwierzchnictwa Jehowy przekaże Mu Królestwo, podporządkowując się Temu, „który mu wszystko podporządkował, tak by Bóg był wszystkim dla każdego” (1Ko 15:24-28; Jn 5:19, 30; 8:28; 14:28; Flp 2:5-8). Chrześcijanie, idąc śladami Jezusa Chrystusa, również uznają nadrzędne zwierzchnictwo Jehowy i kierują do Niego modlitwy jako do swego Ojca i Boga Wszechmocnego (Mt 6:9; Obj 1:8; 11:16, 17; zob. MĄŻ; RODZINA).