nieodzowna. Jakkolwiek by było, w The World Book Encyclopedia zauważono: „Większość ludzi dręczą obawy ograbiające ich ze spokoju. Przesądy pomagają wyzbyć się takich lęków, dając poczucie bezpieczeństwa. Utwierdzają człowieka w przekonaniu, że otrzyma to, czego pragnie, i że uniknie kłopotów”.

Wątpliwa moc amuletów

Jak widać, na całym świecie ludzie noszą lub umieszczają na widocznych miejscach różnego rodzaju i kształtu amulety bądź talizmany. Czy jednak rozsądna jest wiara, iż takie przedmioty wykonane przez człowieka mogą naprawdę chronić? Popularne talizmany są często produkowane masowo. Czy myśl o tym, że coś wytwarzanego fabrycznie kryje w sobie magiczne siły, nie kłóci się z logiką i zdrowym rozsądkiem? Nawet mikstura specjalnie przyrządzona przez wiejskiego znachora nie jest niczym więcej, jak tylko mieszaniną pospolitych składników — między innymi korzeni oraz ziół. Dlaczegoż to ów preparat miałby się odznaczać cudownymi właściwościami? I czy są jakieś konkretne dowody, że osoby noszące amulety żyją choć trochę dłużej lub są szczęśliwsze od innych? Czyż sami wytwórcy magicznych przedmiotów nie chorują i nie umierają?

Przesądne poleganie na amuletach i talizmanach nie tylko nie zapewnia ludziom prawdziwej ochrony ani poczucia, że sami kierują swym życiem, ale w rzeczywistości odbiera chęć do rozumnego stawiania czoła przeciwnościom, a zachęca do zdania się we wszystkim na szczęśliwy los. Wiara w moc talizmanów potrafi też wzbudzić fałszywe poczucie bezpieczeństwa. Człowiek będący pod wpływem alkoholu może twierdzić, że nie odbija się to na jego umiejętnościach ani na refleksie, ale gdy siądzie za kierownicą, najprawdopodobniej ściągnie nieszczęście na siebie lub drugich. Równie szkodliwe mogłoby się okazać poleganie na mocy talizmanów. W błędnym mniemaniu, iż się korzysta z ochrony, można by podejmować niepotrzebne ryzyko lub nie przemyślane decyzje.

Wiara w moc amuletów wiąże się z jeszcze jednym groźnym niebezpieczeństwem, z którego miliony osób posługujących się nimi wcale nie zdaje sobie sprawy. Co to za niebezpieczeństwo i jak się przed nim ustrzec? Na pytania te odpowie następny artykuł.

Czy można znaleźć prawdziwą ochronę?

AMERYKAŃSKI pisarz Ralph Waldo Emerson powiedział kiedyś: „Słabi wierzą w szczęście (...) Silni wierzą w przyczynę i skutek”. Człowiek ufający w moc magicznych amuletów bądź talizmanów rzeczywiście poddaje się kierownictwu niewidzialnych sił. Rezygnuje z logicznego rozumowania i pozwala, by owładnął nim nieracjonalny, zabobonny lęk.

Biblia uwalnia jednak od takich obaw. Wyjaśnia, że amulety i talizmany nic nie dają. Dlaczego można tak powiedzieć? W dziele The New Encyclopædia Britannica czytamy: „Uważa się, że źródłem mocy amuletów są [między innymi] ich związki z siłami naturalnymi”. Do tych ostatnich zalicza się ‛duchy zmarłych’ lub ‛zrządzenie losu’. Tymczasem z Biblii wyraźnie wynika, że umarli „nic nie wiedzą” (Kaznodziei 9:5). Nie ma więc żadnych duchów zmarłych, które by pomagały lub szkodziły żywym; nie istnieje też żadna niewidzialna siła, której uśmiech mógłby ci zapewnić powodzenie w życiu.

W czasach biblijnych Bóg potępił tych, którzy Go opuścili i zapomnieli o Jego świętej górze, natomiast ‛bóstwu szczęścia zastawiali stół, a bogini losu podawali kielichy’. Wiara