TIATYRA

Miasto odbudowane na początku III w. p.n.e. przez Seleukosa Nikatora, który wcześniej był jednym z wodzów Aleksandra Wielkiego. Leżało w zach. części Azji Mniejszej, ok. 60 km od Morza Egejskiego, nad dopływem rzeki Gediz (starożytny Hermos). Do zboru chrześcijańskiego w Tiatyrze Pan Jezus Chrystus skierował orędzie, które spisał apostoł Jan (Obj 1:11).

W miejscu Tiatyry znajduje się dziś miasto Akhisar, położone ok. 250 km na pd. pd. zach. od Stambułu i jakieś 375 km na wsch. od Aten (ILUSTRACJA, t. 2, s. 946). Tiatyra nigdy nie była wielką metropolią ani nie miała większego znaczenia politycznego; było to jednak zamożne miasto i znany ośrodek rzemiosła, gdzie zajmowano się m.in. tkaniem, farbowaniem, obróbką metali, wyprawianiem skór i garncarstwem. Różne inskrypcje często wspominają o Tiatyrze w związku z farbowaniem tkanin. Tamtejsi rzemieślnicy jako barwnika używali korzeni marzany barwierskiej, dzięki czemu uzyskiwali charakterystyczny purpurowy kolor nazywany później czerwienią turecką.

Podczas pierwszej wizyty Pawła w macedońskim Filippi została chrześcijanką „pewna niewiasta z Tiatyry, imieniem Lidia, sprzedawczyni purpury”. Być może była przedstawicielką handlową wytwórców purpury z Tiatyry i prowadziła interesy za granicą, gdzie miała wystarczająco duży dom, by gościć Pawła i jego towarzyszy podczas ich pobytu w Filippi (Dz 16:12-15).

Nie wiadomo, kto i kiedy zapoznał mieszkańców Tiatyry z chrystianizmem. W Biblii nie ma informacji o tym, że głosił tam Paweł albo inni misjonarze, ani o tym, że do swego miasta wróciła Lidia. Być może dobra nowina dotarła tam podczas dwuletniej działalności Pawła w Efezie (ok. 53-55 n.e.), położonym ok. 115 km na pd. zach. od Tiatyry, gdyż w okresie tym „wszyscy mieszkający w okręgu Azji, zarówno Żydzi, jak i Grecy, usłyszeli słowo Pańskie” (Dz 19:10). Wiadomo, że jakieś 40 lat później w Tiatyrze działał prężny zbór chrześcijański (Obj 1:10, 11).

Orędzie Chrystusa do zboru w Tiatyrze. Zbór ten otrzymał orędzie jako czwarty spośród siedmiu. Pochwalono go za miłość, wiarę i wytrwałość. Pozytywnie oceniono również jego usługiwanie, a ‛ostatnich jego uczynków było więcej niż poprzednich’. Ale chociaż zbór zasługiwał na pochwały, pojawiło się w nim coś bardzo niepokojącego. Pan powiedział: „Tolerujesz niewiastę Jezebel, tę, która nazywa siebie prorokinią oraz naucza i wprowadza w błąd moich niewolników, aby dopuszczali się rozpusty i jedli rzeczy ofiarowane bożkom”. Tę „niewiastę” nazwano Jezebel prawdopodobnie dlatego, że swym niegodziwym postępowaniem przypominała żonę Achaba, a także uparcie nie okazywała skruchy. Wydaje się jednak, że tylko nieliczni członkowie tego zboru ulegli jej wpływom, gdyż dalszą część orędzia skierowano do „pozostałych w Tiatyrze, wszystkich, którzy nie mają tej nauki, tych właśnie, którzy nie poznali, jak mówią, ‚głębokich rzeczy Szatana’” (Obj 2:18-29).