NOC

Jehowa Bóg nazwał „Nocą” okres ciemności między zachodem a wschodem słońca (Rdz 1:5, 14). Po schowaniu się słońca, a przed zapadnięciem ciemności nastaje na krótko zmrok czy zmierzch, kiedy to zaczynają być widoczne gwiazdy. Hebrajczycy nazywali tę porę dnia nészef i zapewne właśnie o nią chodzi w wyrażeniu „między dwoma wieczorami”, występującym w Wyjścia 12:6 (Prz 7:9). To samo hebrajskie słowo odnosi się do świtu, czyli do okresu poprzedzającego pojawienie się słońca po nocnych ciemnościach. Psalmista oznajmił: „Wstałem wcześnie o świcie” (Ps 119:147).

Hebrajski podział nocy. Hebrajczycy dzielili noc na „straże”. „Kiedy wspomnę o tobie na swym posłaniu, podczas straży nocnych rozmyślam o tobie” (Ps 63:6). W Sędziów 7:19 jest mowa o „środkowej straży nocnej”, najwyraźniej więc w dawnych czasach były trzy straże. Każda zapewne obejmowała jedną trzecią okresu między zachodem a wschodem słońca, czyli — w zależności od pory roku — ok. czterech godzin. Pierwsza straż biegła mniej więcej od godziny 18 do 22. „Środkowa straż nocna” zaczynała się ok. 22 i trwała do 2 w nocy. O tej dobrze dobranej porze Gedeon niespodziewanie uderzył na obóz Midianitów. Od godziny 2 do wschodu słońca liczono trzecią, „poranną” straż. Właśnie podczas „straży porannej” Jehowa zaczął dotkliwie utrudniać pościg Egipcjanom przeprawiającym się przez Morze Czerwone (Wj 14:24-28; zob. też 1Sm 11:11).

Podział rzymski. Najpóźniej po dostaniu się pod władzę Rzymu Żydzi przyswoili sobie grecki i rzymski zwyczaj dzielenia nocy na cztery straże. To zapewne do niego nawiązał Jezus, gdy powiedział: „Dlatego czuwajcie, bo nie wiecie, kiedy pan domu przyjdzie: czy pod koniec dnia, czy o północy, czy z pianiem kogutów, czy wcześnie rano” (Mk 13:35). „Pod koniec dnia” — od zachodu słońca gdzieś do godziny 21 — biegła pierwsza straż. Druga, ‛północna’ straż rozpoczynała się ok. 21, a kończyła o północy (Łk 12:38). „Pianie kogutów” obejmowało czas od północy do ok. 3 nad ranem. Prawdopodobnie w ciągu tej straży rozległo się pianie koguta wspomniane w Marka 14:30 (zob. PIANIE KOGUTÓW). Ostatnia straż, „wcześnie rano”, trwała od godziny 3 do wschodu słońca (Mt 14:25; Mk 6:48).

Pewna wzmianka w Biblii wskazuje, iż noc dzielono także na 12 godzin. W Dziejach 23:23 napisano, że dowódca oddziału eskortującego Pawła z Jerozolimy do Cezarei zarządził wymarsz na „trzecią godzinę w nocy”, czyli ok. godziny 21.

Żydzi rozpoczynali nowy dzień o zachodzie słońca. U Rzymian zaś dzień kończył się i zaczynał o północy, co pozwalało ustrzec się kłopotów wynikających z tego, że w poszczególnych porach roku dzień liczony od wschodu słońca miał różną długość. Dzięki takiemu podziałowi doba składała się z dwóch równych części, trwających przez cały rok po 12 godzin. Podobny system istnieje do dziś w większości krajów świata.

Znaczenie przenośne. Słowo „noc” występuje nieraz w Biblii w znaczeniu symbolicznym, przenośnym. Jak podano w Jana 9:4, Jezus powiedział, iż „nadchodzi noc, kiedy nikt nie może działać”. Nawiązywał tu do czasu, gdy zostanie osądzony, zawieszony na palu i uśmiercony i tym samym nie będzie mógł wykonywać dzieła zleconego mu przez Ojca (zob. Hi 10:21, 22; Kzn 9:10).

W Rzymian 13:11, 12 „noc” najwyraźniej oznacza okres ciemności, który został sprowadzony przez Przeciwnika Bożego, a przeminie za sprawą Chrystusa Jezusa i jego rządu (zob. Ef 6:12, 13; Kol 1:13, 14). W 1 Tesaloniczan 5:1-11 słudzy Boga, oświeceni Jego prawdą, są przeciwstawieni ludziom ze świata, którzy nie dostąpili tego oświecenia. Ci pierwsi swym stylem życia dowodzą, że są „synami światła i synami dnia” i że ‛nie należą do nocy ani do ciemności’ (zob. Jn 8:12; 12:36, 46; 2Ko 6:14; 1Pt 2:9). Podobnie w Micheasza 3:6 prorok mówi do odrzucających przewodnictwo prawdziwego Boga: „Dlatego będziecie mieli noc, tak iż nie będzie żadnej wizji; i będziecie mieli ciemność, żebyście nie uprawiali wróżbiarstwa. I słońce zajdzie nad prorokami, a dzień ściemnieje nad nimi” (por. Jn 3:19-21).

Noc jest także ogólnym symbolem niebezpiecznej pory, ponieważ po zapadnięciu ciemności grasują dzikie zwierzęta, wojska niespodziewanie przypuszczają atak, włamują się złodzieje i popełniane są różne inne występki (Ps 91:5, 6; 104:20, 21; Iz 21:4, 8, 9; Dn 5:25-31; Abd 5). Właśnie takie rozmaite przenośne znaczenie mają słowa z Objawienia 21:2, 25 oraz 22:5, gdzie o „Nowej Jerozolimie” stanowczo powiedziano, że „nocy tam nie będzie”.