WDOWA

Kobieta, która straciła męża i nie poślubiła potem nikogo innego. Śmierć współmałżonka rozwiązuje związek małżeński, toteż wdowa może ponownie wyjść za mąż (Rut 1:8-13; Rz 7:2, 3; 1Ko 7:8, 9). Prawo Mojżeszowe podtrzymało zwyczaj znany już w społeczeństwie patriarchalnym, nakazujący mężczyźnie, którego brat umarł bezdzietnie, ożenić się z wdową i mieć z nią dziecko, aby zachować ród zmarłego (Rdz 38:8; Pwt 25:5-10; Rut 4:3-10; zob. LEWIRACKIE, MAŁŻEŃSTWO).

Po śmierci męża wdowa mogła wrócić do domu swego ojca (Rdz 38:11). Prawo Mojżeszowe odrębnie regulowało sytuację owdowiałej lub rozwiedzionej córki kapłana. Mogła ona korzystać z dziesięciny i innych środków, jakie przysługiwały jej ojcu na utrzymanie domowników. Dzięki temu nie groziło jej popadnięcie w ubóstwo, co okryłoby hańbą urząd kapłański (Kpł 22:13). Wdowy, które nie miały żadnego oparcia w krewnych, mogły w myśl prawa Bożego zbierać pokłosie na polach oraz resztki owoców w sadach oliwnych i winnicach (Pwt 24:19-21), uczestniczyć w obchodach dorocznych świąt (Pwt 16:10-14), a co trzeci rok korzystać z dziesięcin składanych przez naród (Pwt 14:28, 29; 26:12, 13).

Jehowa i Chrystus troszczą się o wdowy. Jehowa oznajmił, że „sprawuje sąd na rzecz chłopca nie mającego ojca i na rzecz wdowy” (Pwt 10:18). Prawo Mojżeszowe wyraźnie nakazywało traktować wdowy sprawiedliwie i bezstronnie (Wj 22:22-24; Pwt 24:17). Kto wypaczał sąd nad wdową, miał być przeklęty (Pwt 27:19). Również prorocy nawoływali, by należycie odnosić się do wdów (Iz 1:17, 23; 10:1, 2; Jer 22:3; Eze 22:7; Za 7:9, 10; Mal 3:5).

Jezusowi także leżała na sercu pomyślność owdowiałych Izraelitek, czego dowiódł, gdy potępił uczonych w piśmie za to, że „pożerają domy wdów” (Mk 12:38-40; Łk 20:46, 47).

Pomoc udzielana wdowom przez chrześcijan. Kiedy wkrótce po dniu Pięćdziesiątnicy 33 r. n.e. zaszła potrzeba codziennego rozdzielania pożywienia między członków zboru chrześcijańskiego, z jakiegoś powodu przeoczano wdowy mówiące po grecku. Gdy dowiedzieli się o tym apostołowie, uznali sprawę za tak ważną, że wyznaczyli „siedmiu mężczyzn mających dobre świadectwo, pełnych ducha i mądrości” i powierzyli im nadzorowanie sprawiedliwego podziału żywności (Dz 6:1-6).

W 1 Tymoteusza 5:3-16 apostoł Paweł podał dokładne instrukcje co do udzielania pomocy owdowiałym chrześcijankom. Jeżeli któraś z nich pozostawała bez środków do życia, zbór powinien otoczyć ją życzliwą troską. Ale jeśli miała dzieci lub wnuki, to obowiązek zaspokajania jej potrzeb spoczywał właśnie na nich. Apostoł napisał też: „Jeżeli któraś wierząca kobieta ma wdowy [w rodzinie], niech je wspomaga, a zbór niech nie będzie obarczony brzemieniem. Może on wtedy wspomagać te, które rzeczywiście są wdowami [tzn. nie mają żadnych krewnych]”. Na listę wdów otrzymujących pomoc materialną ze strony zboru mogła zostać wciągnięta chrześcijanka, która miała „co najmniej sześćdziesiąt lat”, przykładnie się prowadziła, była znana z wiernej i oddanej służby dla Jehowy oraz okazywania innym miłości i gościnności. Natomiast młodym wdowom apostoł zalecał, żeby wychodziły za mąż, rodziły dzieci i prowadziły dom, dzięki czemu unikną niestosownych podniet seksualnych oraz sidła bezczynności i nie będą „plotkować i mieszać się w cudze sprawy”.

O tym, jak ważne jest opiekowanie się sierotami i wdowami w ich ucisku, pisał również Jakub (przyrodni brat Jezusa). Troskę o takie osoby wymienił obok pozostawania niesplamionym przez świat i wyjaśnił, że na tym właśnie polega „forma oddawania czci, która jest czysta i nieskalana z punktu widzenia naszego Boga” (Jak 1:27).

Wiele wdów dało piękny przykład wiary; należała do nich Tamar (Rdz 38:6, 7), Noemi i Rut (Rut 1:3-5), Abigail (1Sm 25:37, 38, 42), wdowa z Carefat (1Kl 17:8-24) oraz prorokini Anna (Łk 2:36, 37; por. jej charakterystykę z tym, co o wdowach zasługujących na opiekę napisał Paweł w 1Tm 5:3-16). A Jezus z ogromnym uznaniem wyraził się o pewnej wdowie, która dała na świątynię wszystko, co miała (Mk 12:41-44).

Znaczenie przenośne. Do wdów przyrównano opuszczone i spustoszone miasta (Lam 1:1; por. Jer 51:5). Nierządnica Babilon Wielki, „wielka metropolia mająca królestwo nad królami ziemi”, podobnie jak jej starożytny pierwowzór chełpi się, że nigdy nie zostanie wdową. Ale na dawny Babilon ‛przyszło wdowieństwo’ i to samo spotka jego współczesny odpowiednik (Obj 17:18; 18:7, 8; Iz 47:8, 9).