Czy istnieje Diabeł?

„W pewnym okresie dziejów Kościoła chrześcijańskiego Diabeł, Belzebub lub Szatan, władca zła, był tak samo realną i potężną osobą, jak obecnie dla coraz mniejszej liczby ludzi Bóg; Żydzi i pierwsi chrześcijanie wymyślili istotę pół człowieczą, pół zwierzęcą jako uosobienie otaczającego ich zła. Później chrześcijanie uznali, że jest to postać fikcyjna, nierealna, a z czasem w ogóle przestali o niej mówić” (Ludovic Kennedy, „All in the Mind — A Farewell to God”).

PISARZ i dziennikarz Ludovic Kennedy oświadczył, że przez wieki nikt w chrześcijaństwie nie wątpił w istnienie Diabła. Były nawet okresy, gdy chrześcijanie — jak to ujął profesor Norman Cohn — wręcz „mieli obsesję na punkcie mocy Szatana i demonów” (Europe’s Inner Demons). Obsesja ta ogarniała nie tylko prostych, niewykształconych chłopów. Na przykład pogląd, że Diabeł potrafi przyjąć postać zwierzęcia, by przewodzić złym i wyuzdanym rytuałom, „nie był elementem folkloru niepiśmiennej większości, wręcz przeciwnie — mieścił się w światopoglądzie elity intelektualnej” — mówi profesor Cohn. To właśnie owa „elita intelektualna”, do której zaliczali się też wykształceni duchowni, ponosiła odpowiedzialność za polowania na czarownice. Działania te były powszechne w Europie od XV do XVII wieku, kiedy to Kościół do spółki z władzą świecką skazał na tortury lub śmierć jakieś 50 000 osób oskarżonych o czary.

Nic dziwnego, że wielu traktuje opinie na temat Diabła jako dziwaczne przesądy i je odrzuca. Już w 1726 roku Daniel Defoe szydził z poglądu, iż Diabeł to przerażający potwór „ze skrzydłami nietoperza, rogami, kopytami, długim ogonem, rozwidlonym językiem i tak dalej”. Jego zdaniem tego rodzaju koncepcje były „prostackimi bredniami” powtarzanymi „przez ludzi, którzy propagowali stworzony przez siebie wizerunek Diabła” i którzy „tym własnym wyobrażeniem zwodzili świat tkwiący w niewiedzy” (The History of the Devil).

Czy też tak uważasz? Czy zgadzasz się, że „Diabeł to w rzeczywistości wymysł człowieka mający usprawiedliwić ludzkie grzechy”? Pogląd ten wyrażono w pewnej encyklopedii biblijnej i tak właśnie myśli wielu ludzi uważających się za chrześcijan. Jak powiedział religioznawca Jeffrey Burton Russell, ogromna większość teologów chrześcijaństwa „odrzuciła istnienie Diabła i demonów jako staroświecki przesąd” (The Devil — Perceptions of Evil From Antiquity to Primitive Christianity).

Niektórzy są jednak przekonani, że Diabeł to byt realny. Uważają, iż musi być jakaś nadludzka, zła siła odpowiedzialna za okropności, których człowiek dopuścił się w całych swych dziejach. Według wspomnianego religioznawcy „okrucieństwa XX wieku są jednym z powodów, dla których wiara w Diabła po długiej przerwie szybko się odradza”. Zdaniem Dona Lewisa dzisiaj niejeden wykształcony człowiek „z politowaniem śmieje się” z przesądów i obaw „swych zacofanych przodków”, a jednocześnie „sam ulega fascynacji nadnaturalnym pierwiastkiem zła” (Religious Superstition Through the Ages).

A jaka jest prawda? Czy Diabeł to tylko przesąd? A może jest to ktoś, kogo nawet w XXI wieku należy traktować poważnie?

[Ilustracja na stronie 4]

Jak widać na tym sztychu, który wykonał Gustave Doré, według starych przesądów Diabeł był istotą pół człowieczą, pół zwierzęcą

[Prawa własności]

The Judecca — Lucifer/​The Doré Illustrations For Dante’s Divine Comedy/​Dover Publications Inc.

Diabeł to wcale nie przesąd

„W całym Nowym Testamencie widoczny jest wielki konflikt między Bogiem i siłami dobra z jednej strony a siłami zła prowadzonymi przez Szatana z drugiej strony. Nie jest to koncepcja jednego czy dwóch pisarzy, lecz wspólny pogląd wszystkich. (...) Świadectwo Nowego Testamentu jest zatem wyraźne. Szatan to realna, niegodziwa istota, zawsze przeciwna Bogu i Jego sługom” („The New Bible Dictionary”).

DLACZEGO więc tylu ludzi podających się za chrześcijan — i rzekomo wierzących w Biblię — odrzuca pogląd, iż Diabeł naprawdę istnieje? Dlatego, że w rzeczywistości nie uważają Biblii za Słowo Boże (Jeremiasza 8:9). Ich zdaniem pisarze biblijni znajdowali się pod wypływem filozofii otaczających ich narodów, toteż nie mogli wiernie przekazać prawdy Bożej. Na przykład katolicki teolog Hans Küng pisze: „Mityczne wyobrażenia o Szatanie i hordach diabłów (...) przeniknęły z mitologii babilońskiej do wczesnego judaizmu, a stamtąd do Nowego Testamentu” (On Being a Christian).

Ale Biblia nie pochodzi od człowieka. W rzeczywistości jest natchnionym Słowem Bożym. Uczynimy więc mądrze, jeśli poważnie potraktujemy to, co mówi na temat Diabła (2 Tymoteusza 3:14-17; 2 Piotra 1:20, 21).

Jak na tę sprawę zapatrywał się Jezus?

Jezus Chrystus wierzył, że Diabeł naprawdę istnieje. Nie był kuszony przez zło tkwiące w nim samym. Został zaatakowany przez rzeczywistą osobę, którą później nazwał „władcą świata” (Jana 14:30; Mateusza 4:1-11). Wierzył też, że niegodziwe postępowanie Szatana poparły jeszcze inne stworzenia duchowe. Leczył przecież ludzi opętanych przez demony (Mateusza 12:22-28). Na znaczenie tego zwrócono uwagę w pewnej ateistycznej encyklopedii: „Teologom zawsze trudno było się pogodzić z tym, że Jezus przedstawiony w Ewangeliach uznawał wiarę w złe duchy” (A Rationalist Encyclopædia). Kiedy Jezus mówił o Diable i demonach, nie nawiązywał do przesądów przejętych z mitologii babilońskiej. Wiedział, że te stworzenia faktycznie istnieją.

Dużo możemy się dowiedzieć o Diable, gdy przeanalizujemy słowa Jezusa skierowane do współczesnych mu przywódców religijnych: „Wy jesteście z waszego ojca, Diabła, i chcecie spełniać pragnienia waszego ojca. Ten był zabójcą, gdy rozpoczął, i nie stał mocno w prawdzie, ponieważ prawdy w nim nie ma. Kiedy mówi kłamstwo, mówi zgodnie z własnym usposobieniem, gdyż jest kłamcą i ojcem kłamstwa” (Jana 8:44).

A zatem Diabeł, co znaczy „oszczerca”, był „kłamcą i ojcem kłamstwa”. On pierwszy, jeszcze w ogrodzie Eden, wypowiedział kłamstwo o Bogu. Jehowa oznajmił, iż nasi prarodzice ‛z całą pewnością umrą’, jeśli zjedzą owoc z drzewa poznania dobra i zła. Tymczasem Szatan za pośrednictwem węża kategorycznie temu zaprzeczył (Rodzaju 2:17; 3:4). Całkiem słusznie więc napisano, iż jest „pradawnym wężem, zwanym Diabłem i Szatanem” (Objawienie 12:9).

Diabeł skłamał, mówiąc o drzewie poznania dobra i zła. Utrzymywał, iż zakaz spożywania jego owocu jest bezpodstawny i stanowi nadużycie władzy. Jak twierdził, Adam i Ewa mogli być „podobni do Boga” i sami rozstrzygać, co jest dobre, a co złe. Sugerował, że jako istoty obdarzone wolną wolą powinni mieć pełne prawo do decydowania o sobie (Rodzaju 3:1-5). Tym atakiem na słuszność Bożego sposobu sprawowania władzy spowodował powstanie ważnych kwestii spornych. Jehowa dał więc odpowiedni czas na ich rozstrzygnięcie. Dlatego pozwolił Szatanowi żyć jeszcze przez pewien czas. Ale jego kres jest coraz bliższy (Objawienie 12:12). Mimo to Szatan wciąż odciąga ludzi od Boga kłamstwami i oszustwem, propagując swe nauki za pośrednictwem osób przypominających uczonych w piśmie i faryzeuszy z czasów Jezusa (Mateusza 23:13, 15).

Jezus powiedział też, że Diabeł był „zabójcą, gdy rozpoczął” i że „nie stał mocno w prawdzie”. Nie znaczy to, iż Jehowa stworzył Diabła jako „zabójcę”. Nie uczynił żadnego monstrum mającego panować nad ognistym miejscem mąk czekających przeciwników Boga. Słowo „piekło” występujące w niektórych przekładach Biblii nie ma nic wspólnego z miejscem działania Szatana. Oznacza po prostu wspólny grób ludzkości (Dzieje 2:25-27; Objawienie 20:13, 14).

Diabeł początkowo był „w prawdzie”. Jako doskonały duchowy syn Boży należał kiedyś do niebiańskiej rodziny Jehowy. Jednakże „nie stał mocno w prawdzie”. Wolał własne kłamliwe zasady i metody działania. „Rozpoczął” nie wtedy, gdy został stworzony jako anielski syn Boży, lecz gdy rozmyślnie zbuntował się przeciwko Jehowie i okłamał Adama i Ewę. Diabeł przypomina tych, którzy sprzeciwili się Jehowie w czasach Mojżesza. Czytamy o nich: „Postępowali zgubnie; nie są jego dziećmi, wada jest ich własna” (Powtórzonego Prawa 32:5). To samo można powiedzieć o Szatanie. „Zabójcą” okazał się wówczas, gdy wypowiedział Bogu posłuszeństwo i stał się odpowiedzialny za śmierć Adama i Ewy, a w konsekwencji całej rodziny ludzkiej (Rzymian 5:12).

Nieposłuszni aniołowie

Do buntu Szatana przyłączyli się inni aniołowie (Łukasza 11:14, 15). W czasach Noego „opuścili swe właściwe miejsce mieszkania” i przybrali człowiecze ciała, by współżyć z „córkami ludzkimi” (Judy 6; Rodzaju 6:1-4; 1 Piotra 3:19, 20). Postępowanie takie obrała „trzecia część gwiazd nieba”, czyli mniejszość stworzeń duchowych (Objawienie 12:4).

Księga Objawienia, spisana językiem pełnym symboli, przedstawia Diabła jako „wielkiego smoka barwy ognistej” (Objawienie 12:3). Dlaczego? Nie chodzi o sugerowanie, jakoby dosłownie miał on przeraźliwe, ohydne ciało. W gruncie rzeczy nie wiemy, jakie ciała mają stworzenia duchowe, ale najprawdopodobniej Szatan nie różni się pod tym względem od innych aniołów. Jednakże określenie „wielki smok barwy ognistej” dobrze pasuje do usposobienia Szatana, jest on bowiem drapieżnym, przerażającym, potężnym i siejącym zniszczenie stworzeniem duchowym.

Szatan i demony podlegają teraz istotnym ograniczeniom. Nie mogą już przybierać ciał ludzkich, choć kiedyś najwyraźniej potrafili to czynić. Wkrótce po tym, jak w roku 1914 Chrystusowi powierzono władzę w Królestwie Bożym, zostali strąceni w pobliże ziemi (Objawienie 12:7-9).

Diabeł to groźny przeciwnik

Mimo to Diabeł wciąż jest groźnym przeciwnikiem. „Krąży jak ryczący lew, starając się kogoś pożreć” (1 Piotra 5:8). Nie jest jakimś nieuchwytnym pierwiastkiem zła, tkwiącym w naszych niedoskonałych ciałach. To prawda, że codziennie zmagamy się z grzesznymi skłonnościami (Rzymian 7:18-20). Prawdziwym wyzwaniem jest jednak walka „ze światowymi władcami tej ciemności, z zastępem niegodziwych duchów w miejscach niebiańskich” (Efezjan 6:12).

Jak daleko sięga wpływ Diabła? Apostoł Jan wyjaśnia: „Cały świat podlega mocy niegodziwca” (1 Jana 5:19). Oczywiście nie chcemy, by zawładnęła nami obsesja na punkcie Diabła ani by paraliżował nas przesądny lęk przed nim. Mądrze jest jednak zachowywać czujność, gdyż Szatan stara się zaciemnić prawdę i nakłonić nas do złamania lojalności wobec Boga (Hioba 2:3-5; 2 Koryntian 4:3, 4).

Diabeł nie zawsze przypuszcza brutalny, bezpośredni atak na tych, którzy pragną spełniać wolę Bożą. Czasem przybiera postać „anioła światła”. Apostoł Paweł ostrzegł chrześcijan, pisząc: „Lękam się (...), że jak wąż swą przebiegłością obałamucił Ewę, tak wasze umysły mogą w jakiś sposób zostać skażone oraz odwiedzione od szczerości i nieskalanej czystości, które się należą Chrystusowi” (2 Koryntian 11:3, 14).

Dlatego musimy ‛zachowywać trzeźwość umysłu, być czujni i przeciwstawiać się jemu, stali w wierze’ (1 Piotra 5:8, 9; 2 Koryntian 2:11). Unikajmy dawania Szatanowi jakiegokolwiek przystępu przez zajmowanie się czymś, co może mieć związek z okultyzmem (Powtórzonego Prawa 18:10-12). Pilnie studiujmy Słowo Boże, pamiętając, że Jezus Chrystus kilkakrotnie powoływał się na nie, gdy był kuszony przez Diabła (Mateusza 4:4, 7, 10). Prośmy w modlitwie o ducha Bożego. Jego owoce pomogą nam unikać uczynków ciała, które Szatan z takim powodzeniem propaguje (Galatów 5:16-24). Poza tym żarliwie módlmy się do Jehowy w obliczu wszelkich ataków Diabła i demonów (Filipian 4:6, 7).

Nie musimy panicznie bać się Diabła. Jehowa obiecuje skuteczną ochronę przed wszystkim, co Szatan mógłby uczynić przeciwko nam (Psalm 91:1-4; Przysłów 18:10; Jakuba 4:7, 8). „Dalej umacniajcie się w Panu i w potędze jego siły” — nawołuje apostoł Paweł. Dzięki temu będziemy „mogli stać niewzruszenie wobec machinacji Diabła” (Efezjan 6:10, 11).

[Ilustracja na stronie 5]

Jezus wiedział, że Diabeł to realna osoba

[Ilustracja na stronie 6]

„Cały świat podlega mocy niegodziwca”

[Prawa własności]

Zdjęcie: NASA

[Ilustracje na stronie 7]

Przeciwstawiaj się Diabłu przez studium Słowa Bożego i regularne modlitwy